Porzeczka czerwona - odmiany, uprawa, sadzenie, cięcie

Porzeczka czerwona jest krzewem doskonale nadającym się do uprawy amatorskiej w ogrodach przydomowych i na działkach. Jej owoce, zbierane w pełni lata, są doskonałym surowcem na przetwory domowej roboty - galaretki, dżemy, wina i soki. Do uprawy amatorskiej porzeczkę czerwoną predysponuje też większa mrozoodporność i mniejsza wrażliwość na choroby w porównaniu do porzeczki czarnej.

Porzeczka czerwona

Porzeczka czerwona - charakterystyka gatunku

Pierwsze wzmianki o porzeczce czerwonej (Ribes rubrum) datuje się na XV wiek, początkowo była ona traktowana jako roślina lecznicza. Dopiero w późniejszym wieku rozprzestrzeniła się na Europę Wschodnią i Anglię. W Europie Zachodniej owoce porzeczki czerwonej są towarem luksusowym. U nas zaś pozostają nieco niedoceniane.

Porzeczka czerwona to stosunkowo mało wymagający krzew, cechujący się dużą mrozoodpornością. Wegetację rozpoczyna później niż porzeczka czarna, dzięki czemu jej kwiaty nie są tak często uszkadzane przez przymrozki. Nadaje się do uprawy na terenie całego kraju. Krzew dorasta do ok 1,0-1,5 m wysokości, w zależności od tego w jaki sposób będzie cięty. Porzeczka czerwona, prawidłowo prowadzona owocuje obficie, jeden krzew może wydać 4-5 kg. owoców.

Owoce porzeczki czerwonej zawierają 2 razy mniej cukru od innych owoców, zwierają natomiast dużo kwasów organicznych, a szczególnie kwasu cytrynowego. Posiadają dużo błonnika oraz witaminy B i E. Dodatkowo owoce mają właściwości przeciw utleniające. Doskonale nadają się na przetwory, a konfitura z czerwonej porzeczki może z powodzeniem służyć jako zamiennik dla drogiej konfitury żurawinowej, dodawanej do mięs.

Uprawa porzeczki czerwonej

Stanowisko uprawy porzeczki czerwonej powinno być słoneczne. Dość często popełnianym błędem jest sadzenie krzewów w cieniu drzew, gdzie owocują słabiej i dają drobne owoce. Wymagania glebo porzeczki nie są bardzo wygórowane. Porzeczka czerwona wymaga gleb lekko kwaśnych, o odczynie pH 5,5 – 6,5. Najlepiej aby była to gleba żyzna i zasobna w próchnicę ale porzeczki udają się też na słabszych i lżejszych glebach. Wówczas należy jedynie pamiętać o utrzymaniu odpowiedniej wilgotności gleby.

Uwaga! Porzeczek nie należy sadzić na glebach bardzo ciężkich, gliniastych i podmokłych.

Sadzenie porzeczki czerwonej

Termin sadzenia porzeczki
Sadzonki porzeczki z nagim korzeniem sadzi się jesienią, na przełomie października i listopada lub wiosną w marcu i kwietniu. Warto zauważyć, że porzeczka czerwona lepiej nadaje się do wiosennego sadzenia niż porzeczka czarna, gdyż nieco później rozpoczyna wegetację. Natomiast sadzonki porzeczek z pojemników sadzić można przez cały sezon wegetacyjny. Są jednak droższe od tych z odkrytym korzeniem.

Przygotowanie miejsca sadzenia
Chcąc posadzić porzeczkę czerwoną należy najpierw odpowiednio przygotować miejsce. Dołek należy wykopać kilka dni przed sadzeniem porzeczki, co pozwoli dobrze przewietrzyć się ziemi. Dołek powinien być głębokości 30 cm, i na tyle szeroki aby swobodnie pomieścić korzenie bez konieczności ich zaginania. Z dna dołka należy usunąć duże kamienie i spulchnić ziemię, po czym wymieszać ją z nawozem organicznym oraz garścią popiołu drzewnego, zapewniającego potrzebną dla tych krzewów dawkę potasu.

