Kapturnica purpurowa, Sarracenia - uprawa w domu

Kapturnica purpurowa (Sarracenia purpurea) to roślina owadożerna, którą można uprawiać w domu. Pięknie wybarwione, zrośnięte liście kapturnicy tworzą pułapkę, do której wabiona jest ofiara. Wiosną, nad smukłymi kielichami górują efektowne kwiaty osadzone na długich ogonkach. Wyjaśniamy jak wygląda uprawa kapturnicy purpurowej w domu oraz zdradzamy tajniki jej podlewania, nawożenia i zimowania. Dowiedz się także jaka woda oraz jaka ziemia są najlepsze dla kapturnicy.

Kapturnica purpurowa - Sarracenia purpurea
Fot. depositphotos

Kapturnica purpurowa - opis

Kapturnica (Sarracenia) to rodzaj mięsożernych roślin występujących w naturze w bagnistych rejonach Ameryki Północnej i Południowej oraz Azji. Kapturnica purpurowa (Sarracenia purpurea) jest jedną z bardziej znanych kapturnic wybieranych przez hodowców. Dorasta do 30 cm wysokości, a jej kielichy, limonkowozielone u podstawy, wyżej zmieniają kolor na fioletowoczerwony z wyraźnym żyłkowaniem. Kielich, zamiast osłaniającego go kapturka, zwieńczony jest dużą falbaną. Pięciopłatkowe, fioletowe kwiaty mają do 5 cm średnicy i wyrastają wiosną na długich ogonkach.

Warto wiedzieć!
Kapturnice to gatunki endemiczne i występują w określonych rejonach lub strefach geograficznych. Wyjątek stanowi kapturnica purpurowa, która pod koniec XIX wieku została sztucznie wprowadzona na bagna środkowej Irlandii, gdzie zdołała się zadomowić.

Środowisko bagienne, naturalne dla kapturnicy, jest ubogie w składniki odżywcze, więc kapturnice muszą uzupełniać swoją dietę chwytając owady i drobne kręgowce.

Niezwykły styl życia wpłynął na wygląd rośliny. Liście kapturnicy purpurowej wyrastające bezpośrednio z grubego kłącza, zrastają się w kielich, który słodkim zapachem oraz nektarem wabi ofiary do swojego wnętrza. Gdy już dostaną się do środka, owady przemieszczają się w dół kielicha, a włoski które pokrywają jego wnętrze uniemożliwiają im powrót na górę. Niektóre duże owady wydostają się na zewnątrz wygryzając sobie drogę ucieczki przez ścianę kielicha. Rozkład ofiar jest dokonywany głównie przez mikroorganizmy żyjące w pułapkach, ale w razie potrzeby bywa także wspomagany przez enzymy trawienne.

Warto wiedzieć!
Co ciekawe, ptaki uważają kielichy kapturnic za swego rodzaju karmnik. Często wydziobują z pułapek niestrawione owady i kręgowce, a nawet niewielkie rzekotki drzewne.

Kapturnica - inne popularne gatunki

Mięsożerne kapturnice często są wybierane przez tych, którzy szukają oryginalności oraz hodowlanych wyzwań. Znanych jest kilkanaście gatunków kapturnic nadających się do uprawy w pomieszczeniach, ale poza kapturnicą purpurową polecanych jest tylko kilka z nich.

Kapturnica białolistna (Sarracenia leucophylla) - każdy liść ma w górnej części widoczne czerwonopurpurowe żyłki na białym tle. Kielich zwieńczony jest wzniesionym, falistym kapturkiem.

Kapturnica oskrzydlona (Sarracenia alata) - wyróżnia się gęstą kępą smukłych kielichów dorastających do 75 cm wysokości. Kielichy są zabarwione na zielono i w górnej części mają kontrastowe purpurowe żyłkowanie. Kwiaty najczęściej są żółtozielone.

Kapturnica żółta (Sarracenia flava) - to po kapturnicy purpurowej drugi najchętniej uprawiany gatunek kapturnicy. Pionowo rosnące, rurkowate dzbanki mogą osiągnąć wysokość 70-80 cm. Najczęściej kielichy mają żółtozielone zabarwienie i czerwone żyłkowanie. Pojawiające się wiosną żółte kwiaty zwisają na długich szypułkach.

