Szczepienie róż. Jak i kiedy szczepić róże?

Szczepienie róż wykonuje się aby uzyskać rośliny pięknie kwitnące, a zarazem odporne na choroby i niekorzystne warunki uprawy. W tym celu pięknie kwitnącą odmianę szlachetną szczepi się na odpornej i niezawodnej podkładce. Zobacz jak i kiedy szczepić róże aby rośliny się przyjęły i pięknie zakwitły. Poznaj mój sposób na udane szczepienie róż przez okulizację. Oto instrukcja szczepienia róż krok po kroku!

Szczepienie róż pozwala uzyskać rośliny pięknie kwitnące i zarazem niezawodne

Powodem, dla którego wykonuje się szczepienie róż, jest fakt, iż dekoracyjne szlachetne odmiany róż ogrodowych z reguły nie są dostatecznie wytrzymałe na mróz w naszych warunkach klimatycznych, mają zbyt duże wymagania glebowe i bywają często atakowane przez choroby i szkodniki. Dlatego aby uzyskać różę piękną i jednocześnie niezawodną, w warunkach amatroskiej uprawy w ogrodzie, warto wykonać szczepienie róż przez okulizację, które polega na założeniu oczka (pąka) odmiany szlachetnej (wybranej ze względów dekoracyjnych) na podkładce (z reguły siewce dzikiego gatunku róży - wybranej ze względu na żywotność i mrozoodporność). W efekcie tego zabiegu otrzymujemy roślinę łączącą dobre cechy obu róż.

Zobacz jak szczepić róże krok po kroku. Zaczynamy od wyboru właściwej podkładki.

Jak wybrać podkładkę do szczepienia róż?

W naszych warunkach na podkładki dla szczepionych róż ozdobnych stosuje się najczęściej różę dziką (rosa canina) lub różę wielokwiatową (rosa multiflora). Róża dzika zapewnia wyprodukowanie roślin mrozoodpornych i z tego względu jest bardziej popularna w naszym klimacie - jest podkładką uniwersalną, nadającą się dla wielu odmian. Jej wadą jest jednak tworzenie dużej liczby odrostów. Praktykuje się również uzyskiwanie podkładek z dzikich róż żywopłotowych - niestety jakość tych podkładek często bywa zawodna.

Z reguły podkładek do szczepienia róż nie można kupić w sklepach ogrodniczych. Szybciej uda się je uzyskać bezpośrednio od szkółkarza.

Jako podkłądkę do szczepienia róż można zastosować różę dziką (Rosa canina)

Na podkładki wybierz rośliny dobrze wyrośnięte, o prostym i odpowiednio grubym pędzie przewodnim, oraz silnym systemie korzeniowym. Podkładki posadź jesienią lub wiosną w taki sposób, aby szyjka korzeniowa znalazła się nieco ponad powierzchnią ziemi, a następnie okopczykuj w celu przykrycia szyjki (dzięki temu kora na szyjce będzie wilgotna i miękka). Aby ułatwić wykonanie szczepienia róż przez okulizację, podkładkę możesz posadzić pod kątem 45°.

Kiedy szczepić róże?

Właściwym terminem szczepienia róż przez okulizację jest okres od połowy lipca do końca sierpnia. Termin przeprowadzenia tego zabiegu zależy przede wszystkim od stanu podkładki i dojrzałości pędów przeznaczonych na zrazy, z których pobiera się oczka. Ważne jest aby tkanki podkładki były w pełni aktywne i kora łatwo odchodziła od drewna (dlatego wcześniej zaleciłem Ci okopczykowanie podkładki). U zrazów powinno natomiast być zakończone formowanie pąków.

Uwaga! Szczepienie róż przez okulizację najlepiej przeprowadź w chłodne dni z przelotnymi opadami. Jeżeli okres poprzedzający okulizację jest bardzo suchy, podkładki koniecznie regularnie i obficie nawadniaj.

Jak szczepić róże krok po kroku?

Przed rozpoczęciem szczepienia róż przygotuj sobie czysty, dobrze naostrzony nóż ze spiczastym końcem (najlepiej specjalny nóż do tego celu, tzw. okulizak). Przydadzą się również paski folii do obwiązania miejsca okulizacji oraz kawałek szmatki.

Na zrazy z odmiany szlachetnej róży pobierz zdrowe, zdrewniałe, kwitnące pędy długości około 30 cm z czterema pąkami w kątach liści. Usuń z nich kolce i liście, pozostawiając jedynie ogonki liściowe, które trzeba skrócić do 2-3 cm. Ułatwi to wsunięcie tarczki okulizacyjnej na korę podkładki bez dotykania rany palcami. Ścięte pędy zawiń w mokrą ściereczkę aby zabezpieczyć je przed wyschnięciem.

