Werbena pospolita - właściwości, zastosowanie, uprawa
Werbena pospolita to kwitnąca latem roślina ceniona za właściwości lecznicze oraz walory dekoracyjne. Dawniej przypisywano jej też niezwykłe właściwości magiczne. W Polsce porasta łąki i nieużytki ale sprawdza się też na ogrodowych rabatach i w donicach. Zobacz, jak wygląda uprawa werbeny pospolitej oraz jakie zastosowania ma ta ciekawa roślina.
Werbena pospolita - Verbena officinalis
Fot. depositphotos
Jak wygląda werbena pospolita
Werbena pospolita (Verbena officinalis) lub inaczej werbena lekarska to roślina zielna należąca do rodziny werbenowatych (Verbenaceae). Występuje na większości kontynentów. W Polsce zaliczamy ją do roślin ruderalnych porastających przydroża, nieużytki i pola.
Werbena pospolita ma wzniesiony pokrój i dorasta do 70 cm wysokości. Rozgałęziona w szczytowej części łodyga jest porośnięta przez szerokie liście - dolne całobrzegie i długoogonkowe, środkowe powcinane a górne siedzące i karbowane. Od czerwca do września werbena wytwarza drobne, liliowe kwiaty zebrane w niewielkie grona.
Czy werbena pospolita jest wieloletnia
Werbena pospolita jest wieloletnią rośliną zielną, która dobrze zimuje w naszym klimacie. Odróżnia ją to od innych gatunków werbeny, takich jak: werbena patagońska, werbena ogrodowa, werbena kanadyjska, werbena cytrynowa czy werbena żyłkowana, które odznaczają się słabą odpornością na mróz i są u nas traktowane jako rośliny jednoroczne.
Werbena pospolita - Verbena officinalis
Fot. Aung, Public domain, Wikimedia Commons
Werbena pospolita - właściwości lecznicze
Właściwości lecznicze werbeny pospolitej wynikają z bogatego składu chemicznego. Roślina ta zawiera między innymi: flawonoidy, irydoidy, kwasy fenolowe, olejki eteryczne, gorycze oraz glikozydy.
Flawonoidy i kwasy fenolowe zawarte w surowcu zielarskim werbeny pospolitej odpowiadają za działanie przeciwutleniające, czyli neutralizują wolne rodniki i wspierają ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym. Irydoidy, znane z właściwości przeciwzapalnych i regenerujących, wspomagają organizm w walce z infekcjami i stanami zapalnymi, przynosząc ulgę w dolegliwościach bólowych.
Werbena pospolita - Verbena officinalis
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons
Olejki eteryczne werbeny pospolitej działają kojąco na układ nerwowy, wykazując przy tym właściwości antyseptyczne i rozkurczowe, co czyni je cennym wsparciem przy napięciach mięśniowych i stresie. Gorycze obecne w werbenie pospolitej stymulują układ pokarmowy, poprawiając apetyt i wspierając procesy trawienne.
Werbena pospolita - zastosowanie, na co jest dobra
W tradycyjnej medycynie werbena pospolita była stosowana do leczenia dolegliwości układu oddechowego, trawiennego oraz nerwowego. Zioło to znane jest także z właściwości przeciwzapalnych, rozkurczowych i łagodzących.
Współczesne badania potwierdzają, że werbena pospolita zawiera szereg aktywnych substancji, które sprawiają, że roślina ta może wspierać organizm w walce z infekcjami i stanami zapalnymi. Jest szczególnie polecana przy przeziębieniach i grypie, gdyż działa napotnie, wzmacnia odporność i łagodzi kaszel. Napary z werbeny stosuje się również w przypadku bólu gardła, ponieważ mają działanie antyseptyczne i przeciwbakteryjne.
Olejek z werbeny pospolitej
Fot. depositphotos
Zioło to znane jest także ze swojego dobroczynnego wpływu na układ trawienny. Werbena pospolita pomaga w łagodzeniu skurczów żołądka, wspiera trawienie i przeciwdziała wzdęciom.
Regularne spożywanie naparów z werbeny może przynieść ulgę osobom zmagającym się z niestrawnością oraz innymi problemami gastrycznymi. Co więcej, werbena ma działanie rozkurczowe, dzięki czemu może być stosowana także w łagodzeniu bólu menstruacyjnego.
Nie można pominąć działania uspokajającego werbeny pospolitej. Zioło to jest dobre na stres, zmęczenie oraz bezsenność, napary łagodzą napięcie nerwowe i pomagają w odzyskaniu równowagi emocjonalnej. Stosowanie werbeny w formie herbaty lub dodatku do kąpieli może być doskonałym sposobem na relaks po ciężkim dniu.
Herbata z werbeny pospolitej
Fot. depositphotos
Werbena pospolita ma zastosowanie w kosmetyce. Ekstrakty z werbeny dodawane są do kremów i balsamów ze względu na ich działanie przeciwzapalne, regenerujące oraz oczyszczające. Składniki aktywne tej rośliny pomagają w pielęgnacji skóry wrażliwej, trądzikowej oraz szarej i zmęczonej. Olejki eteryczne zawarte w werbenie mogą być również stosowane w aromaterapii, gdzie działają odprężająco i poprawiają nastrój.
