Araukaria chilijska, małpie drzewo. Uprawa w Polsce

Araukaria chilijska, określana też jako małpie drzewo, to oryginalna roślina wprowadzająca powiew egzotyki. Posiada szerokie, kłujące i płaskie igły, zupełnie inne niż u naszych rodzimych iglaków. Araukarię uprawia się w donicach na tarasach i balkonach ale w cieplejszych rejonach Polski można posadzić ją także w ogrodzie. Zobacz, jak wygląda uprawa araukarii chilijskiej w Polsce oraz jak przezimować małpie drzewo.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. pixabay

Jak wygląda małpie drzewo

Araukaria chilijska (Araucaria araucana) nazywana jest także igławą lub małpim drzewem - ze względu na przypominające ogon małpy starsze, powyginane pędy. Jest zimozielonym drzewem iglastym z rodziny araukariowatych (Araucariaceae). Wywodzi się z południowych Andów na terenie Argentyny i Chile. Drewno araukarii jest twarde i właśnie ze względu na możliwość wykorzystania go w budownictwie roślinę sprowadzono kiedyś do Europy.

W naturalnym środowisku araukaria dorasta do 50 m wysokości, jednak na terenie Europy zaledwie do około 12 m. Małpie drzewo ma regularną, stożkową koronę. Gałęzie araukarii ułożone są w regularnych okółkach. Z wiekiem dolne gałęzie naturalnie zasychają i odpadają.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. Romainbehar, CC0, Wikimedia Commons

Liście araukarii są ciemnozielone, szerokie, skórzaste i sztywne. Dorastają do 3-5 cm długości. Wierzchołki liści araukarii są bardzo kłujące, dlatego bywają też nazywane igłami. Na pędach ułożone są dachówkowato i gęsto, pokrywają również pień. Po ok. 10 latach na końcach pędów zawiązują się szyszki, których bogate w białko i tłuszcze nasiona wykorzystywane są jako pożywienie.

Ciekawostka!
Araukaria jest żywą skamieliną, czyli gatunkiem, który obecnie nie jest spokrewniony z żadnym innym gatunkiem i wygląda tak samo, jak przed wiekami. Początki rozwoju araukarii sięgają około 200 mln lat wstecz.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - jak szybko rośnie

Araukaria chilijska rośnie dość wolno. W ciągu sezonu tworzy się jeden okółek gałęzi a przyrost roczny w optymalnych warunkach wynosi maksymalnie 40 cm. Roślinę z powodzeniem można uprawiać w donicach (wówczas rośnie znacznie wolniej), a także sadzić w niewielkich ogrodach.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. Tangopaso, Public domain, Wikimedia Commons

Araukaria chilijska, małpie drzewo - uprawa i wymagania

Uprawa araukarii chilijskiej najlepiej udaje się na stanowisku słonecznym z przepuszczalną, dość żyzną glebą o lekko kwaśnym odczynie. W uprawie doniczkowej roślinę przesadzamy co 2-3 lata. U roślin starszych wymienia się tylko wierzchnią warstwę podłoża. Podczas sadzenia roślinę zawsze umieszczamy na takiej samej głębokości, na jakiej rosła wcześniej.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. pixabay

Początkowo, w ciągu pierwszych kilku lat, gdy roślina jest bardziej wrażliwa na zimno, najlepsze warunki stworzymy uprawiając małpie drzewo w donicy. Na zewnątrz araukaria może przebywać od wiosny do jesieni, późną jesienią należy wnieść ją do pomieszczenia, w którym przezimuje.

Po kilku latach araukarię można przesadzić do gruntu. Uprawa w gruncie w naszych warunkach klimatycznych obarczona jest pewnym ryzykiem. Roślina znosi spadki temperatury do minus 10-15°C a w Polsce zimą zdarzają się temperatury znacznie niższe. Pomimo tych ograniczeń, w najcieplejszych regionach kraju uprawa araukarii w gruncie może się udać.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. pixabay

Dla araukarii uprawianej w gruncie warto zapewnić miejsce zaciszne np. przy ścianie budynku, które ochroni ją od zimnych, wysuszających wiatrów. Przed mrozem roślinę chroni się owijając ją agrowłókniną lub słomianą matą. Gdy jest niewysoka, dodatkowo można osłonić ją np. kartonem. Strefę korzeniową na zimę warto solidnie okryć ściółką, np. przekompostowaną korą ogrodową.

Araukaria chilijska - podlewanie

Araukaria wymaga lekko wilgotnego ale przepuszczalnego podłoża. W ciągu sezonu wegetacyjnego podlewa się ją regularnie, miękką, odstaną wodą, zwykle 1-2 razy w tygodniu. Roślina lubi też zraszanie. Zimą podlewanie araukarii ograniczamy.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. pixabay

Należy unikać zastojów wody, dlatego uprawiając małpie drzewo w donicy trzeba pamiętać o drenażu (np. z keramzytu) i otworze odpływowym w dnie.

Araukaria chilijska - nawożenie

Do nawożenia araukarii chilijskiej wykorzystać można nawóz do roślin iglastych lub nawóz do rododendronów i azalii. Stosuje się połowę zalecanej dawki w okresie od maja do września.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. Anthony Appleyard, Public domain, Wikimedia Commons

Araukaria chilijska - przycinanie

Araukaria ma bardzo atrakcyjnie ukształtowane pędy i rośnie wolno, dlatego zazwyczaj nie wymaga przycinania, które mogłoby zaburzyć jej ładny pokrój. Jeśli rozrosła się zbyt mocno na szerokość, można usunąć jej dolne gałęzie, smarując rany maścią ogrodniczą. Usuwa się także pędy zaschnięte.

Araukaria chilijska - zimowanie

Podczas zimy młodsze okazy małpiego drzewa sadzone w donicach zimujemy w pomieszczeniu, natomiast starsze, rosnące w gruncie chronimy przed mrozem stosując odpowiednie zabezpieczenia.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - Araucaria araucana
Fot. pixabay

Donicę z araukarią na zimę należy przenieść do jasnego pomieszczenia o temperaturze ok. 5°C. Podczas zimowania ograniczamy podlewanie i zaprzestajemy nawożenia.

Araukaria chilijska, małpie drzewo - rozmnażanie

Rozmnażanie araukarii nie jest łatwe i przeznaczone raczej dla osób cierpliwych. Araukarię rozmnaża się poprzez sadzonki półzdrewniałe pobierane zimą (grudzień-styczeń) z pędów wierzchołkowych. Umieszczamy je w ciepłym, torfowym podłożu i utrzymujemy stałą wilgotność, zarówno powietrza jak i podłoża. Doniczki z sadzonkami okrywamy folią. Proces ich ukorzeniania może trwać około 5 miesięcy.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Araukaria wyniosła - pielęgnacja, rozmnażanie, choroby
• Rośliny doniczkowe o zielonych liściach
• Ciekawe rośliny egzotyczne
• Ciekawe rośliny do ogrodu - niezwykłe liście, kształty i kolory

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 233;
2. A Marosz, Mało znane iglaki, Działkowiec 1/2019, s. 14-15.