Szarka śliwy - objawy, zwalczanie, odmiany śliw odporne na szarkę

Szarka to groźna choroba śliw wywoływana przez wirusa Plum pox virus. Typowymi objawami porażenia tym wirusem są żółte, nieregularne plamy i smugi na liściach, a także ospowate plamy na owocach. Zobacz dokładny opis jakie są objawy szarki i zobacz zdjęcia. Dowiedz się jak rozpoznać tę chorobę śliw, poznaj metody na zwalczanie szarki oraz wybierz do swojego ogrodu najlepsze odmiany śliw odporne na szarkę. Oto wszystko, co trzeba wiedzieć aby śliwki były zdrowe i smaczne!

Szarka śliwy. Na owocach pojawiają się wgłębienia i plamy, przypominające ospę. Stąd też inna nazwa tej choroby - ospowatość śliw

Szarka śliw - objawy

Typowymi objawami porażenia śliw wirusem szarki są żółte, nieregularne plamy i smugi na liściach U niektórych odmian mogą być to plamy o regularnym, pierścieniowatym kształcie. U odmian śliw wrażliwych na szarkę uszkodzeniom ulegają też owoce. Na skórce owoców pojawiają się wgłębienia i plamy, przypominające ospę. Stąd też inna nazwa tej choroby - ospowatość śliw.

Plamy o fioletowym zabarwieniu pojawiają się już na niedojrzałych owocach. W miarę dojrzewania owoców plamy ciemnieją i powstają bruzdy. Miąższ w okolicach plam jest przebarwiony na czerwono i kwaśny z posmakiem pleśni. Brunatnoczerwone plamy występują również na pestkach. Owoce przedwcześnie dojrzewają i opadają. Na drzewach niektórych odmian śliw powstają spękania kory na pędach i konarach. Wirus może też atakować brzoskwinie i morele.

Szarka śliwy. Typowymi objawami szarki są żółte, nieregularne plamy na liściach śliw

Szarka śliwy - zwalczanie

Śliwy porażonej szarką nie można już wyleczyć. Drzewo trzeba usunąć wraz z korzeniami i spalić aby wirus się nie rozprzestrzeniał. Wirus ospowatości śliwy może być przenoszony podczas szczepienia oraz przez mszyce. Jedynymi metodami zapobiegania pojawieniu się szarki w sadzie jest sadzenie materiału szkółkarskiego wolnego od wirusów, pochodzącego z pewnego źródła, a także regularne zwalczanie mszyc od kwietnia do lipca, przy zastosowaniu preparatów owadobójczych. Jeżeli nie chcemy aby szarka czyniła spustoszenie w naszym ogrodzie działkowym, warto sadzić odmiany śliw mało wrażliwe na tę chorobę, u których ewentualne porażenie wirusem szarki nie powoduje zmian na owocach.

• Opryski śliw. Kiedy i czym pryskać śliwki od robaków i na choroby?
• Śliwa domowa - odmiany, uprawa, cięcie, choroby

Odmiany śliw odporne na szarkę

Wśród odmian wczesnych, dojrzewających w lipcu i na początku sierpnia, warto wymienić 'Casanska Rana', 'Herman', 'Katinka', 'Carpatin', 'Kalipso', 'Fryga' i 'Opal'.

'Cacanska Rana' pochodzi z Instytutu Sadownictwa w Cacak (była Jugosławia, a obecnie Serbia i Czarnogóra). Jest odmianą typowo deserową, jedną z najciekawszych wśród śliw wczesnych. Owoce tej odmiany mają różowofioletową skórkę, pokrytą jasnoniebieskim nalotem woskowym, są wydłużone i osiągają masę około 50g. Są smaczne, miąższ łatwo oddziela się od pestki. Jest to dobra odmiana do uprawy amatorskiej, owocująca regularnie, choć z umiarkowaną obfitością. W naszym klimacie jest wystarczająco mrozoodporna i, co jest sednem poruszanego dziś tematu - mało podatna na szarkę.

Kolejna warta uwagi odmiana śliwy mało wrażliwa na szarkę to 'Herman'. Pochodzi ona ze Szwecji. Drzewa tej odmiany rosną dość silnie, tworząc rozłożyste korony. 'Herman' wypiera niemiecką odmianę 'Ruth Gerstetter', w porównaniu do której jest bardziej mrozoodporna i mniej wrażliwa na na choroby kory i drewna. 'Herman' jest odmianą samopłodną, wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonuje obficie, corocznie, choć czasem nieco przemiennie. Owoce są bordowe z niebieskim nalotem woskowym, smaczne, miąższ łatwo oddziela się od pestki.

Śliwa 'Herman' to szwedzka, samopłodna odmiana, wypierająca niemiecką 'Ruth Gerstetter', w porównaniu do której jest bardziej mrozoodporna i mniej wrażliwa na na choroby kory i drewna

Miłośnikom Węgierek warto polecić odmianę 'Katinka', dającą owoce podobne w smaku. Są one niezbyt duże (20 - 28g), bordowoniebieskie do granatowych w pełni dojrzałości. Miąższ barwy żółtej jest zwarty, smaczny i łatwo odchodzi od pestki.

Znacznie większe owoce, o masie do 50g daje odmiana 'Carpatin'. Ich skórka jest granatowa, pokryta jasnym nalotem woskowym, a miąższ żółty, smaczny, łatwo odchodzący od pestki. Ciekawą cechą tej odmiany są duże, klapowane liście, co wyróżnia ją na tle innych śliw. 'Carpatin' jest wytrzymały na mróc, tolerancyjny wobec szarki i mało podatny na inne choroby.

