Tuja Szmaragd - Thuja occidentalis 'Smaragd'

Tuja Szmaragd to jedna z najpopularniejszych odmian żywotnika zachodniego - Thuja occidentalis. Jest doskonałą odmianą na żywopłoty nieformowane oraz do sadzenia w kompozycjach. Jej zielono-szmaragdowe łuski zachowują swoją barwę przez cały rok, co odróżnia ją od innej popularnie sadzonej odmiany - tui 'Brabant'. Zobacz jak wykonać sadzenie tui Szmaragd, jak wygląda prawidłowa pielęgnacja tui Szmaragd, a także czy konieczne bywa przycinanie tui Szmaragd rosnącej w ogrodzie. Oto wszystkie sekrety uprawy Tui Szmaragd!

Tuja Szmaragd - Thuja occidentalis 'Smaragd'
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Tuja Szmaragd - pochodzenie

Żywotnik zachodni - Thuja occidentalis - pochodzi z Ameryki Północnej, a pierwsze egzemplarze sprowadzono do Europy już w XVI w. Kilkuset lenia historia uprawy tego gatunku zaowocowała mnogością wartościowych odmian, przydatnych do nasadzeń ogrodowych.

Odmianę tui Szmaragd wyselekcjonowano w Danii w 1950 roku i od tamtej pory jej popularność stale rośnie, a obecnie jest powszechnie rozmnażana przez polskich szkółkarzy.

Tuja Szmaragd - zastosowanie

Popularna tuja Szmaragd, której poprawna, pełna nazwa to żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) 'Smaragd' to jedna z najlepszych stożkowych odmian żywotnika zachodniego, polecana na żywopłoty nieformowane, do sadzenia w pojemnikach i na cmentarzach, a ze względu na swój pokrój i ładne zabarwienie igieł, również do nasadzeń pojedynczych, jako soliter. Ostatnio często wykorzystywana w zieleni miejskiej.

O popularności tui Szmaragd zadecydował bardzo ładny wygląd tej rośliny, atrakcyjne ciemnozielone zabarwienie jej łusek, utrzymywane również zimą, oraz stosunkowo łatwa, bezproblemowa uprawa. Przy roślinie tej jest mało pracy głównie dlatego, że thuja occidentalis 'Smaragd' nie wymaga przycinania. Jest też w pełni mrozoodporna (zaliczana do strefy mrozoodporności roślin 5A) i nie trzeba jej okrywać na zimę.

Tuja Szmaragd w ogrodzie autora artykułu
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Jak szybko rośnie tuja Szmaragd?

Tuja Szmaragd rośnie średnio szybko, osiągając po 10 latach uprawy wysokość ok. 2,5 m, przy średnicy ok 60 cm. Możemy zatem przyjąć, że średnio przyrasta w górę 25 cm rocznie. Ostatecznie tuja Szmaragd może dorastać nawet do 8 m wysokości ale można ten wzrost ograniczyć poprzez przycinanie.

Tuja Szmaragd a tuja Brabant - różnice

Gałązki tui Szmaragd są delikatne, intensywnie zielone, niemal szmaragdowe. Co ważne - nie brązowieją w okresie zimowym, co jest zaletą Szmaragda w stosunku do innej odmiany, popularnej na żywopłoty, jaką jest tuja Brabant. Zaletą tui Szmaragd wobec tui Brabant jest też brak konieczności przycinania, gdyż tuja Szmaragd sama z siebie zachowuje cały czas stożkowy pokrój i rośnie dość regularnie. A zatem wymaga mniej pielęgnacji.

Po lewej żywopłot z tui 'Brabant", a po prawej z tui 'Szmaragd'

Porównując tuję Szmaragd do tui Brabant nie sposób jednak pominąć pewnych wad tui Szmaragd wobec odmiany Brabant. Jeżeli zależy nam aby żywopłot rósł dość szybko w górę, to wzrost tui Brabant będzie nieco szybszy (osiąga 3 m wysokości w ciągu 10 lat, a zatem o pół metra więcej niż tuja Szmaragd). Tuja brabant wymaga cięcia ale też dzięki cięciu ładnie się zagęszcza i pozwala tworzyć bardzo gęste, zwarte żywopłoty o jednolitej linii. W przypadku tui Szmaragd zawsze będzie widać, że żywopłot złożony jest z wielu roślin o pokroju stożka, nie do końca zwarcie przylegających do siebie.

