Kalatea, Calathea - uprawa, gatunki, choroby

Kalatea (Calathea) to doniczkowa roślina ozdobna należąca do rodziny marantowatych (Marantaceae). Wyróżnia się niezwykle dekoracyjnymi liśćmi, wyglądającymi jak by były ręcznie malowane we wzory. Poznaj sekrety uprawy kalatei w doniczce, sprawdź które gatunki kalatei nadają się do uprawy w mieszkaniu oraz jakie choroby mogą zagrażać tej roślinie. Oto co robić aby kalatea zdobiła Twój dom jak najdłużej!

Kalatea - Calathea

Kalatea - uprawa

Najważniejszą rolę w pielęgnacji kalatei odgrywają woda i wysoka wilgotność powietrza. Kalateę podlewamy wyłącznie miękką, letnią wodą. Podłoże powinno być stale wilgotne. Podlewanie wymaga dużego wyczucia, którego nabieramy z doświadczeniem w uprawie kalatei. Zbyt rzadkie podlewanie powoduje więdnięcie i zwijanie się liści. Natomiast nadmierne podlewanie i zalegająca w podłożu woda sprzyjają rozwojowi chorób kalatei.

Bardzo ważne w uprawie kalatei jest utrzymanie wysokiej wilgotności powietrza. Jednym ze sposobów podnoszenia wilgotności jest zraszanie, które wykonujemy codziennie. Innym sposobem jest ustawienie doniczki na podstawce z wodą i kamyczkami. Zbyt niska wilgotność powietrza powoduje zasychanie i brązowienie wierzchołków i brzegów liści. Suche powietrze wstrzymuje także wzrost młodych liści. W wyniku tego roślina szybko ogołaca się i umiera.

Równie ważna, co odpowiednia wilgotność, jest temperatura. Kalatea jest rośliną ciepłolubną. Zimą temperatura nie może być niższa niż 16-18°C. Optymalna temperatura to 20-25°C. W okresie letnim, przy wysokiej wilgotność powietrza, kalatea doskonale radzi sobie nawet w temperaturze 27-29°C. Kalatea jest bardzo wrażliwa na przeciągi i wyziewy z kuchenek gazowych oraz dym papierosowy.

Kalatea nie potrzebuje dużej ilości światła. Nadmiar światła sprawia, że liście bledną. Intensywne nasłonecznienie, szczególnie latem w godzinach południowych, grozi oparzeniami liści. Doniczkę z kalateą najlepiej ustawiać w półcienistym miejscu. Jedynie zimą ustawiamy kalateę w miejscu bardziej oświetlonym.

Ziemia do uprawy kalatei powinna być dobrze przepuszczalna i kwaśna (5-5,5 pH). Najlepsza jest ziemia torfowa lub kompostowa z dodatkiem gruboziarnistego piasku. Zakupioną kalateę najlepiej od razu przesadzić do takiego podłoża.

Od marca do września nawozimy kalateę nie częściej niż raz na dwa tygodnie. Do dokarmiania stosujemy połowę zalecanej przez producenta dawki nawozu. Najlepiej stosować nawozy do roślin doniczkowych o ozdobnych liściach.

Kalatea - gatunki doniczkowe

Rodzaj Kalatea (Calathea) liczy blisko 100 gatunków. Jednak nie wszystkie z nich udało się udomowić. W uprawie doniczkowej znalazło się kilkanaście gatunków. Na największą uwagę zasługują:

1. Kalatela Makoya (Calathea makoyana) - jest to najczęściej spotykany gatunek kalatei. Gatunek ten nie lubi opryskiwania. Dobrze radzi sobie ze sztucznym oświetleniem, dzięki czemu jest odpowiednia do uprawy w pomieszczaniach. Liście są owalne, w groszkowym odcieniu, z ciemnozielonym wzorem. Wzór wyraźnie widoczny jest również na spodniej stronie liścia. Spodnia strona liści jest wybarwiona w odcieniach fioletu.

2. Kalatea lancetolistna (Calathea lancifolia) - u tego gatunku liście są podłużne, osadzone na krótkich ogonkach. Liście są ciemnozielone, z ciemniejszym deseniem na górnej stronie, spodnia strona liścia ma kolor ciemnopurpurowy.

Kalatea - Calathea

3. Kalatea obrzeżona (Calathea picturata) - czasem też określana jako kalatea pawia, jej liście są podłużne, lecz wciąż zachowujące owalny kształt. Górna strona blaszki liściowej ma charakterystyczny wzór - brzeg liści otoczony jest wyraźnie odcinająca się obwódką, okalającą poprzeczne jasne pasy.

4. Kalatea pręgowana (Calathea zebrina) - określana też jako kalatea pasiasta, na górnej stronie liści widoczny jest ciemnozielony deseń przypominający pasy zebry. Spodnia strona liści jest czerwonawa.

