Winorośl - odmiany, sadzenie, uprawa na działce

Uprawa winorośli na działkach i w ogrodach przydomowych jest prowadzona ze względu na wspaniałe owoce wykorzystywane do wyrobu win i do bezpośredniego spożycia, jak i ze względu na walory ozdobne tego pnącza. Zobacz jak wygląda amatorska uprawa winorośli, czym się kierować przy zakupie sadzonek oraz jakie odmiany winorośli najlepiej sprawdzają się w naszym klimacie. W jakim terminie i w jaki sposób wykonać sadzenie winorośli w swoim ogrodzie?

Uprawa winorośli na działce

Odmiany winorośli

Winorośl jest dość chętnie uprawia w ogrodach działkowych. Przede wszystkim pełni rolę rośliny dającej wspaniałe owoce do bezpośredniego spożycia (odmiany deserowe) oraz na przetwory i do wyrobu win (odmiany deserowo-winne). Często jednak bywa też sadzona ze względów ozdobnych - jako pnącze pokrywające pergole czy ściany altan ogrodowych. W tym celu wykorzystuje się odmiany altanowe winorośli.

Do wyboru mamy szereg dobrze plonujących odmian winorośli, dających owoce różnej wielkości, barwach od jasno-zielonej, poprzez czerwono-różowe, aż do granatowych i oczywiście w rozmaitych smakach. Jednak smak i jakość owoców nie jest jedynym kryterium, które trzeba brać pod uwagę wybierając sadzonkę winorośli do uprawy na działce.

Otóż nasz klimat nie jest zbyt sprzyjający uprawie winorośli ze względu na krótkie i dość chłodne lato oraz mroźne zimy. Dlatego odmiany winorośli szlachetnej, uprawiane w Europie Południowej i Zachodniej, nie zawsze nadają się do uprawy w warunkach Polskich. Na szczęście w handlu dostępne są odmiany mieszańcowe, cechujące się większą wytrzymałością na mróz oraz większą odpornością na choroby. Jeżeli winorośli nie będziesz mógł zapewnić wyjątkowo ciepłego i zacisznego stanowiska, wybierz do uprawy odmiany winorośli o wczesnej lub średniej porze dojrzewania owoców. Dzięki temu zdążysz ze zbiorami zanim pojawi się ryzyko uszkodzenia owoców przez wczesne jesienne przymrozki.

Winorośl porastająca pergolę

Reasumując, wybierając odmianę winorośli do uprawy w ogrodzie działkowym, weź po uwagę następujące cechy danej odmiany: mrozoodporność, odporność na choroby takie jak mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy i szara pleśń (warto wypytać się wśród sąsiadów jakie choroby winorośli panują w Twoich okolicach i zwrócić uwagę szczególnie na odporność na te właśnie choroby), termin i obfitość plonowania (unikaj odmian o późnej porze plonowania), obfitość plonowania, wielkość, smak i zastosowanie owoców. Nie przypadkowo cechy owoców umieściłem na ostatnim miejscu, bo jeżeli wybierzesz odmianę dającą przepyszne owoce, która jednak nie będzie np. wystarczająco mrozoodporna, to owoców nie doczekasz się w ogóle.

• Odmiany winorośli do uprawy amatorskiej w Polsce
• Opryski winogron. Kiedy i czym pryskać winogrona?
• Cięcie winorośli. Jak i kiedy przycinać winorośl?

Jak kupować sadzonki winorośli?

W przypadku sadzenia winorośli z tzw. odkrytym korzeniem (kopanej z gruntu) istnieje duże ryzyko uszkodzenia korzeni rośliny i jej przesuszenia. Z tego względu obecnie w sprzedaży są głównie sadzonki winorośli w pojemnikach i takie właśnie powinieneś wybrać dokonując zakupów na swoją działkę. Sadzonki w pojemnikach sadzi się z całą, nieuszkodzoną bryłą korzeniową, dzięki czemu znacznie lepiej się przyjmują i można je sadzić przez cały okres od wiosny do jesieni. Najlepiej jednak sadzenie winorośli przeprowadzić w kwietniu (gdy są jeszcze w stanie uśpionym) lub od czerwca do lipca, gdy pędy mają już liście. Jeżeli sadzonki sadzisz w okresie wegetacji roślin, warto abyś upewnił się w jakich warunkach kupowane przez Ciebie sadzonki były ukorzeniane. Otóż sadzonki w pojemnikach często bywają ukorzeniane pod osłonami. W takim wypadku, zanim posadzisz je do gruntu, powinny one zostać zahartowane (stopniowo przyzwyczajane do warunków panujących na zewnątrz).

