Choroby i szkodniki katalpy, surmii bignoniowej

Surmia bignoniowa, zwana też katalpą (Catalpa bignonioides), to bardzo dekoracyjne drzewo o ciekawie ukształtowanej koronie, ozdobnych dużych liściach i pięknych kwiatach. Niestety często zdarza się, że katalpa żółknie, usycha albo ma białe lub brązowe plamy na liściach. Zobacz jakie są najczęściej występujące choroby katalpy i jak zwalczać szkodniki zagrażające surmii bignoniowej.

Katalpa więdnie i usycha w wyniku porażenia wertycyliozą
Fot. witeks1968, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Choroby grzybowe katalpy

Werticilioza - to najczęściej spotykana choroba katalpy, w przypadku której wyraźnie widać, że katalpa żółknie i usycha. U zaatakowanej katalpy występują zakłócenia w pobieraniu wody z gleby, czego objawem jest więdnięcie pędów. Również liście na pędach żółkną, brązowieją i zamierają. Obumarłe liście przeważnie nie opadają. Nie wszystkie pędy chorego drzewa wyglądają na zainfekowane, często tylko niektóre z nich są pozbawione liści, a pozostałe wyglądają na zdrowe.

Grzyby będące sprawcami tej choroby katalpy rozwijają się w glebie i wnikają w głąb roślin przez rany na korzeniach lub poprzez kontakt zdrowych korzeni z chorymi. Patogen jest bardzo odporny i może przetrwać w podłożu przez wiele lat. Gdy zauważymy, że drzewa są zainfekowane musimy je usunąć, a rośliny rosnące w sąsiedztwie zapobiegawczo podlać preparatem Topsin M 500 SC.

Katalpa więdnie i usycha w wyniku porażenia wertycyliozą
Fot. witeks1968, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Mączniak prawdziwy - to choroba katalpy w wyniku której obserwujemy liczne, mączyste, białe plamy na liściach. Objawy chorobowe w postaci białych, mączystych plam pojawiają się zwykle na najmłodszych liściach katalpy, na ich górnej stronie. Pod grzybnią tkanki brązowieją i zamierają. Nalot może też pojawić się na pędach i kwiatach. Rośliny rosną wolniej, a porażone organy ulegają deformacji. Silnie opanowane rośliny zasychają.

Mączniak prawdziwy na liściach róży. Na katalpie objawy są identyczne
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Mączniak prawdziwy to choroba atakująca wiele różnych roślin ogrodowych, w tym również surmię bignoniową. Grzyb zimuje na opadłych, porażonych liściach oraz na pędach. Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenu, jesienią wygrabiamy opadłe liście mogące być źródłem zakażenia w następnym roku. Po stwierdzeniu objawów chorobowych trzeba opryskiwać rośliny 3-, 4-krotnie co 7-10 dni używając preparat Topsin M 500 SC. Środek ten można stosować naprzemiennie z biopreparatem Biosept Active.

Plamistość liści katalpy - w wyniku porażenia tą chorobą obserwuje się brązowe plamy na liściach katalpy. Na obu stronach porażonych liści powstają różnej wielkości ciemnobrązowe plamy z czerwonobrązową lub żółtą obwódką. Na górnej stronie blaszki liściowej widoczne są czarne punkty lub delikatny, ciemny nalot. Obumarłe tkanki pękają, a następnie środek plam może się wykruszać. W zaawansowanym stadium chorobowym obserwuje się żółknięcie liści oraz ich opadanie.

Przez krople rozpryskującej się wody zarodniki przenoszone są na sąsiednie rośliny, które zakażają. Grzyb zimuje na opadłych liściach. Aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się tej choroby katalpy należy jesienią grabić i usuwać opadłe liście, a porażone rośliny opryskiwać stosując fungicydy, np. Topsin M 500 SC. Dla ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin wybrany fungicyd możemy stosować naprzemiennie z naturalnym preparatem Biosept Active.

Gruzełek cynobrowy - ta choroba katalpy początkowo objawia się jasnobrązowymi plamami na korze. Z czasem tkanka obumiera i zapada się. Następnie plamy zlewają się ze sobą i obejmują cały pęd, który powyżej miejsca infekcji brązowieje i zamiera, a na porażonej tkance pojawiają się okrągłe, pomarańczowe lub czarne drobne grudki. Na granicy pomiędzy zdrową, a chorą tkanką powstaje przewężenie, spowodowane przyrostem na grubość zdrowych fragmentów pędu.

Szczególnie podatne na zakażenie przez gruzełka cynobrowego są surmie uszkodzone przez niską temperaturę lub przesuszone. Zakażenie tkanek następuje poprzez uszkodzenia mechaniczne na pędach. Czasami patogen może wniknąć do rośliny przez korzenie, gdy korzeń drzewa styka się ze znajdującymi się w glebie i zainfekowanymi korzeniami czy fragmentami gałęzi innej rośliny. Grzyb zimuje na chorych pędach oraz resztkach roślin na podłożu.

Gruzełek cynobrowy. Grzyb atakuje również katalpę
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Zwalczanie tej choroby katalpy należy rozpocząć od wycięcia chorych pędów poniżej widocznych objawów, około 0,5 cm nad bocznym odgałęzieniem. Rośliny należy również opryskać fungicydem, np. wspomnianym już wyżej Topsin M 500 SC.

