Hydroponika - hydroponiczna uprawa roślin
Hydroponika, lub inaczej hydroponiczna uprawa roślin, to nic innego jak uprawa roślin w wodzie, bez wykorzystania tradycyjnych doniczek z ziemią. Na czym dokładnie polega hydroponika, kiedy warto stosować ten rodzaj uprawy i jakie rośliny można uprawiać w ten sposób? Poznaj podstawowe zasady hydroponicznej uprawy roślin i przekonaj się czy hydroponika jest dla Ciebie. Oto praktyczne rady dotyczące hydroponiki :-)
Przekrój przez doniczkę do uprawy hydroponicznej
Na czym polega hydroponika
Definicja hydroponiki jako uprawy roślin w wodzie jest oczywiście pewnego rodzaju przenośnią - jeżeli roślinę umieścimy bezpośrednio w wodzie jej korzenie z czasem zaczną gnić. W uprawie hydroponicznej korzenie rośliny znajdują się w naczyniu wewnętrznym z tworzywa sztucznego, wypełnionym obojętnym podłożem (np. keramzytem). Naczynie wewnętrzne, wraz ze wskaźnikiem pokazującym optymalny poziom wody, znajduje się w naczyniu zewnętrznym, które wypełnione jest wodą z dodatkiem składników pokarmowych. W ten sposób najlepiej uprawiać rośliny lubiące dużo wilgoci, metodę tą można jednak zastosować w zasadzie do uprawy wszystkich roślin domowych, nawet sukulentów.
Hydroponiczna uprawa roślin - zalety i wady
Na pierwszy rzut oka, taki sposób uprawy może wydać się zbędną komplikacją uprawy roślin. Okazuje się jednak, że hydroponika ma liczne zalety.
Podstawową zaletą uprawy hydroponicznej jest możliwość rzadszego podlewania roślin, co przydatne jest szczególnie jeżeli często wyjeżdżamy. W łatwy sposób możemy ustalić poziom nawożenia i nie potrzebujemy specjalnych podłoży i ziemi do uprawy roślin. Wraz z wyeliminowaniem tradycyjnej ziemi, unikamy możliwości przeniesienia wraz z ziemią szkodników i chorób roślin. Dzięki sterylności podłoża, ta forma uprawy jest doskonała do pomieszczeń, w których musi być utrzymany wysoki poziom czystości i higieny (np. w szpitalach).
Oczywiście uprawa hydroponiczna roślin, podobnie jak każda inna metoda, ma też pewne wady. Rozpoczynając uprawę hydroponiczną musimy liczyć się ze zwiększonym kosztem zakupu specjalnych pojemników do uprawy roślin w wodzie, specjalnego podłoża i nawozów, a także roślin odpowiednio przygotowanych, aby nadawały się do takiej formy uprawy.
Hydroponiczna uprawa warzyw
Fot. pixabay
Donice do hydroponiki
Donice do urawy hydroponicznej składają się z dwóch części - pojemnika zewnętrznego i pojemnika wewnętrznego.
Naczynie zewnętrzne
Naczynie zewnętrzne musi być wykonane z materiału nie przepuszczającego wody, odpornego na działanie kwasów i chemicznie neutralnego. Może być ono wykonane z tworzywa sztucznego, ceramiki lub szkła. Przezroczyste donice szklane ułatwiają obserwację poziomu wody w naczyniu i zawartości odżywki, lecz niestety dostęp światła jest zabójczy dla korzeni rośliny i powoduje rozwój glonów wewnątrz naczynia. Dlatego też donice szklane możemy zastosować jedynie na stanowiskach zacienionych. Szkło powinno mieć ciemną barwę, ograniczającą dostęp światła do wnętrza naczynia. Z tego względu polecamy raczej donice nieprzezroczyste. W takim przypadku konieczny jest zakup wskaźnika poziomu wody w donicy, który pozwoli nam na utrzymanie poziomu wody na właściwej wysokości, pomiędzy stanem maksymalnym a stanem minimalnym.
Donice do uprawy hydroponicznej roślin
Nie bez znaczenia jest również kształt pojemnika zewnętrznego (rys. poniżej). Nie może on przypominać kształtem tradycyjnej doniczki (rys. B). Najlepsze pojemniki zewnętrzne to naczynia kuliste (rys. C) lub cylindryczne (rys. A). W naczyniach o takim kształcie znajduje się odpowiednia ilość miejsca dla rozrastających się korzeni rośliny (wyrastających poza pojemnik wewnętrzny) oraz pożywki rozpuszczonej w wodzie. Dobrze jest również jeżeli pojemnik zewnętrzny jest wyposażony w otwór umożliwiający uzupełnianie wody. Jeżeli nasz pojemnik takiego otworu nie posiada, wodę będziemy uzupełniać poprzez wskaźnik poziomu wody lub ewentualnie, wlewając bezpośrednio na materiał wypełniający.