Czym nawozić tuje, żeby szybko rosły i nie brązowiały?
Najczęściej spotykanym objawem niewłaściwego nawożenia tuj jest ich żółknięcie i brązowienie. Żeby temu zapobiec niezbędne jest regularne dostarczanie im optymalnej dawki składników pokarmowych. Zobacz czym nawozić tuje aby szybko rosły, nie brązowiały oraz zachowały zdrowie i piękny wygląd przez długie lata! Więcej...

Tuja szmaragd - sadzenie i pielęgnacja

Tuja Szmaragd ma pokrój regularny, wąsko stożkowy, dzięki czemu nie jest wymagane formujące przycinanie tui Szmaragd. Stanowisko uprawy powinno być słoneczne do półcenistego. W cieniu tuja Szmaragd nie uzyskuje takiej ładnej barwy, a pokrój będzie luźniejszy, mniej regularny. Gleba do jakiej sadzimy Szmaragdy powinna być żyzna i wilgotna.

Jeżeli kupiliśmy tuje w doniczkach, to można je sadzić przez cały sezon od wiosny do jesieni. Rośliny z korzeniami w balocie lub z tzw. odkrytym korzeniem, można sadzić tylko wczesną wiosną lub jesienią. Sadzenie tui Szmaragd w rzędzie, z przeznaczeniem na żywopłot, wykonuje się z zachowaniem rozstawy co 50 - 80 cm. Tak gęsto posadzone rośliny nie będą sobie nawzajem przeszkadzać ale po kilklu latach utworzą zwartą ścianę żywopłotu.

Intensywna zieleń tui Szmaragd wyróżnia ją na tle innych iglaków
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Pamiętajmy aby po sadzeniu tuje obficie podlać, gdyż roślina ta jest dość wrażliwa na przesuszenie po posadzeniu. Z tego względu warto przed posadzeniem tui ziemię, którą będziemy wypełniać dołek na sadzoną roślinę, wymieszać z TerraCottem. Preparat ten zawiera hydrożel, który zatrzymuje wilgoć w obrębie korzeni rośliny i zapobiega wymywaniu nawozów do głębszych warstw ziemi. Innym cennym dodatkiem do ziemi jest kompost, który dobrze użyźnia i wzbogaca ziemię w próchnicę, na co tuja Szmaragd bardzo dobrze reaguje. Jeśli nie mamy kompostu możemy kupić granulowany obornik lub podlewać tuje rozcieńczonym biohumusem.

Aplikacja mikoryzy pod tuję Szmaragd
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Sadzenie tui Szmaragd w ogrodzie to dobry moment aby podać roślinie szczepionkę mikoryzową. Mikoryza do tui zawiera grzyby mikoryzowe, które żyją w symbiozie z korzeniami rośliny, zwiększając powierzchnię chłonną korzeni i ułatwiając roślinie pobieranie składników odżywczych oraz wody z ziemi. Tuje bardzo dobrze reagują na preparaty mikoryzowe i dzięki nim stają się jeszcze bardziej odporne i zdrowe. Podczas sadzenia tui Szmaragd żel z mikoryzą aplikujemy bezpośrednio na korzenie rośliny, co przynosi najlepsze efekty. Jeśli jednak tuje już rosną w naszym ogrodzie, możemy w obrębie ich korzeni wykonać otwory w ziemi i wstrzyknąć do nich żel z mikoryzą. Pod małymi roślinami wystarczy wykonać po jednym otworze, pod większymi zaś od 2 do 4 otworów.

Nawożenie tui Szmaragd wykonujemy od wiosny do końca lipca nawozami przeznaczonymi dla roślin iglastych oraz regularnie nawadniamy. Od sierpnia nie podaje się już nawozów mineralnych zawierających azot, gdyż utrudniają one roślinie spowolnienie wzrostu i przygotowanie się do zimy. Jesienią (wrzesień-październik) można jedynie zastosować bezazotowy nawóz jesienny do iglaków. Zawarte w takim nawozie potas i fosfor, wzmacniają roślinę przed zimą. W naszym klimacie tuja Szmaragd jest wystarczająco mrozoodporna i nie wymaga żadnych okryć na zimę.

