Dławisz okrągłolistny - uprawa, rozmnażanie, polecane odmiany

Dławisz okrągłolistny jest pnączem atrakcyjnym przez cały rok, jednak szczególnie pięknie prezentuje się jesienią. W tym czasie jego liście przebarwiają się na żółto, a wśród nich dojrzewają jaskrawo wybarwione owoce. Zobacz jak wygląda uprawa dławisza okrągłolistnego oraz poznaj polecane odmiany dławisza, dostępne w polskich szkółkach. Dowiedz się jak w prosty sposób samodzielnie przeprowadzić rozmnażanie dławisza okrągłolistnego. Wyjaśniamy też dlaczego w pewnych sytuacjach nie powinno się sadzić dławisza w ogrodach!

Atrakcyjne owoce dławisza okrągłolistnego
Fot. Qwert1234, Public domain, źródło: Wikimedia Commons

Dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus) jest szybko rosnącym (w ciągu roku wydłuża pędy o 2 m), wieloletnim pnączem ozdobnym, pochodzącym ze Wschodniej Azji. Tworzy długie, owijające się wokół podpór, silne, drewniejące pędy, osiągające do 12 m wysokości. Ozdobą dławisza okrągłolistnego są zielone liście, okrągłe lub eliptyczne, o zaostrzonym szczycie i piłkowanych brzegach. Jesienią liście przebarwiają się na intensywny cytrynowo-żółty kolor. Na przełomie maja i czerwca dławisz okrągłolistny zakwita niepozornymi, zielonymi kwiatami.

Dławisz okrągłolistny jest rośliną dwupienną. Jesienią (wrzesień-październik) na żeńskich osobnikach dojrzewają kuliste owoce. Owocem dławisza okrągłolistnego jest torebka z żółtopomarańczową okrywą, z trzema wyraźnymi szwami. W miarę dojrzewania okrywa pęka na trzy części, odsłaniając czerwone osnówki. Owoce długo utrzymują się na roślinie i zdobią nagie pędy jeszcze bardzo późną jesienią (początek grudnia).

Uwaga!
Ze względu na duże umiejętności adaptacyjne i zdolność kiełkowania nasion w szerokim spektrum oświetlenia, dławisz okrągłolistny jest rośliną bardzo inwazyjną, która łatwo zasiedla nowe tereny i może stanowić zagrożenie dla roślin rodzimych. Dlatego warto przemyśleć, czy na pewno chcemy posadzić to pnącze w ogrodzie.

Dławisz okrągłolistny - uprawa

Dławisz okrągłolistny dobrze rośnie i obficie owocuje na glebach ubogich w składniki pokarmowe. Na glebach żyznych i umiarkowanie wilgotnych dławisz okrągłolistny wytwarza długie i silne przyrosty roczne. Prowadzi to do nadmiernego rozrastania się pnącza i grozi zagłuszaniem roślin rosnących w pobliżu. W takim wypadku konieczne jest cięcie ograniczające wzrost rośliny. Dławisz okrągłolistny znosi suszę, za to źle reaguje na zalewanie korzeni.

Żeńskie odmiany dławisza okrągłolistnego najobficiej owocują na stanowiskach słonecznych. Odmiany męskie mogą rosnąć w słońcu lub półcieniu. Dławisz okrągłolistny jest całkowicie odporny na mróz, nie wymaga jakiegokolwiek okrywania na zimę. Jest również odporny na zanieczyszczenia powietrza i bardzo rzadko atakowany jest przez choroby i szkodniki.

Pnącza zimozielone szybko rosnące. Idealne do sadzenia pod płotem!
Zimozielone pnącza to prosty sposób na żywopłot całoroczny. Wykorzystując szybko rosnące pnącza o nietypowym ulistnieniu, przyjemnie pachnących kwiatach i dekoracyjnych owocach, w krótkim czasie możemy zmienić nudne ogrodzenie w wiecznie zielony parawan o niebanalnym charakterze. Więcej...

Wzrost dławisza okrągłolistnego należy kontrolować. W tym celu niezbędne jest regularne przycinanie nadmiernie rozrastających się pędów oraz usuwanie odrostów korzeniowych. Cięcie dławisza okrągłolistnego przeprowadzamy po kwitnieniu.

Dławisz okrągłolistny możemy sadzić w ciągu całego sezonu wegetacyjnego (od kwietnia do października). Najlepiej sadzić rośliny pochodzące ze sprawdzonych szkółek, wówczas mamy pewność jakiej płci roślinę sadzimy. Aby uzyskać owoce należy sadzić obok siebie rośliny żeńskie i męskie. Po posadzeniu rośliny pędy należy przyciąć na 3-4 oczkiem, aby lepiej się rozkrzewiła.

Dławisz okrągłolistny rozpoczyna kwitnienie
Fot. ©Tadek, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Dławisz okrągłolistny nadaje się po uprawy przy wszelkiego rodzaju podporach pod pnącza o silnej konstrukcji - pergolach, trejażach, ażurowych ogrodzeniach. Nadaje się do maskowania wiat śmietnikowych oraz do umacniania skarp (przeciwdziała erozji gleby). Może też piąć się po ścianach budynków.

