Pigwowiec - odmiany, uprawa, rozmnażanie

Pigwowiec to mrozoodporny krzew o ciernistych gałązkach, dorastający do około 2 m wysokości. Uprawiany jest dla przepięknych kwiatów, które pojawiają się na nim nieraz już od wczesnej wiosny, a także dla owoców, doskonałych na przetwory - konfitury i nalewki. Oto najlepsze gatunki i odmiany pigwowca do uprawy ogrodowej, jak sadzić i uprawiać krzew pigwowca oraz jak wyglądają i smakują owoce pigwowca.

Pigwowiec to krzew wspaniale wkitnący wiosną.

Pigwowiec - charakterystyka, zastosowanie

Do rodzaju pigwowiec należą 3 gatunki, dziko występujące we wschodniej Azji oraz liczne odmiany, z których wszystkie można uprawiać w Polsce. Krzewy pigwowca wiosną obsypują się kwiatami, przypominającymi nieco kwiaty jabłoni. Natomiast żółte owoce pigwowca pojawiają się na jesieni. Wykorzystywane są na przetwory - konfitury, nalewki, mogą być dodawane do herbaty lub kandyzowane. Krzewy te można sadzić na rabatach, formować na żywopłot lub prowadzić przy murach.

Pigwowiec - gatunki i odmiany

Pigwowiec japoński Chaenomeles japonica
Jak nazwa wskazuje ten pigwowiec pochodzi z Japonii. Tworzy szerokie, niskie krzewy do 1 m wysokości. Na pędach znajdują się krótkie ciernie. Kwiaty są barwy ceglastej czerwieni, średnicy 3-4 cm, z pojedynczym okółkiem płatków. Pigwowiec japoński zaczyna kwitnąć chwilę przed wypuszczeniem liści, na przełomie marca i kwietnia. Owoce pigwowca japońskiego są płasko-kuliste, żółte, o średnicy 4 cm. Przyjemnie pachną. Pigwowiec japoński jest u nas w pełni mrozoodporny.

Pigwowiec okazały Chaenomeles speciosa
Pochodzi z Chin, określany też jako pigwowiec chiński lub pigwowiec właściwy. Jest większy od pigwowca japońskiego, dorasta do 2 m wysokości. Pędy są silnie cierniste. Kwiaty mogą być czerwone, różowe lub białe. Pigwowiec okazały kwitnie w maju i czerwcu. Owoce 4-7 cm długości, bardzo twarde. Z racji na wyższy wzrost oraz podłużne owoce, przypominające owoce pigwy, ten gatunek pigwowca jest często mylony z pigwą pospolitą. Ten pigwowiec jest również mrozoodporny co znacznie ułatwia uprawę.

Pigwowiec pośredni Chaenomeles x superba
Ten pigwowiec jest mieszańcem dwóch wcześniej wymienionych pigwowców i jest najczęściej uprawiany w naszych ogrodach. Pigwowiec pośredni osiąga wysokość do 1 m i silnie rozrasta się na boki. Na pędach są spore ciernie do 1 cm długości. Kwiaty występują w wielu różnych kolorach, w zależności od odmiany. W Polsce szczególnie poleca się 3 odmiany pigwowca pośredniego:

• 'Crimson and Gold' - kwiaty ciemno karmazynowe
• 'Elly Mossel' - kwiaty ognisto czerwone, odmiana powtarza kwitnienie w lecie
• 'Nicoline' - kwiaty czerwono - pomarańczowe, kwitnie obficie. Odmiana szczególnie wartościowa!

Pigwa a pigwowiec - różnice
Pigwa pospolita jest często mylona z pigwowcem. Choć rośliny te są spokrewnione, to jednak występują między nimi znaczące różnice, nie tylko w wyglądzie ale i sposobie uprawy. Równie często są mylone owoce pigwowca z owocami pigwy. Tymczasem sposób robienia przetworów z pigwy i z pigwowca nieco się różni. Jak zatem ich nie pomylić? Oto jak rozpoznać czy to pigwa czy pigwowiec! Więcej...