Winorośl uprawiana na działce

Wybierając sadzonki winorośli w sklepie przyjrzyj się dokładnie w jakim są stanie. Powinny mieć zdrowie liście bez oznak infekcji chorobowych. Dobrym wskaźnikiem żywotności sadzonek jest obecność wąsów czepnych.

Wybieraj te sadzonki, których pęd ma przynajmniej 30 cm długości, a u nasady jego grubość wynosi przynajmniej 4 mm. Jeżeli kupujesz sadzonki winorośli jesienią, wybierz te które, począwszy od nasady pędu, mają najdłuższy odcinek zdrewniały. Takie rośliny mają znacznie większe szanse na przetrwanie zimy w dobrym stanie.

• Choroby winorośli i ich zwalczanie
• Brązowe plamy na liściach winorośli
• Szkodniki winorośli - objawy, zdjęcia, zwalczanie

Sadzenie winorośli

Uprawa winorośli najlepiej udaje się w miejscu słonecznym, ciepłym i zacisznym (osłoniętym od mroźnych zimowych wiatrów). Wymagania glebowe tej rośliny nie są bardzo wygórowane, choć najlepiej uprawiać winorośl na glebach lekkich, próchniczych, łatwo się nagrzewających, o pH od 6,5 do 7,0.

Unikaj uprawy winorośli na glebach bardzo ciężkich, gliniastych. Jeżeli masz właśnie taką glebę w ogrodzie to wymieszaj ją z piaskiem i materiałem organicznym (np. dobrze rozłożonym kompostem). Jeżeli natomiast gleba w Twoim ogrodzie jest bardzo lekka, piaszczysta i uboga - dodaj do niej rozłożonego kompostu lub obornika. Nie warto jednak nadmiernie użyźniać gleby, gdyż wówczas winorośl nie owocuje lub owocowanie jest bardzo słabe (krzew będzie bujnie się rozrastać kosztem słabszego owocowania). Nie powinno się przesadzać z obornikiem, szczególnie, gdy krzewy sadzi się jesienią, gdyż dodanie dodatkowej porcji azotu w tym terminie, pobudza krzew do wzrostu, opóźnia wejście rośliny w stan spoczynku i utrudnia przezimowanie.

• Nawożenie winorośli. Kiedy i czym nawozić winorośl?
• Mikoryza do winorośli
• Pękanie winogron. Dlaczego owoce winorośli pękają?

Jeżeli rośliny będziesz uprawiał przy ścianie, to posadź je w odległości około 30 cm od ściany i rozstawie około 1 m. Najlepiej sadzić przy ścianie skierowanej na południe, południowy zachód lub południowy wschód.

Dobrym pomysłem jest posadzenie sadzonek winorośli w specjalnie wykopanym zagłębieniu (misie) o średnicy 40 do 50 cm i głębokości około 15 cm. Dopiero na dnie 'misy' wykopuje się dołek, dostosowany wielkością do bryły korzeniowej, w którym umieszczamy sadzonkę. Sadzenie winorośli w takiej 'misie' ułatwia podlewanie i zabezpieczenie roślin przed zimowymi mrozami. Z upływem lat, w miarę wzrostu winorośli, 'misę' wypełnia się stopniowo ziemią, dzięki czemu podziemna część pnia będzie położona stosunkowo głęboko w glebie, co zwiększy jej odporność na przemarzanie.

Sadzonki winorośli wyjmuj z pojemników bardzo ostrożnie aby nie uszkodzić ich korzeni i umieszczaj w dołkach z całymi bryłami korzeniowymi. Następnie dołki pozasypuj ziemią. Po posadzeniu rośliny obficie podlej.

Przed nadejściem zimy sadzonki zetnij nad 2 lub 3 oczkiem (dzięki temu wzmocni się ich system korzeniowy i w kolejnym sezonie wytworzą silniejsze pędy). Następnie wokół roślin usyp kopczyki z ziemi, które ochronią podstawy pędów i korzenie przed przemarznięciem.

Przeczytaj również:

• Jak zabezpieczyć winorośl na zimę? Kopczykowanie i okrywanie winorośli
• Rozmnażanie winorośli przez odkłady
• Pilśniowiec winoroślowy. Jak zwalczać szpeciele na liściach winorośli?

Tekst opracowano na podstawie: J. Lisek, Wybór odmian i sadzenie winorośli, Działkowiec, Nr 9/98, s. 18-20 oraz Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 730. Fot. freeimages.com