Pnącza wieloletnie do cienia

Pnącza wieloletnie do cienia to często poszukiwana grupa roślin, których zadaniem jest osłonięcie mało atrakcyjnych miejsc ogrodu lub zakrycie spowitych w cieniu fragmentów ogrodzeń, murków czy pergoli. Prym tutaj wiodą różne gatunki bluszczu, ale znaleźć można kilka innych ciekawych roślin pnących, które sprawdzają się w miejscach zacienionych. Oto 7 atrakcyjnych pnączy wieloletnich, które dobrze rosną w cieniu.

Pnącza wieloletnie do cienia

Bluszcz irlandzki

Bluszcz irlandzki (Hedera hibernica) to zimozielone pnącze z dużymi, 5-klapowymi, skórzastymi liśćmi o ciemnozielonej barwie i jasnym unerwieniu. Przyrasta 0,5-1 m rocznie, docelowo osiągając nawet 20 m wysokości.

Bluszcz irlandzki może być sadzony przy pergolach, ścianach lub murach ale atrakcyjnie wygląda także jako roślina okrywowa i obrastająca pnie dużych drzew.

Ten gatunek bluszczu najlepiej rośnie na stanowiskach osłoniętych, półcienistych lub cienistych. Gleba może być przeciętna ale powinna być dostatecznie wilgotna. Nie lubi gleb kwaśnych i suchych. Roślina dość łatwo przemarza.

Bluszcz irlandzki - Hedera hibernica
Fot. Wouter Hagens, domena publiczna, Wikimedia Commons

Bluszcz kolchidzki

Bluszcz kolchidzki (Hedera colchica) to efektowne, zimozielone pnącze o dużych liściach osiągających ok 20 cm średnicy. Przyjmują kształt jajowaty lub eliptyczny a przy roztarciu wydzielają ziołowy zapach. Białe, nieduże kwiaty bluszczu kolchidzkiego pojawiają się od września do listopada. Roślina przyrasta rocznie ok 1-2 m, docelowo osiągając ok. 10-15 m.

To wieloletnie pnącze może być ozdobą ogrodzeń i altan, sprawdzi się również jako roślina okrywowa lub uprawiana w pojemniku. Wspina się przy pomocy korzeni przybyszowych.

Bluszcz kolchidzki 'Dentata Variegata'
Fot. depositphotos

Bluszcz kolchidzki preferuje stanowiska ciepłe i osłonięte, półcieniste do zacienionych. Najlepiej rośnie w podłożu próchniczym, umiarkowanie wilgotnym o odczynie zasadowym. Na zimę roślinę warto zabezpieczać stroiszem, ponieważ może przemarzać w temperaturze poniżej -15°C.

Polecane odmiany bluszczu kolchidzkiego:

Bluszcz kolchidzki 'Dentata' - przyrasta 1-2 m rocznie, docelowo osiągając wysokość ok. 7 m, ciemnozielone liście mają średnicę ok 15-20 cm.

Bluszcz kolchidzki 'Dentata Variegata' - dorasta do 7 m wysokości, ciemnozielone liście mają kremowe brzegi, odmiana nie jest w pełni mrozoodporna.

Bluszcz kolchidzki 'Sulphur Heart' - osiąga wysokość ok. 10 m, liście są duże, cieniowane o barwie zielonożółtej.

Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity (Hedera helix) jest bardzo uniwersalnym, zimozielonym i długowiecznym pnączem. Posiada skórzaste, ciemnozielone liście, które mogą być pięknym tłem dla innych roślin. Kwiaty bluszczu są zielonobiałe i niepozorne, zakwitają w okresie od września do listopada. Owoce o ciemnofioletowej barwie pojawiają się wiosną (od kwietnia do maja). To wieloletnie pnącze do cienia przyrasta od 0,5-1 m rocznie, docelowo osiągając długość nawet 30 m.

