Rabarbar ogrodowy - uprawa na działce, odmiany, zastosowanie
Rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum), zwany również rzewieniem ogrodowym, jest jednym z ponad 20 gatunków należących do rodziny rdestowatych i najczęściej spotykany w uprawie rodzimej. Kiedyś chętnie uprawiany na działkach, jednak w ostatnich latach nieco zapomniany. Być może dlatego, że jego zbiór i spożycie trwa przez bardzo krótki, wiosenny okres. Mimo to warto się nim ponownie zainteresować i skusić na jego uprawę, gdyż ciasto z rabarbarem lub kompot z rabarbaru, mają naprawdę wyjątkowy i niepowtarzalny smak, znany nam głównie z dzieciństwa. Poza tym rabarbar ogrodowy to roślina mało kłopotliwa, doskonała do uprawy na działce.
Rabarbar ogrodowy
Uprawa rabarbaru na działce
Rabarbar ogrodowy jest byliną. Przed posadzeniem należy dobrze zastanowić się jakie miejsce wybrać, gdyż na jednym stanowisku rabarbar może rosnąć nawet do 15 lat. Musimy też wziąć pod uwagę docelowe rozmiary rośliny, bo są one dość znaczne (dorosły okaz rabarbaru może osiągnąć w ogrodzie do 1 m średnicy i ok. 1,5 m wysokości), chociaż mogą się one nieco różnić, w zależności od odmiany.
Stanowisko uprawy rabarbaru powinno być słoneczne (na takim rabarbar wydaje lepsze plony) ale roślina toleruje także cień. Rabarbar nie ma też szczególnych wymagań co temperatury i jest odporny na mróz. Pierwsze liście u wczesnych odmian rabarbaru zaczynają się rozwijać bardzo wczesną wiosną, zaraz po ustąpieniu mrozów. Poza tym już po rozpoczęciu wegetacji może bez szwanku znieść krótkotrwałe spadki temperatur do kilku stopni poniżej 0°C.
Rabarbar ogrodowy jest jednak rośliną wrażliwą na brak wilgoci, dlatego nie należy go sadzić na glebach łatwo przesuszających się, a w czasie suchej wiosny regularnie podlewać. Dodatkowo warto wyściółkować glebę wokół kęp, gdyż pomoże to zachować odpowiednią wilgotność i ograniczy rozwój chwastów. W przypadku rabarbaru jest to szczególnie istotny zabieg, gdyż nie poleca się stosowania chemicznych środków zwalczania chwastów przed zakończeniem zbiorów ogonków liściowych.
Z powodu swojego długiego systemu korzeniowego, rabarbar nie lubi gleb podmokłych, na których może zagniwać i chorować. Najlepsze do jego uprawy są gleby wilgotne i żyzne, głęboko uprawione o odczynie zasadowym do lekko kwaśnego. Należy pamiętać, że przy glebie o pH poniżej 6,0 warto glebę zwapnować, w przeciwnym razie w ogonkach liściowych mogą gromadzić się duże ilości niekorzystnych substancji (np. kwasów szczawiowych).
Rabarbar ogrodowy
Jednym z najważniejszych zabiegów przy uprawie rabarbaru, jest usuwanie pędów kwiatowych i to już w chwili ich pojawienia się na roślinie. Kwiatostany wyrastają w maju, a jeśli nie zostaną usunięte, bardzo osłabiają karpy i pogarszają plonowanie oraz przydatność ogonków liściowych do zbioru.
Jakie warzywa sadzić obok siebie - tabela
To, jakie warzywa sadzimy obok siebie, nie pozostaje bez wpływu na ich wzrost i jakość plonu. Poszczególne warzywa sadzone obok siebie mogą wzajemnie oddziaływać pozytywnie lub negatywnie. Zobacz jakie warzywa sadzić obok siebie, aby uzyskać zdrowy i wysoki plon. Oto kilka przydatnych wskazówek oraz tabela z zestawieniem warzyw, które warto sadzić obok siebie. Więcej...