Głębokość i rozstawa sadzenia
W tak przygotowane miejsce możemy w końcu zacząć sadzić porzeczkę. Do sadzenia należy wybierać sadzonki zdrowe, które mają dobrze wykształcony system korzeniowy i przynajmniej po 3 pędy boczne. Korzenie uszkodzone i zbyt długie skracamy, zazwyczaj do dł. ok 20 cm. Po włożeniu rośliny do dołka należy przysypać ją ziemią wymieszaną z kompostem. Na koniec obficie podlewamy.

Ważne! Krzewy porzeczki czerwonej sadzimy ok. 5-7 cm głębiej niż rosły w szkółce.

Porzeczki sadzimy w rzędach w odstępach 1,0-1,2 m. Odstępy między rzędami powinny wynosić 1,5m.

Cięcie po sadzeniu
Po posadzeniu porzeczki, należy też ją przyciąć, pozostawiając nie więcej jak 4-5 pędów, a pozostałe wycinać przy samym dole. Pozostawione pędy skracamy do wys. 2-4 oczek. Dzięki temu roślina lepiej się rozkrzewi i wytworzy silniejsze nowe pędy.

Pielęgnacja porzeczki czerwonej

Zabiegi pielęgnacyjne porzeczki to przede wszystkim dbanie o odpowiednią wilgotność podłoża, czyli podlewanie. Przy pielęgnacji porzeczki trzeba też pielić wokół krzewu. Dobrym rozwiązaniem jest ściółkowanie, co zatrzymuje wilgoć, a także hamuje wzrost chwastów. Jako ściółka mogą być wykorzystane: trociny, kora sosnowa, dobrze przekompostowany obornik. Pielęgnowanie porzeczki to także dbanie o jej stan zdrowia, ochrona przed wszelkimi szkodnikami i chorobami porzeczki, a także prawidłowe cięcie porzeczki czerwonej.

Cięcie porzeczki czerwonej

Jeżeli chce się dobrze ciąć porzeczkę czerwoną należy zapamiętać, że porzeczka czerwona owocuje na pędach dwu- lub trzy-letnich, a sam krzew ma naturalną tendencję do krzewienia się. Tnąc porzeczkę czerwoną nadaje się formę najbardziej sprzyjającą owocowaniu.

Przycinanie wspomagające owocowanie
Rozpoczynamy cięcie porzeczki czerwonej trzeciej zimy. Skracamy każdą gałązkę do 5 pączków. Następnie należy skracać co roku na długość 3-5 pączków wszystkie pędy, które wyrosły z pędów przycinanych w roku ubiegłym.

Przycinanie pielęgnacyjne
To cięcie porzeczki czerwonej stosowane jest od 5 roku życia. Usuwa się 2-3 najstarsze pędy główne u nasady krzewu, co pomaga doświetlić krzew. Zostaną one zastąpione przez młode pędy. Zabieg powtarzamy co roku dzięki czemu będziemy mieć stałą rotację nowych pędów.

Cięcie porzeczek. Jak i kiedy przycinać porzeczki?
Warunkiem wysokiego plonu porzeczek jest odpowiednie cięcie tych krzewów. Prawidłowo przycięte porzeczki lepiej się ukorzeniają po posadzeniu, rozkrzewiają, kwitnienie jest bardziej obite, owoce dorodniejsze i wzrasta odporność na choroby. Zobacz jak i kiedy przycinać porzeczki aby cieszyć się dużymi plonami zdrowych owoców! Więcej...

Zbiór porzeczki czerwonej

Owoce porzeczki czerwonej zbieramy od końca czerwca do początku sierpnia. Zrywamy całe grona, a nie pojedyncze owoce. Zebrane owoce można przechować w lodówce przez okres do dwóch tygodni, najlepiej na dolnej półce, w pojemniku na sałatę. Można je spożywać na surowo oraz wykorzystać do przyrządzania przetworów - galaretek, dżemów, konfitur, soków, win lub ugotować z nich kompot. Jako składnik przetworów, owoce porzeczki czerwonej dobrze sprawdzają się w połączeniu z agrestem oraz świdośliwą.