Nie sposób też pominąć, stosunkowo nową, polską odmianę 'Kalipso', pochodzącą z ISK. Jej owoce są owalne, o masie 30 - 40 g, granatowe z szaroniebieskim nalotem woskowym, miąższ pomarańczowożółty, zwarty, soczysty, łatwo oddziela się od pestki. Drzewa tej odmiany rosną silnie, są plenne, wytrzymałe na mróz i tolerancyjne wobec szarki.

Do uprawy amatorskiej na działkach polecana jest odmiana 'Fryga' z racji, iż nie wymaga zbyt starannej ochrony przed chorobami i szkodnikami. Drzewo rośnie średnio silnie, plonuje obficie i regularnie ale tylko w towarzystwie wcześnie kwitnącego zapylacza. Owoce są niewielkie (25 - 30g), jasnożółte z pomarańczowym rumieńcem, słodkie o korzennym aromacie, miąższ łatwo odchodzi od pestki. Odmiana jest tolerancyjna wobec szarki ale na mróz jedynie średnio wytrzymała.

W ogrodach działkowych sprawdza się odmiana śliwy 'Opal'. Jest wytrzymała na mróz i tolerancyjna wobec szarki

W ogrodach działkowych sprawdza się też odmiana 'Opal' - wytrzymała na mróz i tolerancyjna wobec szarki. Plonuje obficie, dając średniej wielkości owoce, pokryte różowofioletowym rumieńcem, o smacznym miąższu, dobrze odchodzącym od pestki.

Ze śliw średniowczesnych, warto posadzić odmiany takie jak 'Silvia', 'Casanska Lepotica' i 'Węgierka Wczesna'.

'Silvia' daje duże owoce (50 - 60g), o ciemnofioletowej skórce z jasnym nalotem i żółtozielonym, soczystym miąższem, łatwo odchodzącym od pestki.

'Cacanska Lepotica' ma takie samo pochodzenie, jak wcześniej wymieniona 'Casanska Rana'. Drzewa tej odmiany rosną niezbyt niezbyt silnie i dość łatwo dają się formować, są średnio wytrzymałe na mróz i tolerancyjne wobec szarki, nie wymagają zapylacza. Owoce dochodzą do masy 40g, są ciemnofioletowe z intensywnym niebieskim nalotem. Miąższ łatwo odchodzi od pestki. Są smaczne ale musimy im pozwolić w pełni dojrzeć.

W rejonach o surowym klimacie (północno-wschodnia Polska) dobrze sprawdza się 'Węgierka Wczesna'. Drzewa tej odmiany rosną zdrowo, dobrze plonują, jej brązowogranatowe owoce z szaroniebieskim nalotem są smaczne i nie ulegają szarce. Trzeba jedynie pamiętać aby owoce zebrać na kilka dni przed pełną dojrzałością, gdyż łatwo się osypują.

• Śliwka Węgierka - odmiany, uprawa, choroby

Pozostało nam jeszcze wymienić odmiany późne. W tej grupie godne polecenia są: 'Jojo', 'Record', 'Presenta'.

'Jojo' to stosunkowo nowa odmiana niemiecka, uchodząca za pierwszą śliwę całkowicie odporną na szarkę! Drzewa rosną średnio silnie, plonują regularnie, nie wymagają zapylaczy. Owoce osiągają masę 40 - 50 g, są wydłużone, ciemnoniebieskie z jasnym nalotem woskowym, ich miąższ jest zwięzły, średnio soczysty, dość dobrze oddziela się od pestki. Owoce dojrzewają w pierwszej dekadzie września i mogą długo pozostawać na drzewie (nie miękną i nie przejrzewają, natomiast wyraźnie poprawia się ich smak). Z racji na całkowitą odporność na szarkę była by to idealna odmiana, gdyby nie średni smak jej owoców. W dużej mierze smak owoców zależy od pogody. Można uzyskać smaczne owoce tylko gdy wrzesień jest bardzo ciepły i słoneczny.

Bardzo duże owoce (do 70g) daje odmiana 'Record'. Dojrzewają w połowie września i pozostawione na drzewie nie opadają. U dojrzałych owoców skórka jest granatowa z jasnym nalotem, miąższ delikatny, aromatyczny, słodki, dobrze oddziela się od pestki. Jest to odmiana rumuńska. Drzewa rosną silnie, tworząc luźne korony.

Zestawienie śliw mało wrażliwych i tolerancyjnych na szarkę kończymy, najpóźniejszą z wymienionych odmian - 'Presenta', otrzymaną przez niemieckich hodowców. Jest to drzewo o średnio silnym wzroście, tworzące regularną ale luźną koronę, plonujące obficie, samopłodne. Owoce dojrzewają dopiero na początku października, osiągają masę do 40g, pod względem kształtu są typową Węgierką. Skórka owocu jest niebieska, w pełnej dojrzałości granatowa, z intensywnym nalotem woskowym. Miąższ smaczny, zwarty, łatwo odchodzi od pestki.

Przeczytaj również:

• Cięcie śliwy. Jak i kiedy przycinać śliwki?
• Jakie drzewa owocowe posadzić na działce?
• Suszenie śliwek. Jak suszyć śliwki w piekarniku?
• Nalewka z suszonych śliwek, nalewka śliwkowa na wódce - przepis

Opracowano na podstawie: E. Rozpara, Niestraszna im szarka, Działkowiec, Nr 10/2010, s. 44-45; M. Sitarek, Odmiany śliw na dłużej, Hasło Ogrodnicze, Nr 9/2005; M. Sitarek, Śliwa - odmiany nowszej generacji, Hasło Ogrodnicze, Nr 10/2005. Fotografie odmian śliw udostępnione przez Sadowniczy.pl