Uprawa współrzędna warzyw

Uprawa współrzędna warzyw jest jedną z naturalnych metod ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami. Polega na wspólnej uprawie różnych, odpowiednio dobranych gatunków warzyw na jednej grządce. Doskonale nadaje się do zastosowania w ogrodach przydomowych i działkowych. Poznaj najważniejsze zasady uprawy współrzędnej i zobacz jakie gatunki warzyw warto uprawiać razem.

Uprawa współrzędna warzyw na działce
Fot. pixabay

W uprawach amatorskich zazwyczaj chcemy ograniczyć do minimum stosowanie zabiegów chemicznej ochrony na swoich działkach. Zwłaszcza w warzywniku nie chcemy pryskać często i dużo. Tymczasem tu jakieś gąsienice zżerają nam kapustę, a tu znowu coś dziurawi paskudnie liście rzodkiewki...

Jest na to rada i to nie żadna nowość, ale sprawdzony sposób, który można z powodzeniem wykorzystać na każdej (nawet tej najmniejszej) działce. Jest to współrzędnej uprawa roślin - metoda stara jak świat, ale traktowana po macoszemu w erze wielkich gospodarstw rolnych i oprysków czym tylko się da.

Zasada uprawy współrzędnej jest bardzo prosta. Opiera się ona na tym, że w większych skupiskach trudniej znaleźć pojedyncze rośliny. Ma to ogromne zastosowanie zwłaszcza jeśli chodzi o owady - szkodniki upraw. Odnajdują one roślinę żywicielską kierując się głównie jej zapachem, a dokładniej - wyczuwając charakterystyczne substancje chemiczne, które ona wydziela.

Na polu obsadzonym tylko kapustą motyl bielinek kapustnik bez żadnego problemu odnajduje rośliny, na których jego samice będą mogły złożyć jaja. Natomiast jeśli pomiędzy sadzonki kapusty posadzimy po kilka roślin pomidora, szałwii i dosiejemy jeszcze kopru, to owady te będą zdezorientowane. Czemu? W powietrzu będzie unosić się nie tylko woń roślin kapusty, ale także zapach kopru i pomidora, za którym owady te nie przepadają i wolą omijać miejsca, w których on rośnie. Uprawa współrzędna warzyw różnych gatunków to zatem doskonały sposób aby zmylić lub odstraszyć wrogów naszych upraw.

Jak zacząć uprawę współrzędną

Uprawa współrzędna to nic innego jak posadzenie dwóch, trzech lub więcej gatunków roślin w tym samym rzędzie. Jeśli powierzchnia działki jest ograniczona, wielu ogrodników w ten sposób uprawia obok siebie nie tylko różne warzywa, zioła i rośliny ozdobne, ale także truskawki i poziomki ogrodowe.

Zwłaszcza zioła o silnym aromacie są mile widziane w uprawie współrzędnej z warzywami ze względu na swoje właściwości odstraszania szkodników. W pewnym stopniu zapobiegają też występowaniu chorób grzybowych. Obecność ziół również bardzo pozytywnie wpływa na wzrost innych roślin oraz obfitsze ich plonowanie.

Jakie warzywa sadzić obok siebie - tabela
To, jakie warzywa sadzimy obok siebie, nie pozostaje bez wpływu na ich wzrost i jakość plonu. Poszczególne warzywa sadzone obok siebie mogą wzajemnie oddziaływać pozytywnie lub negatywnie. Zobacz jakie warzywa sadzić obok siebie, aby uzyskać zdrowy i wysoki plon. Oto kilka przydatnych wskazówek oraz tabela z zestawieniem warzyw, które warto sadzić obok siebie. Więcej...