Tuja Szmaragd - przycinanie

Jak wcześniej pisałem, tuja Szmaragd nie wymaga przycinania, gdyż sama z siebie zachowuje ładny, regularny, stożkowy pokrój. Jeżeli jednak rośnie zbyt wysoko, można delikatnie przyciąć jej wierzchołki. Pamiętajmy wówczas aby tuje Szmaragd lekko skracać co roku (najlepiej wczesną wiosną), nie dopuszczając aby urosła zbyt wysoko. Zbyt radykalne przycięcie jednorazowo po wielu latach zaburzy pokrój rośliny. Najlepiej wierzchołki tui przycinać sekatorem tuż przy rozwidleniach gałązek. Wówczas ich "czubki" zawsze będą mieć ładny, naturalny kształt (nie będą spłaszczone).

Jeśli lubimy wycinać z roślin fantazyjne kształty, możemy spróbować przycinania tui Szmaragd w spiralę. Delikatne przycięcie końcówek pędów tui Szmaragd to także sposób aby zagęścić rośliny, które uległy przerzedzeniu w wyniku wcześniejszych błędów w pielęgnacji tej rośliny.

Jak i kiedy przycinać tuje
Niektóre tuje rosną wolno i zachowują swój pokrój, nie wymagając przycinania, inne zaś wymagają regularnego cięcia. Zobacz które tuje wymagają cięcia, kiedy przycinać tuje aby wybrać moment najlepiej wpływający na ich wzrost, jak przycinać tuje aby zachowały gęsty, ładny pokrój oraz jak przycinać tuje na żywopłot aby uzyskać równo rosnący szpaler. Więcej...

Tuja Szmaragd - choroby i szkodniki

Tuja Szmaragd jest odmianą dosyć odporną i mało wrażliwą na ataki patogenów. Podczas jej uprawy warto jednak zwrócić uwagę na kilka elementów, które mogą być przyczyną problemów.

Przede wszystkim w przypadku sadzenia tui Szmaragd na glebach ciężkich, gliniastych, należy podłoże rozluźnić, dodając najlepiej kompostu, ewentualnie torfu kwaśnego lub gotowej ziemi do iglaków (w tym ostatnim wypadku trzeba jednak zwrócić uwagę aby była to ziemia lekka, bo w sprzedaży są różne ziemie do iglaków o bardzo różnym składzie i właściwościach). Na glebach lekkich dodajemy także kompost aby zwiększyć zawartość materii organicznej lub gotową ziemię do iglaków (ale tym razem wybieramy ziemię cięższą). Tuja Szmaragd wymaga ziemi bardzo dobrze użyźnionej i próchniczej. Zbyt zwięzłe i mokre podłoże sprzyja chorobom grzybowym i gniciu korzeni, zaś na glebach lekkich i mało urodzajnych, konieczne jest regularne nawadnianie aby tuje nie uschły.

Często popełnianym błędem jest brak dostatecznego nawadniania po posadzeniu tui. W efekcie całe żywopłoty brązowieją i usychają. Inną przyczyną takiego stanu może być zbyt intensywne nawożenie prowadzące do "spalenia" roślin. Jeśli ziemię przed sadzeniem tui odpowiednio przygotowaliśmy i użyźniliśmy, zaraz po posadzeniu roślin nie trzeba dodatkowo nawozić. Jeśli natomiast podejrzewamy, że przekroczyliśmy zalecane dawki nawozów, może pomóc intensywne podlewanie, które wypłucze nawóz w głąb ziemi.

Brązowienie tui od środka. Dlaczego tuje brązowieją w środku i jak temu zapobiec?
Z pozoru zupełnie zdrowe i soczyście zielone tuje w środku korony mogą kryć przykrą niespodziankę w postaci brązowych i suchych gałązek. Oto 5 najważniejszych powodów dlaczego tuje brązowieją od środka. Zobacz, co robić w takiej sytuacji! Więcej...

Jeżeli lato jest gorące i suche często zdarza się, że pojedyncze boczne pędy tui brązowieją na odcinakach długości do 10 cm. Efekt ten nasila się jesienią. Warto takie suche pędy wycinać sekatorem i obficiej podlewać rośliny. Następnej wiosny nowe gałązki zastąpią miejsca po tych usuniętych.