Dławisz okrągłolistny musi być uprawiany przy odpowiednio wysokich podporach. Jeżeli podpory będą zbyt niskie, pnącze zacznie rosnąć jak krzew – wytworzy dużo niepodpartych, przewieszających się pędów i uzyska mało atrakcyjny, krzaczasty pokrój.

Uwaga!
Dławisz okrągłolistny powinien być sadzony co najmniej 1 m od małych drzew i krzewów, ponieważ dosięgając ich i owijając się wokół pni, może je zadusić.

Dławisz okrągłolistny - rozmnażanie

Dławisz okrągłolistny można łatwo rozmnożyć przez nasiona. Nasiona pozyskujemy z pełni dojrzałych owoców. Oczyszczamy je z miąższu osonówki i wysiewamy bezpośrednio po zbiorze do gruntu, ponieważ wymagają stratyfikacji. Nasiona kiełkują wiosną bardzo licznie. Rośliny uzyskane z wysiewu nasion zakwitają dopiero po 4, a czasem nawet dopiero po 8 latach. Przez ten czas nie wiemy, jakiej płci rośliny udało się nam wyhodować.

Warto wiedzieć!
Nasiona dławisza okrągłolistnego mogą rozprzestrzeniać się na duże odległości przez ptaki. Człowiek również przyczynia się do niekontrolowanego rozprzestrzeniania się dławisza okrągłolistnego, m. in. przez wykorzystywanie jego owocujących pędów w tworzeniu dekoracji okolicznościowych, które po spełnieniu swojej roli wrzucane są do kompostowników. Nasiona znajdujące sie w kompoście, dostają się do ziemi w ogrodzie, gdzie łatwo kiełkują.

Lepiej jest rozmnażać dławisz okrągłolistny wegetatywnie - przez sadzonku lub odkłady. Mamy wówczas pewność jakie rośliny uzyskamy. Najprościej jest rozmnożyć dławisz okrągłolistyny przez sadzonki, które wytworzyły się z odrostów korzeniowych, wykopując je z ziemi i przesadzając w nowe miejsce.

Dławisz okrągłolistny obrastający pień starego drzewa
Fot. ©Danka, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Inną metodą rozmnożenia dławisza okrągłolistnego są odkłady. Pęd dławisza okrągłolistnego przyginamy do ziemi, przysypujemy ziemią i obciążamy kamieniem, aby nie odginał się z powrotem do pozycji pionowej. Ukorzeniający się pęd regularnie podlewamy. Jesienią, gdy na pędzie wytworzą się korzenie, odcinamy go od rośliny matecznej i sadzimy tak uzyskaną sadzonkę na nowe miejsce.

Dławisz okrągłolistny - odmiany

W obrocie handlowym w Polsce dostępne są dwie odmiany dławisza okrągłolistnego: 'Diana' i 'Hercules'.

'Diana' – jest to żeńska, bujnie owocująca dmiana dławisza okrągłolistnego. Do zawiązania owoców potrzebuje zapylacza (odmiany męskiej).

'Hercules' – jest to męska odmiana dławisza okrągłolistnego, zapylacz dla odmiany 'Diana'.

W Zachodniej Europie dostępna jest również obupłciowa odmiana dławisza okrągłolistnego - 'Hermaphroditus'. Pnącza tej odmiany mogą owocować bez obecności partnera.

Uwaga!
Owoce dławisza okrągłolistnego po spożyciu powodują zatrucie pokarmowe. Z tego względu nie należy sadzić żeńskich odmian dławisza okrągłolistnego przy przedszkolach, szkołach i placach zabaw. W tych miejscach sprawdzą się odmiany męskie, które nie wytwarzają owoców.

mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Rdest Auberta - sadzenie, uprawa, rozmnażanie, choroby
Rdest Auberta to pnącze o szybkim tempie wzrostu, tworzące w krótkim czasie szczelną zieloną osłonę. Zobacz jak wygląda uprawa rdestu Auberta i jak przeprowadzić sadzenie rdestu w ogrodzie. Zdradzamy prosty sposób na samodzielne rozmnażanie rdestu Auberta oraz podpowiadamy jak pokonać choroby atakujące rdest. Więcej...

Rośliny pnące do ogrodu
Pnącza to niezwykle piękna, wdzięczna i ważna grupa roślin, mogąca upiększyć nasz ogród. Ich bogactwo i różnorodność pozwalają na szerokie zastosowanie w ogrodowych kompozycjach. Możemy obsadzać nimi mury, ściany, płoty, pergole, kratki, skały, czy nawet pnie starych drzew. Wprowadzają do ogrodu dynamikę i przełamują monotonną zieleń iglaków czy drzew liściastych. Więcej...

Czym obsadzić siatkę ogrodzeniową? Oto najlepsze pnącza na płot z siatki!
Płot z siatki ogrodzeniowej nie wygląda zazwyczaj najlepiej i nie chroni przed spojrzeniami sąsiadów. Wszystko jednak może się zmienić, gdy obsadzimy go roślinami pnącymi. Oto 10 najpiękniejszych pnączy na płot z siatki! Więcej...

Opracowano na podstawie: S. Marczyński, Pnącza, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011, str. 43; S. Marczyński, Clematis i inne pnącza ogrodowe, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011, str. 110-111; E. Chojnowska, Mrozoodporne pnącza, Działkowiec nr 12 (580), str. 8.