Dodatkowe korzyści wynikające z uprawy współrzędnej to:

• pojawienie się dodatkowych miejsc do rozwoju owadów pożytecznych zwalczających szkodniki, co ma związek z częściowym odzyskaniem równowagi biologicznej,
• przeciwdziałanie erozji oraz silnemu zbiciu gleby, a także ograniczenie wypłukiwania składników pokarmowych w głębsze warstwy gleby, gdzie są one niedostępne dla korzeni roślin,
• brak jednostronnego wyczerpania gleby, co ma często miejsce przy monokulturze, czyli uprawianiu tylko jednego gatunku na tym samym stanowisku przez dłuższy okres czasu,
• ograniczenie zjawiska zmęczenia gleby, związanego nie tylko z jej wyjałowieniem, ale także nagromadzeniem w podłożu dużej ilości szkodników, a także grzybów i bakterii wywołujących choroby roślin,
• na sam koniec, ale moim zdaniem najważniejsze: ograniczenie lub całkowite zaprzestanie stosowania 'chemii', a co za tym idzie, nie tylko dorodne i smaczne, ale i zdrowe warzywa z własnej działki!

Jak sadzić warzywa na działce?
Kiedy i jak sadzić warzywa na działce aby uzyskać zdrowe i obfite plony? Przeczytaj ten artykuł aby dowiedzieć się jak przygotować grządki pod warzywa, jak kupić dobrą rozsadę i jak wysadzić rozsadę warzyw na grządki! Więcej...

Dobór warzyw do uprawy współrzędnej

Jeśli chcemy zastosować uprawę współrzędną warzyw na naszej działce, to musimy koniecznie pamiętać o zasadach doboru roślin towarzyszących, ze względu na roślinę chronioną oraz zależności pomiędzy poszczególnymi gatunkami. Każda roślina wydziela substancje lotne, które nawet w bardzo małych ilościach mają ogromny wpływ na wzrost i rozwój sąsiadów rosnących w bliższym lub dalszym otoczeniu. Takim sztandarowym przykładem może być bylica piołun, która chroni krzewy porzeczki przed wystąpieniem rdzy wejmutkowo-porzeczkowej, ale działa bardzo niekorzystnie na inne rośliny uprawne. Substancje, które są wydzielane przez liście tej rośliny hamują kiełkowanie nasion takich gatunków jak np. koper, kminek, anyż i działają zabójczo na rosnący w pobliżu lubczyk ogrodowy. Zjawisko, w którym jeden gatunek wydziela substancje utrudniające wzrost innym gatunkom, określamy jako amensalizm.

W uprawie współrzędnej warzyw szerokie zastosowanie ma czosnek, który ze względu na intensywny, charakterystyczny zapach odstrasza całą masę szkodników, a także działa hamująco na rozwój grzybów wywołujących choroby roślin uprawnych. Cztery lata temu powkładałem ząbki czosnku ozimego do podziemnych korytarzy nornic wokół krzewów róż. Nornice się wyniosły a róże zaczęły pięknie rosnąć oraz kwitnąć. Podejrzewam, że jest to również zasługa rosnącego w ich pobliżu czosnku. W tym roku posadzę go między truskawkami, by ograniczyć występowanie roztocza truskawkowca oraz szarej pleśni. Czosnek również pozytywnie wpływa na ograniczenie szkód wywoływanych przez wielkopąkowca porzeczkowego, więc czemu by nie posadzić go w pobliżu porzeczki czarnej, najchętniej atakowanej przez tego roztocza?

Podobne, lecz trochę słabsze właściwości wykazuje cebula, którą można z powodzeniem zastosować jako roślinę towarzyszącą w uprawie marchwi. Odniesiemy wtedy dodatkowe korzyści z sąsiedztwa tych dwóch gatunków. Zapach cebuli odstraszy najgroźniejsze szkodniki marchwi, takie jak: połyśnica marchwianka i mszyce, a unoszące się w powietrzu olejki eteryczne pochodzące z liści marchwi z pewnością zniechęcą do nalatywania na uprawę śmietki cebulanki oraz wciornastków.

Również uprawa współrzędna pora obok marchwi przyniesie wiele korzyści. Oprócz wyżej wspomnianych, wzrost porów będzie bujniejszy z powodu stymulującego działania olejków lotnych pochodzących z roślin marchwi.

Jakie zioła można sadzić razem?
Zioła, podobnie jak inne rośliny, mają różne wymagania. Jedne lubią cieniste i wilgotne stanowiska, inne zaś preferują tylko słońce i lekkie gleby. Dowiedz się jakie zioła można sadzić razem i skomponuj idealny zestaw ziół. Oto kilka przydatnych wskazówek oraz tabela z zestawieniem ziół, które warto sadzić obok siebie! Więcej...