Następnie kopczyk usypany wokół podkładki odgarnij i wytrzyj szyjkę korzeniową szmatką. Po oczyszczeniu szyjki, wykonaj w niej nacięcie w kształcie litery "T" (cięcie poziome około pół cm i cięcie pionowe długości około 2 cm - fot. 1). Uważaj aby rozciąć jedynie korę i nie uszkodzić tkanki drewna.

Do okulizacji róż pobierz pąki ze środkowej części pędu, które wcześniej dojrzewają. W czasie zdejmowania tarczki okulizacyjnej (czyli fragmentu kory z oczkiem) trzymaj zraz skierowany wierzchołkiem ku sobie i wytnij pąk z kawałkiem kory i cienką warstwą drewna. Pęd natnij pod nasadą pąka, prowadząc nóż płytko pod tarczką (tarczka powinna mieć około 4 cm długości - fot. 2).

Kolejna czynność to odchylenie tępą stroną noża brzegów naciętej w literę "T" kory podkładki (fot. 3). W nacięcie wsuń ostrożnie tarczkę, w taki sposób, aby pąk był skierowany ku górze (fot. 4). Tarczkę lekko dociśnij, odetnij od niej fragment wystający poza nacięcie (fot. 5) i obwiąż miejsce okulizacji paskiem folii (fot. 7).

Szczepienie róż przez okulizację

Szczepienie róż krok po kroku:

1. Na korze podkładki wykonaj nacięcie w kaształcie litery "T" a następnie wsuń ostrze noża pod brzeg nacięcia i odchyl je na zewnątrz
2. Trzymając zraz skierowany wierzchołkiem ku sobie, wbij nóż pół cm za pąkiem i wytnij pąk z 2,5 cm tarczką
3. Oczko gotowe do założenia na podkładkę
4. Trzymając oczko za ogonek liściowy, wsuń je pod rozchylone brzegi kory podkładki
5. Ostrożnie odetnij wystający fragment tarczki
6. Tak powinno wyglądać miejsce okulizacji po odcięciu wystającej części tarczki
7. Obwiąż miejsce okulizacji folią
8. Tak powinno wyglądać miejsce okulizacji po obwiązaniu folią
9. Wszystko się udało, a w nastęnym roku roślina zakwitła!

Jak ułatwić zabieg szczepienia?

Podczas szczepienia drzew i krzewów najtrudniejszym momentem jest odpowiednie przygotowanie podkładki i zrazów aby dobrze się połączyły. Trudno jest odpowiednio przyciąć powierzchnie szczepienia. Czynność ta zabiera sporo czasu i wymaga nabycia doświadczenia. Zazwyczaj trzeba wykonać wiele szczepień nieudanych, zanim wreszcie nabierzemy wprawy.

Zadanie to jednak stanie się znacznie prostsze, jeżeli użyjemy specjalnego sekatora do szczepień. Dzięki jego zastosowaniu nacięcie na zrazie i podkładce będą do siebie idealnie pasować. Przycięcie wykonuje się też bardzo szybko, jak zwykłe cięcie sekatorem. Za nadanie odpowiedniego kształtu przycinanej powierzchni odpowiada specjalne ostrze w sekatorze do szczepienia. Gorąco polecam to urządzenie, jeżeli chcecie uniknąć niepowodzeń przy szczepieniu roślin!

Jak pielęgnować zaszczepione róże?

Już po około dwóch do trzech tygodniach od zaszczepienia róż możesz sprawdzić czy oczko się przyjęło. Jeżeli zabiegł udał się - ogonek liściowy odpadnie przy dotknięciu, a tarczka będzie zielona. W takim przypadku pąk szybko nabrzmieje i następnej wiosny wybije z niego pęd. Gdy pęd wyrośnie, odcina się podkładkę ponad zrazem. Może się zdarzyć, że pęd będzie wymagał podpory - przywiąż go wtedy do palika. Z reguły jednak nie jest to konieczne.

Jeżeli okaże się, że szczepienie róż nie zakończyło się powodzeniem, nie powinieneś się zrażać. Jest to zabieg dość trudny i wymaga nabrania wprawy. Gdy się uda, bęziesz mógł uważać się za "zaawansowanego" ogrodnika. Życzę powodzenia!

Przeczytaj również:

• Sadzenie róż. Jak i kiedy sadzić róże w ogrodzie?
• Przycinanie róż. Jak i kiedy przycinać róże?
• Nawożenie róż. Jak, kiedy i czym nawozić róże?

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 131 - 133, oraz M. Latkowska, Szczepimy Róże, Działkowiec, Nr 7/96, s. 26 - 27.