Szkodniki jeżyny bezkolcowej. Zwalczanie i polecane opryski
Jeżyna bezkolcowa jeszcze niedawno nie doceniana, jest obecnie coraz częściej spotykana w uprawach amatorskich oraz towarowych ze względu na wartościowe owoce. Brak kolców sprawia, że uprawa i pielęgnacja krzewów oraz zbiór nie są uciążliwe. Jeżyna jest jednak narażona na ataki szkodników. Oto najczęściej występujące szkodniki jeżyny bezkolcowej. Zobacz jaj je rozpoznawać oraz poznaj sposoby na zwalczanie szkodników na jeżynie. Polecamy opryski chemiczne i naturalne!
Jeżyna bezkolcowa bywa atakowana przez szkodniki
Fot. pixabay
Najczęściej spotykane szkodniki jeżyny bezkolcowej to: szpeciel jeżynowiec, kistnik malinowiec (bardziej znany jako szkodnik malin) oraz przędziorek chmielowiec i mszyce. Te 2 ostatnie atakują powszechnie wiele różnych roślin użytkowych i ozdobnych. Od niedawna do listy szkodników spotykanych na jeżynie dołączyła muszka plamoskrzydła, atakująca również krzewy borówki amerykańskiej, maliny i niektóre warzywa.
1. Szpeciel jeżynowiec
Do najważniejszych szkodników jeżyny bezkolcowej należy szpeciel jeżynowiec (Acelitus essigi). Ten bardzo mały szkodnik zaliczany jest do roztoczy. Dorosłe osobniki osiągają wielkość od 0,16 mm do maksymalnie 0,18 mm. Larwy przypominają dorosłe osobniki, ale są jeszcze od nich mniejsze. Szkodnik ten może zimować w porażonych w sezonie owocach i pąkach, a dokładnie pod ich łuskami. W okresie wegetacji żeruje na praktycznie wszystkich częściach jeżyn, czyli liściach, pąkach kwiatowych, kwiatach i owocach.
Najbardziej charakterystycznymi objawami żerowania tego szkodnika na jeżynie jest niedojrzewanie owoców oraz czerwona barwa owoców aż do późnej jesieni, a nawet zimy. Owoce są kwaśne i nie nadają się do zjedzenia, gdyż szkodnik wraz ze swoją śliną wprowadza do owoców toksyczne związki.
Owoce jeżyn zaatakowane przez szpeciela nie dojrzewają
Fot. pixabay
Zwalczanie szpeciela jeżynowca należy zacząć od doboru odpowiedniej jakości materiału rozmnożeniowego, pochodzącego tylko z odpowiednio kwalifikowanych szkółek. Jeżeli mamy w ogrodzie zaatakowane rośliny, to należy na koniec sezonu usuwać uszkodzone pędy i palić je. Nie należy również pozostawiać uszkodzonych owoców.
Brak jest obecnie zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania tego szkodnika jeżyny. Z tego względu trzeba się posiłkować preparatami roztoczobójczymi przeznaczonymi do innych upraw. Najbardziej trafionym wyborem wydaje się preparat Limocide, który przeznaczony jest m. in. do zwalczania szpecieli na malinach. Jest to bezpieczny preparat naturalny, produkowany na bazie olejku pomarańczowego, który posiada szeroki zakres zastosowań i powinien sprawdzić się również w uprawie jeżyn.
Z chemicznych środków ochrony roślin najlepszym wyborem wydaje się być Ortus 05 SC, który przeznaczony jest do zwalczania roztoczy, przędziorków i szpecieli na malinach, truskawkach, porzeczce i innych roślinach sadowniczych, warzywnych oraz ozdobnych.
Najlepszym terminem na wykonanie oprysku przeciwko szpecielowi na jeżynie jest wiosna - okres, w którym szkodnik opuszcza kryjówki zimowe i rozpoczyna żerowanie na liściach jeżyny. Dodatkowe opryski można wykonać przed kwitnieniem, na początku kwitnienia oraz po kwitnieniu jeżyny. Do pierwszego oprysku polecamy wykorzystać Ortus 05 SC, a do kolejnych oprysków używać już tylko naturalny preparat Limocide.
2. Kistnik malinowiec
Następnym groźnym szkodnikiem jeżyny jest kistnik malinowiec (Byturus tomentosus) - chrząszcz wielkości ok 5 mm, który zimuje w glebie, a wiosną zaczyna żerowanie na rozwijających się liściach wygryzając miękisz. Uszkadza również kwiaty niszcząc pręciki. Larwy żerują na dnie kwiatowym, co często doprowadza do zasychania kwiatów. W czasie dojrzewania owoców larwa opuszcza owoc i kryje się w glebie gdzie przepoczwarza się.
Kistnik malinowiec - larwy na owocu i dorosły chrząszcz
Fot. Francisco Welter-Schultes, CC0, Wikimedia Commons
Zwalczanie tego szkodnika na jeżynie prowadzi się poprzez ręczne strząsanie chrząszczy do pojemników z wodą i niszczenie porażonych owoców.
Zapamiętaj!
Tuż przed kwitnieniem jeżyn strząsaj chrząszcze na gazetę lub płachtę materiału ułożoną pod krzewami.