Opieńkowa zgnilizna korzeni - kora chorego drzewa zaczyna od niego odchodzić i można ją łatwo oderwać od pnia. Na porażonej korze widoczne są białe płaty zarodników i wyczuwalny jest specyficzny zapach grzybów. Jesienią wokół chorych roślin mogą pojawiać się opieńki - niewielkie, jadalne grzyby o miodowej barwie. Rośliny o systemie korzeniowym osłabionym przez inne czynniki chorobotwórcze oraz przez niekorzystne warunki pogodowe (zalanie korzeni, susza) czy też uszkodzenia mechaniczne, są również bardziej podatne na infekcję przez zgniliznę korzeni.

Chore drzewa katalpy należy usunąć, a ponieważ grzybnia opieńki potrafi przetrwać w ziemi przez wiele lat, nie należy sadzić nowych drzew w tym samym miejscu. W chwili obecnej na rynku nie ma środków zwalczających tę chorobę. Pozostaje tylko wzmacniać zdrowe rośliny poprzez odpowiednią pielęgnację, nawożenie, stosowanie szczepionek mikoryzowych i opryski naturalnym preparatem Biosept Active.

Szkodniki katalpy, surmii bignoniowej

Mszyca brzoskwiniowa (Nectarosiphon persicae) to najczęściej spotykany szkodnik katalpy. Mszyce osłabiają rośliny, często przenosząc choroby wirusowe i sprzyjając zakażeniom grzybowym. Objawem występowania mszycy na surmii są zniekształcone i poskręcane liście. Od spodu zaatakowanych liści zazwyczaj widać skupiska licznych larw i dzieworódek mszycy. Bezskrzydłe dzieworódki mszycy brzoskwiniowej magą mieć długość 1,2-2,6 mm, a ich ciała są żółtawozielone. Dzieworódki uskrzydlone mają zaś głowę i tułów ciemnobrązowe zaś odwłok żółtawozielony z ciemnobrązową plamą.

Mszyce atakują wiele różnych gatunków roślin
Fot. pixabay

Pierwotnym żywicielem mszycy brzoskwiniowej są rośliny z rodzaju Prunus, czyli śliwy, brzoskwinie, wiśnie, czereśnie, morele, laurowiśnia i czeremcha. Na tych drzewach mszyce zimują, zaś na katalpie pojawiają się jedynie latem i jesienią.

Po zauważeniu objawów żerowania mszycy na katalpie wykonuje się opryski naturalnym preparatem olejowym Emulpar 940 EC, który powoduje unieruchomienie i uduszenie się mszyc pod oleistą powłoczką tworzoną przez ten preparat. Jeśli to nie wystarczy, można sięgnąć po chemiczne opryski owadobójcze, takie jak: Karate Gold, Mospilan 20 SP.

Przędziorki to drobne roztocza wysysające soki z rośliny żerujące na spodniej części liścia - wysysają z niego soki. Na surmii najczęściej pojawia się przędziorek chmielowiec. Pierwszym objawem są drobniuteńkie punktowe, mozaikowe, żółtawe odbarwienia na wierzchniej stronie liścia. Z czasem przebarwienia pokrywają cały liść, który zwija się i opada. Objawem żerowania przędziorków na katalpie może być również delikatna pajęczyna. Przędziorki można zwalczać w sposób naturalny wymienionym już wyżej preparatem Emulpar 940 EC. Opryski wykonuje się po zauważeniu objawów żerowania szkodnika oraz na przedwiośniu w celu zlikwidowania form zimujących na roślinie. Spośród chemicznych środków owadobójczych pomocne będą Karate Gold oraz Ortus 05 SC.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Wojdyła A., Choroby katalpy w Szkółkarstwo, nr 4/2004;
2. Wójcik M., Katalpa czyli surmia w Magnolia 03/2012, str. 8-9;
3. Wiśniewska E., Szkodniki drzew i krzewów ozdobnych. Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku;
4. G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 78-80.

Przeczytaj również:

Katalpa zwyczajna, surmia bignoniowa - odmiany, uprawa, przycinanie
Katalpa zwyczajna, ze względu na dekoracyjne liście, kwiaty i owoce oraz dużą wytrzymałość na suszę i zanieczyszczenia, jest chętnie sadzona na terenach miejskich. Podpowiadamy jakie odmiany surmii bignoniowej warto sadzić, a także jak wykonać przycinanie katalpy aby miała ładny pokrój i zachwycała piękną koroną drzewa! Więcej...

Drzewa ozdobne do małego ogrodu
Wybierając drzewa ozdobne do małego ogrodu zwracamy uwagę na ich walory estetyczne, takie jak: interesujący pokrój, barwy i kształty kwiatów oraz liści. Bardzo ważny jest także rozmiar drzew, które nie powinny być zbyt duże i rozłożyste. Oto 7 wspaniałych drzew, które ozdobią mały ogród! Więcej...

10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie
Wśród wielu pięknych roślin ogrodowych, można znaleźć takie, które w sposób szczególny zachwycają swą urodą - barwą kwiatów, fakturą liści czy ciekawym pokrojem. Zestawienie takich perełek przygotowała dla nas architekt krajobrazu Joanna Białowąs. Więcej...