Naczynie wewnętrzne
Pojemnik wewnętrzny może być wykonany z tworzywa sztucznego. Musi mieć otwory przepuszczające wodę i pozawlające przerastać korzeniom rośliny, jednak na tyle małe, aby nie wysypywał się przez nie granulat, w którym umieścimy roślinę. Dobrze jest również, jeżeli zawiera specjalny otwór, w którym będziemy mogli umocować wskaźnik poziomu wody. Po umieszczeniu (a w zasadzie - zawieszeniu) pojemnika wewnętrznego w pojemniku zewnętrznym, pojemnik wewnętrzny nie powinien dotykać dna. Musi być zatem nieco płytszy niż pojemnik zewnętrzny.
Podłoże do uprawy hydroponicznej
Podłoże, którym wypełnimy pojemnik wewnętrzny, musi zapewnić mocne osadzenie rośliny w doniczce i umożliwić dostęp powietrza do korzeni rośliny. W tym celu możemy w prawdzie zastosować po prostu keramzyt lub perlit, warto jednak pokusić się o zakup specjalnego granulatu wypełniającego do uprawy hydroponicznej, dzięki któremu zwiększymy szanse na powodzenie uprawy. Grubość i ciężar podłoża należy dopasować do rodzaju i wielkości uprawianych roślin. Czasem doniczkę trzeba dodatkowo dociążyć kamieniami aby roślina się nie przewróciła. I bardzo ważne: należy się upewnić czy pH roztworu z podłożem jest stabilne i właściwe dla danej rośliny.
Rośliny do uprawy hydroponicznej i ich sadzenie
Do uprawy hydroponicznej nadaje się większość roślin doniczkowych, w tym także paprocie i kaktusy. Najlepiej zakupić rośliny specjalnie przygotowane do uprawy hydroponicznej (rozmnażane z sadzonek ukorzenionych od razu w docelowych naczyniach wypełnionych podłożem do uprawy hydroponicznej). Ponieważ jednak możemy mieć problem z zakupem takich roślin w sklepach ogrodniczych czy kwiaciarniach, możemy spróbować uprawy hydroponicznej roślin rosnących wcześniej w zwykłej ziemi.
W takim wypadku bryłę korzeniową rośliny na pół godziny zanurzamy w wodzie o temperaturze pokojowej, a następnie korzenie opłukujemy do czysta. Taki zabieg powiedzie się tylko w przypadku roślin młodych i zdrowych, które przeniesiemy do uprawy hydroponicznej w okresie ich najsilniejszego wzrostu, czyli od kwietnia do połowy czerwca.
Uprawa hydroponiczna anturium
Tak przygotowaną roślinę umieszczamy w pojemniku wewnętrznym wypełnionym odpowiednim granulatem (jeżeli chcemy zastosować zwykły keramzyt, warto go najpierw przepłukać). Korzenie rośliny ostrożnie rozkładamy, a następnie uzupełniamy granulat do pełna doniczki. Montujemy również wskaźnik poziomu wody. Następnie pojemnik wewnętrzny umieszczamy w pojemniku zewnętrznym i wlewamy wodę, kontrolując jej poziom na wskaźniku.
Nawozy do hydroponiki
Aby roślina rosła, poza wodą, musimy zapewnić jej odpowiednie ilości innych składników odżywczych. W uprawie hydroponicznej najlepiej jest stosować specjalne tabletki, zawierające granulowany nawóz rozpuszczalny. Jeżeli nie uda nam się kupić specjalnych nawozów do uprawy hydroponicznej, możemy spróbować wybrać coś spośród innych dostępnych na rynku nawozów rozpuszczalnych.
Po raz pierwszy, odżywkę umieszczamy po około 2 do 3 tygodniach od posadzenia ukorzenionych roślin. Jeżeli sadziliśmy sadzonki nie ukorzenione, nawóz stosujemy, gdy pojawią się pierwsze korzonki. Pożywkę należy w całości wymieniać co około 6 tygodni. W tym celu naczynie wewnętrzne wyjmujemy z zewnętrznego i kilkakrotnie przepłukujemy wodą materiał wypełniający naczynie wewnętrzne. Oczyszczamy również naczynie zewnętrzne, jeżeli osadził się na nim osad. Osad usuwamy szczoteczką, a następnie naczynie płuczemy gorącą wodą. Nową pożywkę wlewamy bezpośrednio do naczynia zewnętrznego (lub na jego dnie umieszczamy tabletkę nawozową) i do czasu wymiany pożywki na nową do roztworu dolewamy jedynie czystą wodę, aby zapewnić odpowiedni jej poziom.
Przeczytaj również:
- Podlewanie kwiatów podczas urlopu
- Jak podlewać storczyka
- Kule nawadniające do kwiatów - jak działają, rodzaje, opinie
Tekst opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 449; Mój Ogród, Delta W-Z, Warszawa 1993, s. 562-563; M. Shubert, R. Herwig, Mieszkamy wśród kwiatów", PWRiL, Warszawa 1986, s. 91-96; A. Krzymińska, Hydroponika - sposób na rośliny doniczkowe, Działkowiec, Nr 12/2003, s. 52-53, oraz strony internetowe: www.hydroponika.pl, hydroponika.com.pl