Zbiór i zastosowanie rabarbaru
Zbiór rabarbaru trwa do końca czerwca. Roślina rośnie co prawda w dalszym ciągu, jednak latem w ogonkach liściowych zaczyna się gromadzić znacznie więcej szkodliwych szczawianów niż wiosną. Szczawiany wypłukują wapń i mogą odkładać się jako szczawian wapnia w nerkach, powodując powstanie kamieni nerkowych. Młody rabarbar również posiada szczawiany, ale w bardzo niewielkich ilościach. Wtedy przewagę mają inne związki np. żelazo, magnez, fosfor oraz witaminy B, E i C. Za kwaśny smak rabarbaru odpowiada duża zawartość kwasów organicznych, jak choćby jabłkowy, octowy czy szczawiowy.
Rabarbar ogrodowy możemy wykorzystywać w kuchni na różne sposoby. Nadaje się do zakwaszania soków owocowych i dżemów, jest doskonałym dodatkiem do ciast oraz słodkich wypieków, ale przede wszystkim spożywany jest w postaci kompotu.
Ogonki liściowe rabarbaru
Jak zrobić kompot z rabarbaru?
Aby przygotować kompot z rabarbaru, na trzy duże łodygi rabarbaru, używamy ok. 1,5 l. wody oraz ok. 5 łyżek cukru. Jednak ilość cukru jest uzależniona od naszego smaku i możemy go dodać więcej lub mniej, w zależności od tego czy wolimy kompot słodszy czy bardziej wytrawny. Ogonkom liściowym usuwamy liście i myjemy je pod ciepłą wodą. Następnie kroimy na niewielkie odcinki, wrzucamy do garnka, zalewamy wodą i zasypujemy cukrem do smaku, a następnie gotujemy. Rozpadanie się ogonków oznacza, że kompot jest już gotowy, na ogół dzieje się tak po ok. 20 minutach gotowania na małym ogniu. Aby urozmaicić smak kompotu, można do gotowania dorzucić liść mięty lub ulubioną przyprawę do dań słodkich np. cynamon lub goździki.
Rozmnażanie rabarbaru
Rabarbar rozmnaża się na dwa sposoby: z nasion oraz przez podział dojrzałych karp. Pierwszy sposób nie jest jednak popularny, gdyż jest dość kłopotliwy, a poza tym rośliny potomne często nie zachowują cech rośliny matecznej. Dlatego znacznie pewniejszym i wygodniejszym sposobem rozmnażania jest podział karp rabarbaru. Zabieg wykonuje się wczesną wiosną lub jesienią, biorąc pod uwagę klimat na danym terenie. Jeśli panujące zimy są mroźne i ciężkie, wtedy lepszym terminem do rozmnażania rabarbaru jest wiosna (wówczas zabieg wykonujemy jak najwcześniej, najlepiej w marcu), w innym przypadku lepiej zdecydować się na termin jesienny (wrzesień - październik). Jesienne sadzenie rabarbaru sprzyja ukorzenieniu się roślin jeszcze w jesieni, co powoduje wczesne rozpoczęcie wegetacji w roku następnym.
Aby przygotować nowe sadzonki rabarbaru, karpy wyciągamy z ziemi i rozcinamy. Można w tym celu użyć szpadla, noża lub nożyc ogrodniczych. Powstała sadzonka powinna mieć kilka korzeni oraz co najmniej jeden pąk liściowy. Sadzonki lepiej przygotować jeden dzień wcześniej, gdyż w momencie sadzenia miejsca cięć powinny być zaschnięte. Sadzimy je w ziemi na taką głębokość, aby pąk znajdował się ok. 5 cm. pod powierzchnią ziemi. Mimo, iż rabarbar jest odporny na mróz, w pierwszych 2-3 latach dobrze jest okryć młode rośliny, gdyż niskie temperatury mogą je uszkodzić.
Z racji na zanikanie uprawy rabarbaru w ogrodach działkowych, pozyskanie roślin w/w odmian w celu rozmnożenia z karp może być kłopotliwe. Wówczas pozostaje ratować się uprawą z siewu nasion. Nasiona rabarbaru wysiewa się wiosną na rozsadniku w rowki oddalone o 30 cm, na głębokość ok 2,5 cm. Siewki przesadza się na miejsce stałe jesienią albo wiosną następnego roku. Podczas przesadzania dokonujemy selekcji, gdyż rośliny z nasion są niejednolite. Zbiory będą możliwe od 2 lub 3 roku uprawy.