Uprawa pigwowca

Wymagania glebowe
Krzewy pigwowca najlepiej jest sadzić na glebach żyznych, wilgotnych i ciepłych. Dobrze też sobie radzą na glebach piaszczystych i wapniowych. Natomiast źle rosną na glebach podmokłych i zadarnionych. Uprawiając pigwowce najlepiej jest wyłożyć podłoże pod krzewem ściółką co zmniejszy utratę wilgoci, a także zapobiegnie rozwojowi chwastów.

Stanowisko
Najlepszym stanowiskiem do uprawy pigwowców są miejsca słoneczne, ciepłe oraz pół-cieniste. Pigwowce bardzo dobrze nadają się na rośliny miejskie ponieważ są mrozoodporne i dobrze znoszą zanieczyszczenia atmosferyczne.

Cięcie
Krzew pigwowca nie wymaga też specjalnego cięcia. W razie potrzeby krzewy można przycinać aby je przerzedzić lub ograniczyć ich wzrost. Formowania wymagają pigwowce sadzone na żywopłot aby zachować kształt i zwarty pokrój żywopłotu. Rośliny prowadzone wzdłuż murów tnie się po zakończeniu ich kwitnienia, przycinając ich zeszłoroczne pędy, na których zostawia się po 2-3 pączki.

Pigwowiec - rozmnażanie, sadzonki

Sadzonki pigwowca
Pigwowce najlepiej jest rozmnażać przez sadzonki. Jeżeli chcemy mieć więcej krzewów, należy pobrać sadzonki pigwowca latem, pamiętając aby tak je uciąć, żeby sadzonka zawierała tzw. "piętkę". Następnie sadzonkę pigwowca należy umieścić w doniczce wypełnionej torfem zmieszanym z piaskiem. Doniczki z sadzonkami pigwowca należy przezimować w chłodnym inspekcie, a na wiosnę należy wysadzić je do gruntu.

Pigwowiec z nasion
Pigwowiec może być też rozmnażany z nasion. Należy jednak pamiętać, że tak rozmnaża się wyłącznie gatunki. Odmiany pigwowca rozmnażane z nasion zazwyczaj nie dziedziczą cech rośliny matecznej (mogą mieć np. inny kolor kwiatów).

Pigwowiec japoński z nasion
Jak wyhodować pigwowca japońskiego z nasion? Czy pestki trzeba poddawać jakimś zabiegom? Jakie są szanse, że coś wyrośnie z nasion pigwowca i co się stanie jeżeli surowy owoc po prostu zakopiemy w ziemi? O swoich doświadczeniach piszą użytkownicy naszego forum. Więcej...

Samodzielne rozmnażanie pigwowca jest stosunkowo łatwe. Jeżeli jednak nie mamy cierpliwości do hodowli sadzonek, śmiało można kupić gotowe już do wsadzenia sadzonki pigwowca w szkółce lub centrum ogrodniczym. Zaoszczędzi to nasz czas, choć będzie nieco droższe od samodzielnej hodowli sadzonek.

Owoce pigwowca - zbiór, zastosowanie

Owoce pigwowca nie są duże (zazwyczaj 4-5 cm średnicy) i zależnie od odmiany mogą być kuliste lub lekko spłaszczone. Zawierają dużo pektyn i są bogatym źródłem witaminy C (mają jej znacznie więcej niż cytryna). Są dość twarde i trwałe, a ich żółtawa skórka często pokryta jest rumieńcem i wydziela przyjemny zapach. Dojrzewają od września do października.

