Choroby i szkodniki jesionu. Dlaczego jesion usycha i gubi liście

Jesion (Fraxinus) to żywotne drzewo dość odporne na choroby i szkodniki. Choć patogeny rzadko atakują to drzewo, to jednak chorób i szkodników, które mogą zagrażać jesionowi jest dość sporo. Warto je poznać i dowiedzieć się jak je rozróżnić aby zastosować właściwe metody leczenia drzewa. Oto najczęściej występujące choroby i szkodniki jesionu oraz sposoby na ich zwalczanie. Polecamy najlepsze opryski do stosowania w uprawie jesionów.

Jesion wyniosły - Fraxinus excelsior
Fot. pixabay

Choroby fizjologiczne jesionu

Brązowienie liści i zamieranie pędów jesionu to choroba o podłożu fizjologicznym. Nadmiar wody spowodowany obfitymi opadami lub za blisko zlokalizowanym zbiornikiem wodnym doprowadza do gnicia korzeni. W efekcie liście jesionu żółkną, brązowieją, a całe pędy zamierają. Aby nie dopuścić do wystąpienia tych objawów należy zadbać o odpowiednio przepuszczalną glebę oraz lekko nachylone stanowisko uprawy jesionu.

Choroby grzybowe jesionu

Zamieranie jesionu jest bardzo groźną chorobą występującą na terenie całej Europy. Niekorzystne warunki siedliskowe oraz działalność grzyba Hymenoscyphus fraxineus doprowadza do infekcji, której objawami są często: zamieranie fragmentów oraz całych pędów, przebarwienie i zniekształcenie liści oraz występujące na pniu blizny oraz nekrozy. Najczęściej przez tę chorobę atakowany jest jesion wyniosły.

Zamieranie jesionu wywołane przez grzyb Hymenoscyphus fraxineus
Fot. Food and Environment Research Agency - FERA, OGL v1.0, Wikimedia Commons

Nie znaleziono jeszcze metody zwalczania tej groźnej choroby jesionu. Na niewielkich obszarach polecane jest dokładne grabienie liści, na których zimują zarodniki grzyba. Zalecane jest także usuwanie drzew silnie zainfekowanych, których pnie mają widoczne objawy chorobowe.

Zgorzel siewek jesionu wywoływana przez szereg patogenów (Phythium ultimum, Botrytis cinerea, Fusarium spp., Rhizoctonia solani, Phomopsis spp.) powoduje brunatnienie i zamieranie siewek jesionu. Te same patogeny wywołują zgorzel siewek także u wielu innych gatunków roślin. W przypadku porażenia starszych egzemplarzy jesionu rozwija się u nich zgnilizna korzeni i podstawy pędu, w wyniku której roślina obumiera. Patogeny często bytują w glebie, na resztkach roślinnych i są przenoszone przez zainfekowane nasiona. Porażone siewki należy usunąć, zaś te jeszcze zdrowe podlać fungicydem np. Magnicur Energy 840 SL lub naturalnym Polyversum WP.

Fytoftoroza (Phytophthora spp) - atakuje korzenie zarówno siewek, jak i starszych okazów jesionu. Uszkodzone siewki żółkną i dają się łatwo wyjąć z ziemi. Patogen porażając starsze drzewka powoduje zahamowanie wzrostu, zamieranie pędów, brunatnienie, spękanie i gnicie podstawy pnia.

Przetrwalniki patogenu zimują w glebie i resztkach roślin. Rozprzestrzeniają się także za pomocą wody. Fytoftoroza jest chorobą atakującą wiele różnych gatunków roślin na różnym etapie ich rozwoju.

Jeśli dostrzeżemy objawy tej choroby jesionu, porażone rośliny należy usunąć a pozostałe podlać naturalnym preparatem Polyversum WP lub środkami chemicznymi np.: Scorpion 325 SC lub Magnicur Energy 840 SL.

Werticilioza (Verticillium dahliae) poraża zarówno siewki jesionu, jak i starsze rośliny. Objawia się latem początkowo żółknięciem jednej strony blaszki liściowej. Następnie liście jesionu brązowieją i opadają. Na porażonych przez grzyba pędach występują nekrotyczne plamy. Zarodniki bytują w glebie i wnikają do rośliny przez korzenie. Porażone jesiony opryskujemy naturalnymi środkami takimi jak: Biosept Active, Biochron AL lub, w cięższych przypadkach, fungicydem Scorpion 325 SC.

Plamistość liści jesionu (Discula fraxinae, Cercospora fraxinites) powoduje wystąpienie na liściach okrągławych, przeważnie ciemnych plam, które zlewają się obejmując całą blaszkę liściową. Na spodniej stronie liścia widoczne są ciemne zarodniki grzyba. Liście jesionu zamierają i opadają. Choroba może także porażać pędy jesionu objawiając się zmianami rakowatymi. Zarodniki przenoszą się wraz z powietrzem oraz zimują w glebie i resztkach roślinnych. W celu zwalczenia tej choroby jesionu po sezonie należy starannie wygrabić opadłe liście, a zainfekowane rośliny opryskać naturalnym preparatem na bazie wyciągu z grejpfruta Biosept Active lub fungicydem Scorpion 325 SC.

Mączniak prawdziwy (Phyllacitinia guttata, Microsphaera alni) sprawia, że w drugiej połowie lata na liściach pojawiają się niewielkie plamy pokryte mączystym nalotem grzybni. Z czasem plamy powiększają się i zlewają. Grzyby porażają także pąki kwiatowe i owoce. Zainfekowane organy zamierają i opadają. Jeśli w poprzednim sezonie mączniak występował na jesionie, to w maju i czerwcu kolejnego roku warto wykonać oprysk profilaktyczny przy pomocy preparatów naturalnych: Biosept Active, Skrzyp Ekstrakt ProBio Ogród, Lecitec lub Limocide. Jeśli mimo to wystąpią objawy tej choroby na jesionie, opryskujemy drzewka fungicydem Scorpion 325 SC.

