Rośliny na żywopłot liściasty - buk, grab, ligustr czy berberys
Rośliny na żywopłot liściasty to najczęściej takie, które są mało wymagające, szybko rosną i dobrze znoszą cięcie. Dzięki temu mocno się rozkrzewiają, tworząc ozdobną i gęstą barierę. Ważna jest też dostępność i niska cena sadzonek. Najczęściej sadzone rośliny na żywopłot liściasty to buk, grab, ligustr, berberys, a także bukszpan. Jakie są ich wady i zalety, która z nich jest najlepsza na żywopłot?
Żywopłot liściasty
Fot. depositphotos
Żywopłoty liściaste tworzą w naszych ogrodach naturalne bariery, które mają różne funkcje. Żywopłot liściasty może być typowo ozdobny, może mieć charakter odgradzający, a może też spełniać funkcję obronną posesji. Wszystko zależy od tego jakich roślin użyjemy do stworzenia żywopłotu liściastego. Trzeba również ustalić jaką funkcję i wielkość powinien mieć żywopłot. Rośliny na żywopłot liściasty w naszym kraju to przede wszystkim buk, grab, ligustr i berberys, trzeba również wspomnieć o niezastąpionym bukszpanie. Wszystkie te rośliny bardzo dobrze reagują na cięcie, można je więc prowadzić na taką wysokość, jaką się chce uzyskać i utrzymać.
Buk pospolity
Buk pospolity (łac. Fagus sylvatica) to potężne drzewo, idealne do tworzenia żywopłotów liściastych formowanych. Doskonale reaguje na cięcie, które pozwala utrzymywać buk w ramach żywopłotu jaki chcemy mieć. Buk to roślina na żywopłot liściasty gęsty i wąski. Prawidłowo prowadzony żywopłot z buku może mieć 2-4 m wysokości i zaledwie 30-40 cm szerokości! Buk dobrze znosi zacienienie ale posiada duże wymagania glebowe. Najlepiej rośnie na żyznej glebie wapiennej, umiarkowanie wilgotnej. Zarówno czysty gatunek jak i jego odmiany (np. 'Atropunicea', 'Zlatia') nadają się na żywopłoty. Jeżeli chcemy założyć żywopłot z buku najlepiej postarać się o specjalnie przygotowane do tego celu sadzonki buka w szkółce. Taka sadzonka buka powinna być prosta, o wysokości 60-100 cm. Sadzi się je bardzo gęsto (nawet co 20-25 cm) najlepiej w jednym rzędzie.
Grab pospolity
Grab pospolity (łac. Carpinus betulus) podobnie jak buk jest niezastąpiony na wąskie i wysokie żywopłoty liściaste. Jego największym atutem jest to, iż rośnie na miejscach mocno zacienionych, choć wtedy nieco gorzej się zagęszcza. Do stworzenia żywopłotu poleca się również odmianę wąskokolumnową 'Fastigiata'.
Żywopłot z grabu najlepiej rośnie na glebach żyznych, dość wilgotnych, piaszczysto-gliniastych. Posiada bardzo pożądaną cechę dla żywopłotów, mianowicie rozgałęzia się gęsto z pnia co sprawia, że żywopłot liściasty z grabu jest wyjątkowo gęsty.
Grab bardzo dobrze reaguje na cięcie, można je wykonywać kilkukrotnie w ciągu okresu wegetacyjnego. Pierwsze cięcie wykonujemy wczesną wiosną, a następne gdy nowe przyrosty zaczną mocno odstawać od formy żywopłotu. Jedynym minusem jest powolny wzrost, dlatego zaleca się sadzenie wysokich i wyrośniętych sadzonek aby szybciej uzyskać efekt żywopłotu. Najlepsze są sadzonki o wysokości 60-100 cm. Sadzimy je tak samo gęsto jak buk czyli co 20-25 cm w jednym rzędzie.
Żywopłot z grabu
Fot. depositphotos
Ligustr pospolity
Zdaje się, że nie ma bardziej popularnego gatunku na żywopłot liściasty niż ligustr pospolity (łac. Ligustrum vulgare). Jego zdolność rozkrzewiania się po każdym cięciu jest porównywana jedynie z cisami. Drobne listki ligustru utrzymują się długo na krzewie, a czasem w łagodne zimy część liści nawet nie opada. Kwiaty są białe, a owoce czarne. Uwaga - owoce ligustru są trujące!
Jedną z największych zalet ligustru są jego małe wymagania glebowe. Ligustr może rosnąć w każdych warunkach, co sprawia, że żywopłot liściasty z ligustru jest niezwykle uniwersalny. Ligustr jest również odporny na zanieczyszczenia powietrza. Na żywopłot liściasty z ligustru najczęściej używa się odmiany 'Atrovirens' oraz 'Lodense'. Odmiana 'Atrovirens' tworzy wysokie i zwarte żywopłoty. Natomiast 'Lodense' tworzy niższe żywopłoty do 1-1,5 m wysokości, jest to również dobra odmiana do tworzenia niskich obwódek czyli bordiur. Ligustr należy sadzić w tzw. piątkę, zachowując odstęp między roślinami ok. 20 cm.
Berberys
Berberys (łac. Berberis sp.) nadaje się bardzo dobrze na żywopłoty obronne dzięki swoim cierniom. Wielobarwność liści poszczególnych odmian pozwala na tworzenie ciekawych, barwnych kompozycji w żywopłocie liściastym. Najpopularniejsze są odmiany berberysu Thunberga (Berberis Thunbergii) o liściach w kolorze czerwieni lub purpury, często potocznie określane jako berberys czerwony.
Czerwony żywopłot z berberysu Thunberga
Fot. depositphotos
Te rośliny na żywopłoty liściaste posiadają również czerwone owoce, które stanowią dodatkową ozdobę jesienią a także i zimą. Pamiętajmy jednak, że owoce będą pojawiać się tylko na niestrzyżonych żywopłotach, ponieważ przycinanie berberysów usuwa pędy z kwiatami, przez co krzew nie zawiązuje owoców. Prawie wszystkie gatunki berberysów kwitną w maju i na początku czerwca, mają żółte, pachnące kwiaty. Berberysy mają niskie wymagania uprawowe. Mogą rosnąć nawet na słabych i piaszczystych glebach. Jedynym wymaganiem to duża ilość słońca, żywopłot liściasty z berberysu musi być w miejscu nasłonecznionym. Jednym z najlepszych gatunków na żywopłot liściasty z berberysu jest berberys Thunberga oraz berberys ottawski. Gatunki te dorastają max. do 1,5 m wysokości. Natomiast berberys pospolity jest idealny na wysokie żywopłoty, powyżej 2,5 m.
Bukszpan wieczniezielony
Nie ma chyba bardziej popularnego krzewu na żywopłoty liściaste niż bukszpan wieczniezielony (łac. Buxus sempervirens). Utrzymuje cały rok ciemnozielone liście, bardzo dobrze reaguje na cięcie, lubi miejsca zacienione choć dobrze rośnie też na większym słońcu. Przed zimą młode rośliny powinny zostać okryte, należy również obficie podlać roślinę. Najlepszym czasem do sadzenia bukszpanu jest początek maja lub sierpień.
Katarzyna Matuszak
Zobacz również:
Opracowano na podstawie: W. Seneta i J. Dolatowski, Dendrologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 143-145 oraz Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny, Polski Związek Szkółkarzy Polskich, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2011, s. 91-923.