Kapturnica żółta - Sarracenia flava
Fot. depositphotos

Kapturnica papuzia (Sarracenia psittacin) - kielichy nie wyrastają pionowo, ale pokładają się tworząc szeroką rozetę. Wąski kielich pułapkowy nie jest otwarty, jak u innych kapturnic, lecz tworzy na szczycie kopułę przypominającą papuzią główkę. Przez otwór w kopule do środka dostają się owady. Kielichy mogą przybierać zielony, czerwony lub bordowy kolor. Kwiaty są najczęściej czerwone, ale zdarzają się też odmiany o żółtych kwiatach. W naturze rośliny tego gatunku rosną na najbardziej wilgotnych glebach, czasem nawet zanurzone w wodach przybrzeżnych.

Kapturnica czerwona (Sarracenia rubra) - długość kielichów u tego gatunku może wynieść 20-60 cm. Kielichy oraz kwiaty przybierają najczęściej odcienie czerwieni: od szkarłatnego do bordowego. Istnieje kilka podgatunków kapturnicy czerwonej, z których najrzadszym jest Alabama saracenia (Sarracenia rubra ssp. alabamensis), u której młode liście są jasnozielone z ciemnozielonymi żyłkami, a osobniki dorosłe stają się pomarańczowobrązowe.

Poza kapturnicami, w domach uprawiane są też inne rośliny owadożerne, którymi warto się zainteresować. Są to: dzbanecznik, muchołówka i rosiczka.

Kapturnica purpurowa - uprawa

Żeby kielichy oraz kwiaty kapturnicy purpurowej miały piękny, bogaty kolor, potrzebują dużo światła - co najmniej 8-10 godzin dziennie. W upalne dni lepiej je nieco ocienić, aby zapobiec poparzeniom liści. Jeśli nie jesteśmy w stanie dostarczyć roślinom odpowiedniej ilości naturalnego światła, warto je doświetlać, na przykład lampami LED. W warunkach pokojowych idealnym miejscem dla kapturnicy będzie okno o ekspozycji południowej, w takim przypadku można obejść się bez dodatkowego doświetlenia.

Kapturnica purpurowa - Sarracenia purpurea
Fot. depositphotos

Kapturnica purpurowa - temperatura uprawy

W aktywnej fazie wzrostu i kwitnienia optymalna temperatura dla kapturnicy purpurowej powinna wynosić 23-30°C. Jeśli to możliwe, to od wiosny do późnej jesieni, trzymajmy roślinę na zewnątrz przez całą dobę. Nie ma też sensu wnosić jej do domu, gdy dni są jeszcze ciepłe, a w nocy temperatura nie spada poniżej -5°C. Dzięki takim warunkom roślina stopniowo przejdzie w stan spoczynku.

Kapturnica purpurowa - podlewanie

Ponieważ naturalnym siedliskiem kapturnicy są bagna oraz strefa przybrzeżna zbiorników wodnych, dla zapewnienia odpowiednich warunków konieczne jest ustawienie doniczki na stałe w pojemniku wypełnionym wodą. Roślina sama będzie pobierała tyle wody, ile potrzebuje. Pilnujmy także, żeby ziemia w doniczce była stale wilgotna i nigdy nie wysychała. Podczas spoczynku zimowego podłoże powinno pozostać tylko lekko wilgotne.

Zapamiętaj!
Do podlewania kapturnicy można używać wyłącznie wody filtrowanej, miękkiej i pozbawionej minerałów. Sporadycznie dopuszcza się stosowanie odstałej wody wodociągowej.

W uprawie kapturnicy purpurowej wilgotność powietrza nie jest tak istotna jak podłoża. Kapturnica dobrze czuje się w naszych mieszkaniach, gdzie najczęściej panuje wilgotność na poziomie 60-70%. Przy zbyt suchym powietrzu możemy ustawić w sąsiedztwie doniczki nawilżacz powietrza. Zamgławianie roślin też możne być pomocne, natomiast powinniśmy unikać ich zraszania.

Kapturnica purpurowa - nawożenie

Kapturnica purpurowa nie tylko nie potrzebuje nawożenia, ale wręcz go nie toleruje. Roślina przystosowała się do życia w glebie pozbawionej składników odżywczych więc jej system korzeniowy nie jest w stanie pobierać ich z podłoża. Wszystkie niezbędne do życia substancje kapturnica czerpie rozkładając pochwycone owady lub wytwarza w procesie fotosyntezy. Jeśli stężenie składników odżywczych w glebie jest zbyt wysokie, roślina może nawet całkowicie obumrzeć.