5. Kalatea falistolistna (Calathea rufibarba) - liście są wąskie, lancetowate, o falistych brzegach, osadzone na długich ogonkach (do 30 cm). Są koloru ciemnozielonego, błyszczące, pozbawione charakterystycznych wzorów, za to porośnięte sztywnymi włoskami. Spodnia strona liścia jest ciemnoczerwona. Przy niedoborze światła liście drobnieją, przez co roślina traci atrakcyjny wygląd.

6. Kalatea żółtokwiatowa (Calathea crocata) - liście są ciemnozielone, bez wyraźnie zarysowanego wzoru. Spodnia strona liścia jest fioletowa. Dobrze pielęgnowana zakwita zimą żółtopomarańczowymi kwiatami.

Czasami pod nazwą kalatea sprzedawana jest też inna roślina, której poprawna nazwa to stromanthe. Obie rośliny są dość podobne i często ze sobą mylone.

Kalatea - choroby

W uprawie doniczkowej kalateę najczęściej atakują takie choroby roślin doniczkowych jak: fuzaryjna zgnilizna korzeni i pędu oraz fuzaryjna plamistość liści.

1. Fuzaryjna zgnilizna korzeni i pędu (Fusarium oxysporum)

Ta choroba kalatei objawia się w postaci gnijących korzeni i podstaw ogonków liściowych. Liście masowo więdną, brązowieją i zasychają. Chore rośliny mają spowolniony przyrost. Rozwojowi choroby sprzyja nadmiernie wilgotne podłoże i temperatura powietrza powyżej 20°C.

Aby zatrzymać postęp choroby należy zastosować środek Topsin M 500 SC (rozcieńczamy 1 ml/1 l wody) w dawce 50 ml wodnego roztworu na doniczkę o średnicy 10 cm. Żeby nie dopuścić do rozwoju choroby należy unikać nadmiernego podlewania kalatei. Podczas zraszania nie opryskujemy bezpośrednio liści, ale rozpylamy wodę w powietrzu.

2. Fuzaryjna plamistość liści (Fusarium moniliforme)

Po obu stronach liści kalatei pojawiają się brązowe, okrągłe, wodniste plamy. Zlokalizowane są one często na ich brzegach. Przy spadku wilgotności powietrza, plamy zasychają. Wokół plam wyraźnie widoczna jest żółta obwódka. Przy dużym nasileniu objawów całe liście zasychają.

Aby zapobiec pojawieniu się choroby, należy podlewać kalateę bezpośrednio do podłoża. Gdy pojawią się pierwsze objawy, usuwamy wszystkie chore liście, a następnie opryskujemy roślinę wyżęj już wymienionym preparatem Topsin M 500 SC (1 ml/1 l wody).

Kalateę może też atakować przędziorek chmielowiec. Przędziorki to dość powszechnie spotykane szkodniki roślin doniczkowych. W wyniku ataku przędziorka liście kalatei tracą kolor, stają się szare, matowe, często pojawiają się na nich żółte plamki. Liście mogą się też zwijać do dołu i zasychać od brzegów. Po zauważeniu objawów żerowania przędziorka, wykonujemy oprysk preparatem przędziorkobójczym do roślin doniczkowych, np. Polysect Hobby.



mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Difenbachia - pielęgnacja, rozmnażanie, choroby
Difenbachia to roślina pochodząca z rejonów tropikalnych, w naszym klimacie uprawiana w mieszkaniach jako roślina doniczkowa. Ceniona jest za atrakcyjny pokrój oraz bardzo ładne liście. Zobacz jak wygląda uprawa i pielęgnacja difenbachii w warunkach domowych, czy łatwe jest rozmnażanie difenbachii oraz co powoduje usychanie liści difenbachii i jakie inne choroby mogą zagrażać tej roślinie. Więcej...

Kroton pstry - pielęgnacja, uprawa, rozmnażanie, choroby
Kroton pstry to wspaniała roślina doniczkowa, która potrafi ozdobić nawet dość ponury pokój dzięki swym pięknym, barwnym liściom. Jest jednak kapryśną rośliną i trzeba zadać sobie nieco trudu by utrzymać krotona w dobrej kondycji. Oto jak wygląda pielęgnacja i uprawa doniczkowa krotona, czy możliwe jest rozmnażanie w warunkach domowych oraz jakie choroby i szkodniki mogą zaatakować tę roślinę. Więcej...

Kwiaty doniczkowe łatwe w uprawie - 3 najlepsze rośliny!
Rośliny doniczkowe dobrze prezentują się w naszych mieszkaniach ale wymagają pielęgnacji. Na szczęście można wybrać takie kwiaty doniczkowe, które są łatwe w uprawie i nie skomplikują nam życia. Jeśli masz mało czasu, często wyjeżdżasz lub szukasz swojej pierwszej rośliny "dla początkującego" to dobrze trafiłeś! Więcej...

Opracowano na podstawie: D. Longman, Pielęgnowanie roślin doniczkowych, Multico i PWRiL, Warszawa 1993, str. 124-125; P. Kardasz, Pielęgnacja roślin pokojowych początku XXI wieku, Videograf II, Katowice 2002, str. 130-132; G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Jak pielęgnować rośliny doniczkowe, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010, 112-113. Fot. archiwum własne.