Werbena pospolita uprawiana jest głównie dla właściwości zdrowotnych, ale bywa też wykorzystywana w celach ozdobnych - sprawdza się na rabatach, obwódkach, na kwiat cięty oraz w doniczkach.
Uwaga!
Werbeny pospolitej nie powinny stosować kobiety w ciąży, ponieważ zioło to działa silnie rozkurczowo na mięśnie macicy i może wywołać przedwczesny poród.
Werbena - właściwości magiczne
Werbena pospolita od wieków była uznawana za roślinę magiczną i leczniczą. Według źródeł historycznych werbena była wykorzystana do tamowania krwi z ran Chrystusa na krzyżu, a napar z werbeny chronił przed wampirami.
W dawnych wierzeniach werbena była symbolem oczyszczenia i odnowy. Używano jej do rytuałów mających na celu usuwanie negatywnej energii z domów oraz ochronę przed urokami i złymi duchami. Gałązki werbeny wieszano nad drzwiami, by strzegły domowników, a napary i wyciągi stosowano do oczyszczania ciała i duszy.
Werbena pospolita miała zastosowanie w magii miłosnej jako zioło przyciągające uczucia i wzmacniające więzi emocjonalne. Napary z werbeny lub suszone gałązki noszone blisko serca miały pomóc w zdobyciu czyjejś miłości lub umocnieniu istniejącego związku. Z kolei dodawanie werbeny do kadzideł czy rytuałów medytacyjnych pomagało w pracy nad otwarciem serca i uzyskaniem wewnętrznego spokoju.
Werbenie pospolitej przypisywano właściwości magiczne
Fot. depositphotos
Magiczne właściwości werbeny pospolitej polegały także na wspieraniu intuicji i umożliwianiu kontaktu z wyższymi wymiarami. Roślina ta była używana w praktykach duchowych i rytuałach wróżbiarskich, gdzie miała wzmacniać jasność umysłu, pobudzać kreatywność oraz ułatwiać przepowiadanie przyszłości.
Niezależnie od tego, czy używana jest jako kadzidło, napar czy amulet, werbena nadal pozostaje symbolem ochrony, oczyszczenia i duchowego wzrostu.
Werbena pospolita - uprawa
Stanowisko uprawy werbeny pospolitej powinno być słoneczne lub lekko ocienione. Gleba dla werbeny powinna być przepuszczalna, lekka i średnio żyzna o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Choć werbena pospolita potrafi rosnąć na ubogich podłożach, warto zadbać o jej umiarkowane nawożenie, aby wspomóc rozwój i wydłużyć okres kwitnienia.
Werbena pospolita - Verbena officinalis
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons
W polskich warunkach klimatycznych werbena pospolita jest wieloletnia, choć jej mrozoodporność bywa ograniczona. Roślina ta w surowe zimy może przemarzać, dlatego należy zapewnić jej odpowiednią ochronę. Można to zrobić poprzez okrycie rośliny warstwą ściółki, słomy lub osłonić agrowłókniną. Inną opcją jest uprawa werbeny w donicach, które na czas zimy można przenieść w miejsce osłonięte przed mrozem.
Werbena pospolita jest rośliną odporną na suszę, jednak w czasie upałów warto ją regularnie podlewać, zwłaszcza w pierwszym roku po posadzeniu. Ważne jest, aby nie przesadzać z ilością wody, ponieważ werbena pospolita nie toleruje nadmiernej wilgoci, która może prowadzić do gnicia korzeni. Dodatkowym zabiegiem pielęgnacyjnym, który wspiera rozwój rośliny, jest usuwanie przekwitłych kwiatostanów. Dzięki temu werbena zyskuje siły na wytwarzanie nowych pędów i dłużej zachowuje atrakcyjny wygląd.
Werbenę pospolitą można rozmnażać z nasion wysiewanych wczesną wiosną lub z sadzonek pędowych.
Przeczytaj również:
- Rośliny lecznicze i prozdrowotne w Twoim ogrodzie!
- Glistnik jaskółcze ziele - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie
- Nagietek lekarski - właściwości lecznicze, zastosowanie, uprawa
- Zioła na obniżenie cholesterolu
Opracowano na podstawie:
1. J. Kresanek, Rośliny lecznicze, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1983, s. 204;
2. P. Kubica, A. Szopa, J. Dominiak, M. Łuczkiewicz, H. Ekiert, Werbena lekarska (Verbena officinalis L.) - charakterystyka botaniczna, skład chemiczny, znaczenie lecznicze, badania aktywności biologicznej oraz badania biotechnologiczne w Postępy Fitoterapii 3/2018, s. 183-194;
3. D. Rybak (pod red.), Rośliny lecznicze, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1993, s. 271.