Gruzełek cynobrowy (Nectria cinnabarina) występuje najczęściej na starszych drzewach rosnących w dużym zagęszczeniu. Objawia się cynamonowymi gruzełkami występującymi na korze pnia. Liście porażonych drzew stają się coraz jaśniejsze, następnie brązowieją i opadają. Po zauważeniu objawów należy usuwać porażone, osłabione przez grzyba pędy, a całą roślinę zapobiegawczo opryskać preparatem Biosept Active.

Szkodniki jesionu

Szpeciel jesionowiec (Aceria fraxinovorus) to roztocz występujący głównie na starszych egzemplarzach jesionu wyniosłego. Żeruje na kwiatostanach, zniekształcając je w zielone (brązowiejące z czasem) kalafiorowate twory, które pozostają na gałęziach do kolejnego sezonu. Żeby zwalczyć tego szkodnika jesionu należy wykonać oprysk np. preparatem Siltac EC w okresie pękania pąków i rozwijania się liści.

Podrdzewiacz jesionowy (Aculus epiphyllus) to roztocz żerujący na spodniej stronie liści. Uszkodzone liście zawijają się do dołu, stają się drobniejsze. Zwalczamy podobnie jak poprzednika opryskiem Siltac EC.

Skorupik jabłoniowy (Lepidosaphes ulmi) - to czerwiec z rodziny tarcznikowatych. Larwy i samice owada żerują na pędach powodując ich zahamowanie. Liście na porażonych drzewach są drobniejsze niż u zdrowych okazów. Jeśli drzewa zaatakował skorupik jabłoniowy trzeba dwukrotnie wykonać oprysk w okresie wylegania się larw. Termin ten zbiega się kwitnieniem głogu, co może stanowić przydatną wskazówkę. Zwalczając szkodnika możemy zastosować naturalne preparaty takie jak Agrocover, Emulpar 940 EC lub silniejsze środki np. Karate Gold czy Siltac EC.

Bawełnica jesionowo-jodłowa (Prociphilus bumeliae) to dwudomowa mszyca żerująca na dolnej stronie liści oraz na wierzchołkach młodych pędów. Porażone liście zwijają się silnie w dół, a młode pędy zamierają. W czasie żerowania mszyca wydziela miodową spadź. Po zauważeniu objawów żerowania tego szkodnika jesionu wykonujemy opryski preparatami na bazie naturalnych składników tj. Agrocover, Emulpar 940 EC lub chemicznymi środkami: Siltac EC, Karate Gold czy Mospilan 20 SP.

Pryszczarek jesionowiec (Desineura fraxini) to muchówka występująca głównie na jesionie wyniosłym. Na dolnej stronie liścia, wzdłuż nerwów, tworzy galasy, w których rozwijają się larwy. Porażone liście brązowieją i zamierają. Żeby graniczyć populację tego szkodnika jesionu wykonujemy opryski preparatami olejowymi np. Emulpar 940 EC lub Agrocover.

Jesik pączkowiec (Prays fraxinella) to motyl z rodziny namiotnikowatych, którego larwy drążą tunele w pąkach wierzchołkowych. Wyciekający z pąków sok, który na powierzchni zamienia się w białą substancję, świadczy o żerowaniu szkodnika. Młode, wyrastające wiosną pędy, czernieją i więdną. Opryski przeciwko temu szkodnikowi wykonujemy pod koniec lipca i w sierpniu środkami takimi jak Mospilan 20 SP lub NeemAzal T/S.

Brosznica jesionówka (Macrophya punctumalbum) to błonkówka, której larwy wygryzają okrągłe dziury w liściach. Dorosłe osobniki zeskrobują od góry tkankę pozostawiając unerwienie i widoczne kropki odchodów. Po zauważeniu szkodnika należy wykonać oprysk preparatem Karate Gold.

Pilarz osinowiec (Tanthredo vespa) to błonkówka, której larwy wygryzają dziury w blaszce liściowej zaczynając od jej brzegu. Larwy żerują w lipcu i sierpniu. Żeby zwalczyć tego szkodnika jesionu możemy opryskać porażone drzewa preparatem Karate Gold.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. L. Orlikowski, A. Wojdyła, Choroby ozdobnych drzew liściastych, Plantpress, s. 60-68
2. G. Łabanowski, G. Soika, Szkodniki ozdobnych drzew liściastych, Plantpress, s. 88-98

Przeczytaj również:

Drzewa ozdobne do małego ogrodu
Wybierając drzewa ozdobne do małego ogrodu zwracamy uwagę na ich walory estetyczne, takie jak: interesujący pokrój, barwy i kształty kwiatów oraz liści. Bardzo ważny jest także rozmiar drzew, które nie powinny być zbyt duże i rozłożyste. Oto 7 wspaniałych drzew, które ozdobią mały ogród! Więcej...

Ciekawe rośliny do ogrodu. Rzadko spotykane kwiaty i krzewy
Marzysz o niezwykłym ogrodzie, w którym rosną rośliny ciekawe, rzadko spotykane, o unikalnych walorach ozdobnych? Oto 7 ciekawych roślin do ogrodu o niezwykle efektownym wyglądzie! Więcej...

10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie
Wśród wielu pięknych roślin ogrodowych, można znaleźć takie, które w sposób szczególny zachwycają swą urodą - barwą kwiatów, fakturą liści czy ciekawym pokrojem. Zestawienie takich perełek przygotowała dla nas architekt krajobrazu Joanna Białowąs. Poznaj 10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie! Więcej...