Strelicja królewska, rajski ptak - uprawa, pielęgnacja, choroby

Strelicja królewska (Strelitzia reginae), ze względu na oryginalne kwiaty, określana jest też jako rajski ptak. Roślina ta pochodzi z RPA, gdzie naturalnie rośnie nad brzegami rzek i na obszarach przybrzeżnych. Osiąga imponujące rozmiary - nawet do 1,5 m wysokości! Poznaj sekrety doniczkowej uprawy strelicji królewskiej w mieszkaniu. Wyjaśniamy jakie są wymagania i jak wygląda prawidłowa pielęgnacja strelicji królewskiej, czy można tę roślinę uprawiać w ogrodzie, a także jakie choroby i szkodniki atakują strelicję królewską.

Strelicja królewska, rajski ptak - Strelitzia reginae
Fot. pixabay

Jak wygląda strelicja?

Strelicja królewska (Strelitzia reginae) to zimozielona bylina pochodząca z Afryki Południowej. Należy do rodziny roślin bananowatych (Musaceae). Przez cały rok wymaga ciepła i w naszym klimacie może być uprawiana wyłącznie w pomieszczeniach jako roślina doniczkowa, jedynie latem wystawiana na zewnątrz.

Strelicja dorasta do wysokości około 100-120 cm. Jej spektakularne kwiaty są zbudowane z 3 pomarańczowych i 3 niebieskich płatków, z których 2 tworzą rynienkowatą strzałkę. Wychyla się przez nią znamię słupka. Od 3 do 10 takich kwiatów osłania od dołu wspólna zielona pochwa z czerwonymi brzegami, przypominająca od dołu łódkę.

Ten bardzo oryginalny kwiatostan, któremu roślina zawdzięcza nazwę "rajski ptak", wyrasta na szczycie wysokiej, sztywnej łodygi. Zielononiebieskawe liście strelicji osiągają długość do 75 cm.

Strelicja królewska - uprawa

Strelicja królewska wymaga dużej ilości światła słonecznego. Dobre nasłonecznienie jest potrzebne do inicjacji kwitnienia u strelicji. Niedobór światła słonecznego, szczególnie zimą, powoduje zamieranie pąków kwiatowych. Strelicję królewską należy jednak chronić przed ostrym słońcem. Silne promienie słoneczne, np. przy oknie południowym, mogą poparzyć liście. Strelicja może być również uprawiana w miejscu półcienistym, jednak wówczas nie wytworzy kwiatów.

Strelicja królewska, rajski ptak - Strelitzia reginae
Fot. pixabay

Od maja do września strelicję królewską można wystawiać na balkon lub taras. Jednak koniecznie powinna ona stać w miejscu lekko ocienionym. Strelicję można również zadołować na lato w gruncie w ogrodzie.

Rajski ptak jest rośliną ciepłolubną. Optymalna temperatura uprawy strelicji królewskiej to 17-25°C. W czasie zimowania optymalną temperaturą jest 15-18°C. Uprawiając strelicję należy unikać spadków temperatury otoczenia poniżej 12°C oraz przeciągów. Duży wpływ na kwitnienie strelicji ma temperatura w nocy. Powinna być ona niższa o 3-5°C od temperatury w dzień.

Jaka ziemia do strelicji?

Strelicja królewska wymaga żyznego, ciężkiego, gliniastego podłoża. Najlepszym jest mieszanka ziemi darniowej, piasku i gliniastej ziemi ogrodowej, zmieszanych w równych proporcjach. Do podłoża można też dodać niewielką ilość torfu. W ten sposób powstanie idealna ziemia do strelicji. Kwiat rajski ptak powinien być sadzony w dużej donicy z grubą warstwą drenażu na dnie i licznymi otworami ułatwiającymi odpływ nadmiaru wody.

Strelicja królewska, rajski ptak - Strelitzia reginae
Fot. ©Agnieszka Lach

Strelicja królewska - podlewanie

Strelicja królewska wymaga częstego i obfitego podlewania. Szczególnie wysokie zapotrzebowanie na wodę występuje od kwietnia do sierpnia, gdy strelicja intensywnie rośnie i tworzy pąki kwiatowe. Bardzo ważne jest regularne podlewanie strelicji. W okresie wiosenno-letnim, szczególnie w okresie upałów, podłoże nie powinno całkowicie przesychać - może być konieczne nawet codzienne podlewanie. Od września częstotliwość podlewania można powoli zmniejszać. Zimą strelicję podlewa się niewielkimi dawkami wody, dopiero wówczas, gdy wierzchnia warstwa podłoża jest sucha.

Podczas uprawy strelicji królewskiej ważne jest utrzymanie wysokiej wilgotności powietrza. W zbyt suchym powietrzu kwiaty z trudnością wydostają się z pochwy kwiatostanowej, a liście zwijają się. W gorące dni strelicję należy codziennie zraszać miękką wodą, najlepiej w godzinach porannych.

Jaki nawóz do strelicji?

Rajski ptak potrzebuje dużej ilości składników pokarmowych w podłożu. Podczas intensywnego wzrostu, to znaczy od marca do września, strelicję nawozi się co 2 tygodnie nawozem o niskiej zawartości azotu, za to bogatym w mikroelementy. Dla obfitego kwitnienia niezbędny jest nawóz bogaty w potas. Warunki te spełniają nawozy mineralne do roślin kwitnących, takie jak np. nawóz do roślin kwitnących Target.