Odmiany porzeczki czerwonej

Na działce warto posadzić 2-3 różne odmiany porzeczki czerwonej o różnej porze dojrzewania owoców. Dzięki temu ich smakiem będzie można cieszyć się przez większą część lata - od lipca do sierpnia. Oto najpopularniesze odmiany porzeczki czerwonej:

Detvan - odmiana porzeczki tworząca duży i zwarty krzew, plonuje b. obficie. Owoce duże , zebrane w długie grona. Dojrzewają w połowie lipca. Odmiana odporna na antraknozę liści porzeczki.

Jonkheer van Tets - ta odmiana porzeczki tworzy duży, luźny krzew, owoce smaczne, zebrane w długich gronach, dojrzewają połowie lipca. Odporna na opadzinę liści porzeczki. Polecana do uprawy w szpalerze.

Junifer - krzew o silnym wzroście i lekko rozłożystym pokroju. Tworzy dość długie grona z licznymi owocami o słodko-kwaśnym smaku. Owoce dojrzewają ok. 3-5 dni później niż u odmiany Jonkheer van Tets. Uchodzi za mało podatną na choroby.

Rosetta - jest to odmiana późna, szybko rosnąca i plenna. Owoce zebrane w długich gronach, duże do średnich, po dojrzeniu nie osypują się. Decydując się na uprawę tej odmiany, trzeba uważać na szkodnika - wielkopąkowca porzeczkowego.

Rovada - późna odmiana deserowa, o wyjątkowo smacznych owocach. Rośnie silnie i obficie plonuje. Niestety często porażana przez antraknozę porzeczki, dlatego dla ograniczenia porażenia tą chorobą warto nad krzewami formować daszki z folii.

Przeczytaj również:

Porzeczka biała - odmiany, uprawa, sadzenie
Porzeczka biała jest stosunkowo mało popularna, tymczasem dość dobrze nadaje się do warunków uprawy amatorskiej. Jej wymagania uprawowe są identyczne jak u porzeczki czerwonej, a owoce są bogatym źródłem witaminy C i wielu innych składników odżywczych. Nadają się do bezpośredniego spożycia jak i na przetwory, choć ich zabarwienie na pewno nie jest tak atrakcyjne jak w przypadku porzeczki czerwonej. Więcej...

Krzewy owocowe w ogrodzie
Planując nasadzenia w kwaterze sadowniczej nie sposób zapomnieć o krzewach owocowych, które nie są zbytnio wymagające w uprawie, a w podzięce za trud włożony w ich pielęgnację odwdzięczą się obfitym owocowaniem. Zobacz jakie krzewy owocowe są najłatwiejsze w uprawie oraz czym się kierować wybierając krzewy owocowe do ogrodu lub na działkę. Więcej...

Rośliny sadownicze mało znane - ciekawe drzewa i krzewy owocowe
Planując nasadzenia w przydomowych sadzie warto zwrócić uwagę na rośliny sadownicze mało znane, które rodzą smaczne, bogate w składniki odżywcze owoce. W większości te ciekawe drzewa i krzewy owocowe posiadają też liczne walory ozdobne, wiele z nich jest mało wymagających i wysoce mrozoodpornych. Oto jak stworzyć niezwykły sad, pełen cennych, nietypowych owoców. Więcej...

Opracowano na podstawie: Jean-Marie Polese, Uprawa krzewów owocowych, Wydawnictwo RM, Warszawa 2008, s. 36-44; Joanna Filipczak, Katalog roślin- drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa 2011, s. 283-284; dr Katarzyna Król, Kolorowe porzeczki, Działkowiec, Nr 3/2010, s. 42-43. Fot. sxc.hu