Bluszcz pospolity - Hedera helix
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Bluszcz pospolity i jego odmiany polecane są do obsadzania pergoli, ścian, ogrodzeń, pni starych drzew oraz jako rośliny okrywowe. Jest samoczepny, pędy wspinają się po podporach przy pomocy korzeni przybyszowych. Dobrze reaguje na cięcie, które wykonuje się w czasie wegetacji. Uszczykiwanie wierzchołków pędów sprawi, że będzie się lepiej rozkrzewiał. Nowe egzemplarze można łatwo pozyskać, rozmnażając go przez sadzonki niezdrewniałe lub odkłady.

Odmiana bluszczu o dwubarwnych liściach
Fot. pixabay

To wieloletnie pnącze najlepiej rośnie na stanowisku półcienistym do zacienionego w wilgotnym i średnio żyznym podłożu. Nie lubi gleb suchych oraz kwaśnych. Jest dość odporne na niekorzystne warunki ale w ostre zimy może przemarzać.

Do popularnych odmian bluszczu pospolitego należą:

Bluszcz pospolity 'Białystok' - odmiana polska posiadająca największą mrozoodporność wśród bluszczy (5B). Rośnie silnie do 20-30 m wysokości. Skórzaste liście mają ciemnozielony kolor.

Bluszcz pospolity 'Goldheart' - liście dwubarwne z żółtym środkiem i ciemnozielonymi brzegami, dorasta do 4 m wysokości, nie jest w pełni mrozoodporny.

Bluszcz pospolity 'Profesor Seneta' - dorasta do 20 m wysokości, liście posiadają biało-kremowy marmurkowy wzór, może przemarzać.

Bluszcz pospolity 'Woerner' - odmiana o silnym wzroście, dorastająca 20-30 m wysokości, liście grube, ciemnozielone z białym unerwieniem, może przemarzać.

Hortensja pnąca

To atrakcyjne pnącze wieloletnie do cienia może dorastać do 25 m wysokości, a roczne przyrosty wynoszą od 0,5-1 m. Hortensja pnąca (Hydragena anomala subsp. petiolaris) wyróżnia się dużymi, białymi, baldachogroniastymi kwiatostanami. Lekko pachną i zakwitają w czerwcu oraz lipcu. Owalne, zielone liście jesienią przebarwiają się na złocistożółty kolor. Roślina czepia się podpór przy pomocy korzeni przybyszowych, przy gładkich ścianach może wymagać dodatkowych podpór. Polecana do sadzenia przy murach, podporach, ogrodzeniach a także jako roślina okrywowa.

Hortensja pnąca - Hydragena anomala subsp. petiolaris

Optymalnym stanowiskiem dla hortensji pnącej jest miejsce cieniste lub pólcieniste z glebą kwaśną i dostatecznie wilgotną. Jest mrozoodporna (zaliczana do strefy mrozoodporności roślin 5A). Najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych.

Hortensja pnąca 'Mirranda' - to odmiana hortensji pnącej o żółtozielonych, owalnych liściach z nieregularnym wzorem, dorastająca do 6 m wysokości.

Hortensja pnąca 'Take a Chance' - posiada biało zielone liście z nieregularnym, piłkowanym brzegiem, dorasta do 4-6 m wysokości. Ładnie rozjaśnia zacienione miejsca.

Kokornak wielkolistny

Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla) to silnie rosnące, efektowne pnącze o dużych, ciemnozielonych i sercowatych liściach. Jego pędy osiągają długość nawet do 30 cm i nakładają się dachówkowato na siebie, tworząc gęstą, zieloną ścianę, jesienią przebarwiającą się na żółto. Oryginalne, rurkowate, przypominające fajki kwiaty rozwijają się w maju i czerwcu. Są zielonobrązowe i delikatnie pachną. Owoce, podobne do małych ogórków, w naszym klimacie roślina zawiązuje rzadko. W sprzyjających warunkach kokornak wielkolistny dorasta do 10 m wysokości, rocznie przyrastając o ok. 1-2 m.