Zbiór owoców pigwowca przeprowadza się zazwyczaj w październiku. Niektórzy twierdzą, że najlepsze są po pierwszych przymrozkach. Nie nadają się do spożycia na surowo (cierpkie i twarde) ale za to mogą być świetnym dodatkiem do herbaty, zastępując popularną cytrynę. Wystarczy pokroić owoc pigwowca na plastry (usuwając wcześniej gniazdo nasienne) lub w kostki i zasypać cukrem w słoiku. Po kilku dniach można już dodawać do herbaty. Owoce pigwowca są też wykorzystywane na przetwory - można je smażyć z cukrem, otrzymując smaczne dżemy i konfitury. Warto na ich bazie przygotować też nalewkę, tzw. pigwowcówkę (często myloną z pigwówką, czyli nalewką z owocow pigwy).

Owoce pigwowca - kiedy zbierać, gdzie kupić, jaka cena
Od września do listopada owoce pigwowca są bardzo poszukiwane, bo pigwowiec nie jest masowo uprawiany. Zobacz kiedy zbierać owoce pigwowca aby były jak najbardziej smaczne i aromatyczne, gdzie kupić owoce pigwowca najlepszej jakości, kto prowadzi ich sprzedaż i jaka jest cena owoców pigwowca, które polecam! Więcej...

Pigwowiec - choroby i szkodniki

Pigwowce są bardzo rzadko porażane przez choroby lub atakowane przez szkodniki. Z chorób czasem może pojawić się plamistość liści i owoców pigwowca, a ze szkodników - krzewy obsiada czasem zwójka różóweczka.

Plamistość liści pigwowca.

Plamistość liści i owoców pigwowca to choroba wywoływana przez grzyba Cercospora cydoniae. Objawy tej choroby widoczne są od w drugiej połowy lata, gdy na blaszkach liściowych pojawiają się niewielkie okrągłe plamy. Początkowo plamki są brązowe, z czasem brunatnieją, mogą pojawiać się również na owocach. Przy dużej liczbie plamy zlewają się, tworząc rozległą nekrozę. W tych miejscach tkanki zazwyczaj pękają.

Aby zapobiegać występowaniu tej choroby, należy usuwać spod krzewów opadłe liście. Latem, po zauważeniu pierwszych plamek na liściach, należy wykonać 2-3 opryski w odstępach co 10 dni, stosując naprzemiennie fungicydy z różnych grup.

Na pigwowcach może żerować też szkodnik - zwójka różóweczka. Gąsienice tego szkodnika żerują wewnątrz gniazda zbudowanego z kilku sprzędzionych liści. Objawem zauważanym na krzewach pigwowca są zatem posklejane, oprzędzione liście, najczęściej wierzchołkowe. Zwójkę najlepiej zwalczać zwalczać w okresie wylęgania się gąsienic z jaj zimujących w złożach na korze pędów, czyli wiosną, na przełomie kwietnia i maja. Wówczas krzewy pigwowca należy opryskać preparatem kontaktowym, takim jak Sumi-alpha 050 EC.



Katarzyna Matuszak

Opracowano na podstawie: Marshall Cavendich, Popularne Rośliny Ogrodowe, Wydawnictwo Kluczyński, Kraków 1996, s. 33-34; Mieczysław Czekalski, Liściaste Krzewy Ozdobne, cz.1, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań 2005, s. 109-111 oraz Gabriel Łabanowski, Grażyna Soika, Leszek Orlikowski, Adam Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, MULTICO Oficyna Wydawnicza, W-wa 2011, s. 122. Fot. depositphotos

Przeczytaj również:

Przetwory z pigwowca, syrop i nalewka - przepisy
Owoce pigwowca stanowią jesienną ozdobę tych krzewów. Jednak choć część z nich warto zebrać i wykorzystać do przygotowania wyśmienitych przetworów lub nalewki z pigwowca. Jako bogate źródło witaminy C śmiało mogą też zastąpić cytrynę, tak często dodawaną do herbaty. Poznaj najlepsze przepisy na przetwory z pigwowca i nasz sposób na pyszną nalewkę. Więcej...