Strelicja królewska - zimowanie

Od października strelicja królewska powinna rozpocząć okres spoczynku. W tym okresie rozwój strelicji spowalnia. W tym momencie ogranicza się podlewanie strelicji i przenosimy ją do chłodnego (około 12°C) i jasnego pomieszczenia. Zapewnienie strelicji odpowiednich warunków do zimowania gwarantuje jej kwitnienie. Podczas zimowania rajskiego ptaka należy dbać o to, aby podłoże w doniczce nie przesychało nadmiernie oraz regularnie oczyszczać liście z kurzu. Od lutego stopniowo zwiększa się podlewanie i podnosi temperaturę otoczenia, aby delikatnie roślinę strelicję ze spoczynku.

Strelicja królewska, rajski ptak - Strelitzia reginae
Fot. Danka, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Strelicja królewska - rozmnażanie

Strelicja królewska łatwo rozmnaża się przez podział kłączy, który wykonuje się wczesną wiosną lub tuż po zakończeniu kwitnienia. Po podziale, nowo uzyskane rośliny nie kwitną w danym roku. Kwitnienia można spodziewać się w kolejnym sezonie wegetacyjnym.

Rajskiego ptaka można również rozmnożyć przez nasiona. Strelicja produkuje owoce wielkości ziarna grochu, zbudowane z czarnej, skórzastej łuski przyozdobionej pękiem pomarańczowych włosków. Wewnątrz skórzastej łuski znajdują się liczne nasiona.

Aby uzyskać strelicję z nasion, należy rozpocząć ich kiełkowanie jak najszybciej po zbiorze. Optymalnym terminem jest okres od lutego do października. Pozyskane owoce strelicji oczyszcza się dokładnie z pomarańczowych włosków, myje wodą z mydłem, a następnie delikatnie pociera papierem ściernym. Kolejnym krokiem jest umieszczenie ich w termosie z ciepłą wodą na 12 godzin. W tym czasie ściany owocu powinny napęcznieć. Okres namaczania można przedłużyć do maksymalnie 48 godzin. Napęczniałe owoce umieszcza się w wilgotnym podłożu torfowym i ustawia w ciepłym i jasnym miejscu. Młode siewki należy pikować. Uzyskane w ten sposób rośliny zakwitają po 3-4 latach uprawy.

Strelicja królewska, rajski ptak - Strelitzia reginae
Fot. pixabay

Strelicja królewska - choroby i szkodniki

Gnicie korzeni strelicji - w skutek korelacji następujących czynników: nadmiernego podlewania, zbyt zwięzłego podłoża, braku otworów w dnie donicy lub ich zapychania oraz niskiej temperatury, często dochodzi do gnicia korzeni strelicji. Uprawiając strelicję królewską w donicy należy pamiętać o dobrym drenażu, który będzie chronił kłącze i korzenie przed nadmierną wilgocią.

Fytoftoroza strelicji (Phytophthora nicotianae) - jest to bardzo groźna choroba, wywoływana przez grzyb atakujący korzenie i nasady pędów liściowych. W miejscu infekcji tkanki brązowieją i gniją, a liście żółkną i stopniowo zamierają. Chore liście i korzenie należy usunąć i przesadzić roślinę do świeżego podłoża i zastosować środek grzybobójczy (np. biopreparaty Biosept Active lub Polyversum WP).

Tarczniki (Aspidotus) - są to niewielkie owady, które żerują na dolnej stronie liści. Widoczne są w postaci owalnych, szarych tarczek. Wysysają one soki z rośliny, w wyniku czego liście żółkną i zasychają, a żerując wydzielają spadź, która oblepia liście. Na szczęście przeciwko tym szkodnikom możemy wykorzystać domowe sposoby na tarczniki. Tarczki należy delikatnie usunąć z liści przy pomocy pędzelka lub wacika do uszu, a następnie wszystkie części rośliny przetrzeć szmatką nasączoną rozcieńczonym denaturatem. Aby zapobiec pojawianiu się tarczników, należy utrzymywać wysoką wilgotność powietrza i zapewnić dobre przewietrzenie roślin. Pomocne będzie też umieszczenie w ziemi pałeczek owadobójczych Sanium PIN.



mgr inż. Agnieszka Lach

Opracowano na podstawie:
1. Praca zbiorowa po red. M. Jerzego, Kwiaty cięte uprawiane pod osłonami, PWRiL, Poznań 2006, str. 279-285;
2. A.J. Sarwa, Mała encyklopedia doniczkowych roślin ozdobnych, Wydawnictwo Karat, Tarnów 1994, str. 290;
3. J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Przegląd Reader's Digest, Warszawa 1998, s. 184.

Przeczytaj również:

Kwiat nietoperz, Tacca chantrieri - uprawa z nasion
Kwiat nietoperz to roślina tropikalna, w naszym klimacie uprawiana wyłącznie w doniczce. Słynie ze swoich niezwykle dużych i pięknych kwiatostanów, których wygląd przyczynił się do nadania nazwy kwiat nietoperz. Zobacz jak wyhodować Tacca chantrieri z nasion i jakich warunków wymaga w uprawie doniczkowej. Więcej...

Kwiat ismena, błonczatka. Uprawa, zimowanie, rozmnażanie
Ismena, określana też jako błonczatka, to ciepłolubna roślina cebulowa wydająca piękne lejkowate kwiaty barwy białej. Uprawa ismeny może być prowadzona w doniczce, a także na ogrodowej rabacie, pod warunkiem jednak, że na zimę cebule wykopiemy. Więcej...

Drzewko truskawkowe - wysiew nasion i uprawa w domu
Drzewko truskawkowe, poziomkowiec lub drzewo poziomkowe, to zwyczajowe nazwy chruściny jagodnej (Arbutus unedo). Dowiedz się więcej o tej ciekawej roślinie, która zachwyca niezwykłymi owocami. Zobacz jak wyhodować drzewko truskawkowe z nasion oraz jak wygląda uprawa drzewka truskawkowego w domu. Więcej...