Jeśli natomiast chcemy się by nasza kapusta nie była podziurawiona przez gąsienice bielinka posadźmy w jej sąsiedztwie pomidory, szałwię lekarską lub tymianek, które mogą również ograniczać występowanie pchełek na kapuście pekińskiej oraz rzodkiewce.

Koper ogrodowy z kolei przyspiesza kiełkowanie, a także wpływa korzystnie na plonowanie ogórków, grochu i cebuli. Dodatkową zaletą uprawy współrzędnej kopru z tymi warzywami jest to, że nawet wysiany dość gęsto nie zacienia silnie rosnących w pobliżu roślin ze względu na delikatną budowę swoich liści.

Kiedy mamy problem z gryzoniami powodującymi poważne straty w warzywniku możemy wysiać gorczycę białą. Bardzo dobre efekty daje obsianie tą rośliną brzegów rabat, na których uprawiamy specjalnie lubiane przez nornice gatunki warzyw jak np. buraki ćwikłowe.

Dodatkowo obecność gorczycy silnie ogranicza występowanie pachówki strąkóweczki w uprawach grochu. Gorczyca stanowi także podporę dla jego wiotkich pędów oraz częściowo hamuje rozwój chwastów.

Więcej informacji o wzajemym oddziaływaniu roślin znajdziesz na naszym forum dyskusyjnym. Zobacz, co na ten temat napisali inni nasi czytelnicy i doświadczeni ogrodnicy: sposób oddziaływania roślin na siebie.

Żywe ściółki w uprawie współrzędnej warzyw

Na koniec jeszcze kilka słów o zastosowaniu tzw. "żywych ściółek". Jest to metoda polegająca na wysiewie pomiędzy uprawiane rośliny nasion koniczyny lub niskich traw, jak np. życicy trwałej. Spośród koniczyn najlepsze do tego typu uprawy są gatunki o słabym wzroście. Najlepiej nadaje się tutaj koniczyna rozdęta i podziemna. Jeśli chcemy uzyskać jak najlepsze efekty powinniśmy wysiać koniczynę wcześniej, tak by wysadzać rośliny, gdy większa część międzyrzędzi pokryta została już rozrastającą się wsiewką. Ten sposób ma największe zastosowanie w przypadku uprawy kapusty białej, która jest wtedy słabiej atakowana przez śmietkę kapuścianą, piętnówkę kapustnicę, wciornastki oraz mszyce.



Emil Gwizdała

Przeczytaj również:

Dobre sąsiedztwo roślin i warzyw
Dobre sąsiedztwo roślin i warzyw ma bardzo pozytywny wpływ na ich wzrost i uprawę. Obecnie bardzo modne jest ekologiczne ogrodnictwo, w którym dobór odpowiedniego sąsiedztwa roślin jest szczególnie istotny. Warto dowiedzieć się więcej o tym, które rośliny oddziałują na siebie pozytywnie, a które przeszkadzają sobie. Wszystko to ma ogromne znaczenie jeżeli chce się mieć piękny i zdrowy ogród. Więcej...

Złe sąsiedztwo roślin
Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy, iż uprawiając niektóre gatunki roślin w bliskim sąsiedztwie ułatwiamy rozwój chorobom i szkodnikom. Chodzi tu o choroby i szkodniki, które w swoim cyklu życiowym potrzebują dwóch żywicieli. Z chorób roślin najczęściej złe sąsiedztwo wykorzystują rdze, zaś ze szkodników - mszyce. Poznaj przykłady na złe sąsiedztwo roślin oraz metody zwalczania chorób i szkodników wykorzystujących dwa gatunki roślin. Więcej...

Jak zwalczać choroby grzybowe roślin bez stosowania chemii w ogrodzie?
Szara pleśń na owocach i kwiatach, mączniaki, plamistości liści, zamieranie trawników, fytoftoroza powodująca zamieranie różaneczników i iglaków - to tylko niektóre spośród chorób roślin, spędzających nam sen z oczu. Na szczęście dziś przeciw tym problemom nie musimy wytaczać całej artylerii chemicznych środków ochrony roślin. Właśnie przekonałem się jak skuteczny może być nowy, w pełni naturalny sposób na ochronę roślin przed chorobami grzybowymi. Więcej...