Kapturnica purpurowa - Sarracenia purpurea
Fot. depositphotos

Kapturnica purpurowa - zimowanie

Wielu roślinom domowym przydaje się zimowy spoczynek, a w przypadku kapturnic jest on wręcz niezbędny. Jeśli kapturnica purpurowa nie przejdzie okresu spoczynku, w niedługim czasie stanie się osłabiona i obumrze. Jak najlepiej przezimować kapturnicę? Pod koniec jesieni, wraz ze spadkiem temperatury oraz natężenia światła, roślina stopniowo zamiera i czernieje. W tym czasie należy ograniczyć podlewanie i starać się utrzymywać glebę tylko lekko wilgotną. Gdy kielichy obumrą, najczęściej w listopadzie lub grudniu, przenosimy roślinę w chłodne i widne miejsce, na werandę, do szklarni lub ogrodu zimowego. Zimą kapturnica potrzebuje temperatury w przedziale 0-10°C.

Zapamiętaj!
W okresie spoczynku utrzymuj ziemię w doniczce tylko lekko wilgotną i zapewnij roślinie odpowiednią wentylację, aby ograniczyć ryzyko gnicia lub wystąpienia chorób grzybowych.

Wraz z końcem zimy kapturnica purpurowa wybudzi się i rozpocznie wegetację. W tym momencie należy przyciąć wszystkie zeszłoroczne, uschnięte kielichy. Nowe liście powinny zacząć pojawiać się dość szybko, a po kilku miesiącach roślina będzie znowu okazale wyglądać.

Kapturnica purpurowa - przesadzanie

Podstawową zasadą jest przesadzanie kapturnicy raz na 2 - 3 lata, głównie po to by odświeżyć podłoże oraz w celu pozbycia się nagromadzonych z czasem minerałów. Rośliny przesadza się wiosną, na początku okresu wegetacji. Podczas wymiany podłoża konieczne jest usunięcie uschniętych, poczerniałych dzbanków. Zaleca się wybór doniczek wykonanych z tworzywa sztucznego lub szkła. Powinny mieć na dnie duże otwory drenażowe, przez które przepływa nadmiar wody.

Zapamiętaj!
Podczas przesadzania kapturnicy nie używaj pojemników z materiałów porowatych (np. ceramicznych) ponieważ pochłaniają one wodę oraz stanowią siedlisko dla szkodliwych mikroorganizmów.

Kapturnica purpurowa - jaka ziemia

Dla kapturnicy najlepsza będzie ziemia pozbawiona składników odżywczych, przepuszczalna, o kwaśnym odczynie. Polecana jest mieszanka torfu z perlitem i gruboziarnistym piaskiem w stosunku 2:1:1. Można także pominąć perlit i wymieszać torf z piaskiem w proporcji 1:1.

Kapturnica purpurowa - rozmnażanie

Co prawda można rozmnażać kapturnicę purpurową zarówno wegetatywnie, jak i za pomocą nasion, jednak ten drugi sposób jest skomplikowany i czasochłonny. Najłatwiej jest po prostu podzielić wyrośnięty egzemplarz, na przykład podczas obowiązkowego przesadzania.

Wiosna to dobry czas na podział roślin. Wyjmij dojrzały okaz z doniczki i delikatnie podziel na kilka części. Upewnij się, że każda z sadzonek kapturnicy ma dobrze wykształcone korzenie i młode pędy. Umieść je od razu w doniczce z podłożem. Osłoń pojemniki folią lub szkłem i postaw w jasnym i ciepłym miejscu. Do ukorzenienia roślina potrzebuje wysokiej wilgotności powietrza i temperatury ok. 25°C.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader’s Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 1998, s. 180;
2. K. J. Walker, Sarracenia purpurea subsp. purpurea (Sarraceniaceae) naturalised in Britain and Ireland: distribution, ecology, impacts and control w New Journal of Botany 1/2014, s. 33-41;
3. F. Bechthold, Rośliny doniczkowe, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1998, s. 154.

Przeczytaj również:

Muchołówka amerykańska - hodowla, uprawa, nawożenie, podlewanie
Muchołówka amerykańska jest rośliną owadożerną, co czyni z niej niezwykle atrakcyjny okaz dla miłośników uprawy ciekawych roślin. Tym bardziej, że hodowla muchołówki amerykańskiej jest możliwa w warunkach domowych. Więcej...

Rosiczka - gatunki i odmiany, uprawa w domu, rozmnażanie
Rosiczki to popularne rośliny owadożerne do uprawy w domu. Są stosunkowo mało wymagające i mogą być uprawiane nawet przez niedoświadczonego hodowcę. Więcej...

Rośliny owadożerne domowe
Rośliny owadożerne są wyjątkowymi przedstawicielami flory - żywią się owadami i są wyposażone w specjalne mechanizmy ich wabienia i chwytania. Mimo wysokich wymagań uprawowych, wiele osób próbuje swoich sił w hodowli tych użytecznych i dekoracyjnych roślin. Więcej...