Ogródek warzywny dla początkujących
Jak zaplanować ogródek warzywny dla początkujących i dobrać do niego warzywa łatwe w uprawie. Specjalnie dla nowicjuszy przygotowaliśmy przykładowy plan ogródka warzywnego dla początkujących! Więcej...
Odmiany rabarbaru do uprawy na działce
Ogonki liściowe rabarbaru, w zależności od odmiany, mogą mieć kolor czerwony, różowy lub zielony. Smaczniejsze są jednak te o intensywniejszym zabarwieniu. Spośród odmian rabarbaru uprawiany w Polsce warto wymienić:
- rabarbar 'Hosera' - wczesny, o różowym miąższu i czerwono zielonkawych ogonkach, niezbyt kwaśny,
- rabarbar 'Karpow Lipskiego' - wczesny, różowa skórka i zielony miąższ ogonków liściowych,
- rabarbar 'Wiśniowy' - wczesny, ciemnoczerwone ogonki o dobrym smaku,
- rabarbar 'Malinowy' - późny, czerwony miąższ i ogonki liściowe, smaczny ale włóknisty i podatny na choroby,
- rabarbar 'Queen Viktoria' - wczesny, o zielonych ogonkach,
- rabarbar 'Holsteiner Blut' - wczesny, o łodygach czerwonych i słodkim smaku.
Choroby i szkodniku rabarbaru
Rabarbar ogrodowy, jak wiele roślin uprawnych, może chorować i być atakowany przez szkodniki. Najczęstszą chorobą z jaką możemy się w jego przypadku spotkać, jest zgnilizna ogonków liściowych i karp rabarbaru. Przyczyną choroby mogą być zarówno grzyby jak i bakterie, które dostają się do wnętrza rośliny przez uszkodzenia mechaniczne. Rabarbar mogą też atakować takie choroby grzybowe jak mączniak, rdza czy plamistość liści. Szkodnikiem najczęściej spotykanym na roślinie jest chrząszcz o nazwie kałdunica. Jednak wszelkie środki ochrony na rabarbarze, należy stosować już po zakończeniu zbiorów liści.
Katarzyna Józefowicz
Przeczytaj również:
Cykoria sałatowa - uprawa, pędzenie, potrawy z cykorii
Cykoria sałatowa, podobnie jak sałata, jest warzywem liściastym. Od bardziej popularnej sałaty, cykoria jest jednak znacznie bogatsza w substancje odżywcze, a jej korzenie nadają się do pędzenia zimą. Dzięki temu cykoria stanowi doskonałe uzupełnienie diety w okresie, kiedy brakuje nam witamin ze świeżych warzyw. Zobacz jak wygląda uprawa cykorii, pędzenie cykorii zimą oraz sprawdź jak smakuje sałatka i inne potrawy z cykorii! Więcej...
Arbuz, kawon - uprawa w Polsce i odmiany
Arbuz lub inaczej kawon to obowiązkowy letni owoc. Jego soczysty i słodki miąższ jest niezastąpiony w upały. Przekonaj się sam, że każdy może mieć własne arbuzy w ogrodzie. Uprawa arbuza nie jest wcale trudna, jeżeli pamięta się o kilku ważnych zasadach. Oto wszystkie najważniejsze informacje o uprawie arbuza oraz sekret - czy arbuza można uprawiać w doniczce? Więcej...
Topinambur, słonecznik bulwiasty - uprawa, właściwości, przepisy
Topinambur, inaczej słonecznik bulwiasty, może być traktowany zarówno jako roślina uprawna jak i ozdobna. W naszym klimacie topinambur bardzo dobrze rośnie. Wytwarza pożywne bulwy podziemne, które są nie tylko smaczne ale i zdrowe. Oto jak wygląda uprawa topinamburu w Polsce oraz właściwości, zastosowanie i przepisy na dania z topinamburu. Więcej...
Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 351; A. Podczaska, Sadzimy rabarbar, Działkowiec, Nr 10/95, s. 8; A. Sałata, ABC uprawy rabarbaru, Nr 4/1999.