Podobne objawy wywołuje choroba grzybowa zwana zamieraniem pędów. Wówczas jednak występują zmiany nekrotyczne podstawy pędu, którym towarzyszy obumieranie wsteczne pędu (od wierzchołka do podstawy). Z reguły zauważamy tylko obumieranie wierzchołków pędów i wówczas warto rozchylić gałązki i przyjrzeć się dokładnie co się dzieje przy podstawach brązowiejących pędów tui Szmaragd. Na obumierających gałązkach z czasem pojawiają się czarne plamki z zarodnikami grzyba.

Po zauważeniu objawów zamierania pędów na tui Szmaragd należy systematycznie wycinać chore gałązki, a całe rośliny opryskać naprzemiennie środkami grzybobójczymi: Topsin M 500 SC, Scorpion 325 SC lub biologicznym środkiem Polyversum WP. Ten ostatni preparat szczególnie polecam ze względu na małą szkodliwość dla środowiska i duże bezpieczeństwo stosowania (nietoksyczny dla ludzi). Poza tym Polyversum WP podziała też, jeśli objawy zamierania pędów pomylimy z szarą pleśnią lub fytoftorozą. Jedynie w przypadku fytoftorozy, warto tuje nie tylko opryskać ale też podlać środkiem Polyversum WP (choroba ta atakuje od korzenia).

Szkodniki na tujach - misecznik tujowiec

Ze szkodników na tujach Szmaragd pojawia się najczęściej misecznik tujowiec. Wówczas na gałązkach można zaobserować niewielkie owady, których ciało pokryte jest owalną czerwono-brązową tarczką. Są bardzo mocno przytwierdzone do gałązek tui i ciężko je usunąć ręcznie. Wskutek żerowania miseczników pędy tui zamierają i krzew pokrywa się czarnym nalotem grzybów sadzakowych, które rozwijają się na rosie miodowej wydalanej przez szkodnika. W walce z misecznikami pomocny będzie oprysk naturalnym preparatem olejowym Emulpar 940 EC, który działa na szkodniki mechanicznie (olej zawarty w środku pokrywa ciała szkodników i powoduje ich uduszenie się). Oprysk Emulparem trzeba jednak wykonać bardzo dokładnie aby dotarł do wszystkich gałązek, również tych wewnątrz korony krzewu.

Jeśli miseczników jest bardzo dużo lub tuje są tak wysokie, że nie jesteśmy w stanie opryskać ich całych dokładnie aż po wierzchołki, lepiej sięgnąć po środki systemiczne, takie jak Mospilan 20 SP lub Polysect 005 SL. Środki takie wnikają do pędów rośliny i wraz z jej sokami docierają do wszystkich pędów i gałązek. Następnie są wysysane przez szkodniki, powodując ich likwidację.

Wymienione w artykule środki do ochrony tui Szmaragd przed chorobami i szkodnikami można zamówić w sklepie naszego poradnika. Aby zobaczyć dostępne preparaty, naciśnij przycisk poniżej.

Przeczytaj także:

Iglaki na balkon i taras
Balkony i tarasy w miastach są namiastkami ogrodów. Ostatnio coraz bardziej modne staje się sadzenie iglaków w pojemnikach lub donicach i stawianie ich na balkonach czy tarasach. Trudno się dziwić, gdyż zimozielone iglaki na balkonach i tarasach wyglądają efektownie i elegancko, stanowiąc całoroczną ozdobę. Dowiedz się jakie iglaki na balkon i taras są najlepsze oraz jak należy je pielęgnować. Więcej...

Iglaki szybkorosnące na żywopłot
Iglaki to bardzo dobre rośliny do tworzenia żywopłotów. Są ozdobne cały rok i szybko rosną, dzięki czemu tworzą wysoki żywopłot w krótkim czasie. Mogą być przycinane lub rosnąć bez cięcia. Dowiedz się jakie są najlepsze iglaki szybkorosnące na żywopłot. W poniższym artykule wymieniono najlepsze odmiany iglaków szybkorosnących na żywopłoty, a także krótko opisano ich wymagania. Więcej...

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 656 - 658; T. Bojarczuk, Żywotniki - najpopularniejsze iglaki, Działkowiec, Nr 8/2003, s. 12 - 13 oraz Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa 2006, s. 42 - 45.