Kokornak wielkolistny - Aristolochia macrophylla
Fot. depositphotos

To pnącze wieloletnie cieniolubne polecane jest do obsadzania pergoli, ogrodzeń, słupów oraz jako roślina okrywowa. Potrzebuje solidnych podpór. Pięknie oplata się wokół pni starych drzew. Jego pędy i ogonki liściowe owijają się wokół podpór w prawą stronę.

Roślina preferuje osłonięte miejsca półcieniste lub cieniste. Gleba pod jej uprawę powinna być żyzna, przepuszczalna i wilgotna. Kokornak jest mrozoodporny i długowieczny. Silny wzrost rozpoczyna po ok. 2 latach od posadzenia. W razie potrzeby można go przycinać. Dobrze znosi warunki miejskie.

Przywarka japońska

Przywarka japońska (Schizophragma hydrangeoides) to wieloletnie pnącze posiadające dekoracyjne, płaskie kwiatostany w kolorze białym. Średnica kwiatostanów może osiągać aż 25 cm. Przywarka zakwita w czerwcu i lipcu a jej kwiaty pachną miodem. Sercowate, zielone liście, jesienią ładnie przebarwiają się na żółto. Przywarka japońska wyglądem przypomina hortensję pnącą. Dorasta do 6 m wysokości a podpór czepia się korzeniami przybyszowymi.

Przywarka japońska - Schizophragma hydrangeoides
Fot. Chhe, Public Domain, Wikimedia Commons

To cieniolubne pnącze wieloletnie można sadzić przy podporach, pergolach, ścianach, dużych drzewach oraz jako roślinę okrywową. Zakwita po upływie 2-3 lat po posadzeniu. Przywarka najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych od wiatru, półcienistych lub zacienionych. Preferuje gleby żyzne, wilgotne o odczynie kwaśnym.

Warte polecenia są odmiany przywarki:

Przywarka japońska 'Burst of Light' - posiada sercowate liście z białymi, nieregularnymi przebarwieniami. W cieniu zachowuje kolory i ładnie rozjaśnia ciemne miejsca. Dorasta do 4 m wysokości.

Przywarka japońska 'Moonlight' - efektowne srebrzysto-zielone liście mają sercowaty kształt i widoczne unerwienie. Przyrasta 0,5 m rocznie, osiągając docelową wysokość ok. 6 m.

Przywarka japońska 'Roseum' - jasnoróżowe kwiaty zebrane w płaskie kwiatostany o średnicy ok. 25 cm zakwitają w czerwcu i lipcu. Ciemnozielone liście mają czerwonawy odcień i nieregularne obrzeżenie. Dorasta do 6 m wysokości.

Wiciokrzew Henry'ego - Lonicera henryi
Fot. Danka, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Wiciokrzew Henry'ego

Wiciokrzew Henry'ego (Lonicera henryi) jest zimozielonym pnączem o długich, lancetowatych liściach. Rurkowate kwiaty w kolorze ciemnopurpurowym rozwijają się w czerwcu i lipcu. Fioletowoczarne owoce pojawiają się od sierpnia do października. Roczne przyrosty rośliny sięgają ok 1 m, docelowo dorasta do wysokości 3-4 m. Dobrze sprawdza się na pergolach i różnego typu ogrodzeniach. Wspina się na nie owijając wokół podpór.

Wiciokrzew najlepiej rośnie na zacisznym stanowisku w półcieniu, poradzi sobie także w cieniu. Preferuje gleby próchnicze, wilgotne ale nie podmokłe. Choć cechuje go dosyć dobra mrozoodporność, w ostre i bezśnieżne zimy może przemarzać. Łatwo się jednak regeneruje.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 287-308;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 192-207.

Przeczytaj również:

• Pnącza zimozielone szybko rosnące. Idealne do sadzenia pod płotem!
• Rośliny pnące do ogrodu
• Czym obsadzić siatkę ogrodzeniową? Oto najlepsze pnącza na płot z siatki!
• Krzewy liściaste zimozielone do cienia