Do zwalczania kistnika malinowca na jeżynie warto wykorzystać naturalne opryski, przygotowywane samodzielnie. Oto sprawdzone przepisy:
Oprysk na bazie proszku z gorczycy - wsyp 100 g proszku z gorczycy do 10 litrów wody i zamieszaj aż do rozpuszczenia. Obficie opryskaj krzewy jeżyn w okresie zawiązywania pąków kwiatowych.
Oprysk z sody oczyszczonej - 10 łyżek stołowych sody oczyszczonej rozpuść w 10 litrach wody. Opryskuj jeżyny na krótko przed kwitnieniem - w okresie, gdy samice kistnika malinowca przygotowują się do składania jaj. Dla pewności oprysk powtarza się po zakończeniu kwitnienia jeżyn.
Napar z wrotyczu - 350 gram świeżego ziela wrotyczu lub 35-40 gram suszu zalej 10 l wrzącej wody. Po 24 godzinach należy przefiltrować napar i zastosować do opryskiwania krzewów jeżyn. Pierwszy oprysk wykonuj w okresie zawiązywania się pąków kwiatowych. Do zniszczenia szkodnika konieczne jest wykonanie co najmniej 5 oprysków w odstępie 3-5 dni.
Jeśli nie masz możliwości samodzielnego przygotowania naparu z wrotyczu, warto wykorzystać gotowy preparat Wrotycz BroBio Ogród.
Chemiczne opryski przeciwko kistnikowi malinowcowi na jeżynie można wykonać za pomocą preparatu Mospilan 20 SP. Oprysk wykonuje się gdy tylko pojawią się pąki kwiatowe i po stwierdzeniu uszkodzeń spowodowanych przez kistnika na liściach jeżyny.
3. Przędziorek chmielowiec
Kolejnym szkodnikiem jeżyny jest przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae). Jego rozmnażaniu sprzyja suche i upalne lato, w okresie wegetacyjnym występuje 5-7 pokoleń. Objawy to tworzenie się na blaszce liściowej drobnych plamek, potem blaszka liściowa brązowieje i zamiera. Przędziorek chmielowiec bardzo łatwo przenosi się z jednej rośliny na drugą, często przenosi się nawet z rosnących chwastów. Ekologiczne zwalczanie tego szkodnika na jeżynie polega na częstym zraszaniu roślin w suche dni i wykonywaniu oprysków wywarami z czosnku i mniszka lekarskiego.
Wywar z czosnku sporządzamy w następujący sposób: 100 g czosnku należy rozetrzeć, zalać 5 l wody i odstawić na 12 godzin. Następnie rozcieńczyć w proporcji 1:1 po czym wykonywać oprysk. Zabieg powinno się powtórzyć po 3 tygodniach.
Aby sporządzić wywar z mniszka lekarskiego ok. 40g rozdrobnionych, świeżych korzeni, liści i łodyg (bez kwiatów) zalewa się 10 l wody i odstawia na 2-3 godziny. Oba preparaty zachowują swoje właściwości przez 1 dobę.
Dodatkowo możemy posiłkować się gotowymi preparatami naturalnymi, dostępnymi w sprzedaży, takimi jak Emulpar 940 EC oraz Agrocover. Gdy one nie pomogą wprowadza się zwalczanie chemiczne przy użyciu środka Ortus 05 SC.
4. Mszyce na jeżynie
Wymieniając szkodniki jeżyny bezkolcowej należy również wspomnieć o mszycach, które przy pomocy aparatu gębowego kłująco-ssącego nakłuwają tkanki i liście. Wysysając z nich soki osłabiają rośliny i przenoszą wirusy.
Do zwalczania mszyc na jeżynie w pierwszej kolejności warto wykorzystać domowe sposoby na mszyce, takie jak opisane wyżej wywary z czosnku i mniszka lekarskiego (opisane powyżej).
Przeciwko mszycom dobrze sprawdza się też wywar z łusek cebuli. Aby go przygotować 100 g łusek cebuli zalewa się 5 l wody i odstawia na 3 dni. Preparat działa przez dobę.
W walce z mszycami na jeżynie możemy się też posiłkować dostępnymi w sprzedaży preparatami niechemicznymi, takimi jak Emulpar 940 EC, Agrocover oraz mydło potasowe o zapachu czosnku.
5. Muszka plamoskrzydła
Nowym szkodnikiem, który niedawno pojawił się w Polsce jest muszka plamoskrzydła (Drosophlila suzukii). Atakuje owoce dojrzewające na roślinach poprzez składanie jaj do ich wnętrza. To powoduje gnicie owoców jeżyny jeszcze w trakcie dojrzewania. Muszka plamoskrzydła jest bliską krewną naszej muszki owocowej (Drosophila melanogaster), która atakuje gnijące owoce po zbiorach. Zwalczanie to oczywiście najpierw wywary roślinne (z czosnku) oraz oparty na substancji pochodzenia naturalnego, środek SpinTor 240 SC.
mgr inż. Katarzyna Żywot-Górecka
Przeczytaj również:
- Choroby jeżyny bezkolcowej - objawy, zdjęcia, zwalczanie
- Jeżyna bezkolcowa - odmiany, uprawa, przycinanie
- Malinojeżyna - uprawa, odmiany, gdzie kupić sadzonki
- Czarna malina - właściwości, uprawa, odmiany
