Przygotowanie gleby pod sad. Jakie nawozy pod drzewka owocowe?
Zakładanie sadu to inwestycja na wiele lat, w której bardzo ważną rolę odgrywa odpowiednie przygotowanie podłoża. Wzrost, zdrowotność i plonowanie drzew owocowych zależy od zawartości składników odżywczych w glebie, jej struktury oraz prawidłowego odczynu pH. Aby zapewnić optymalne warunki dla sadzonych drzew, przed założeniem sadu konieczne jest przeprowadzenie zabiegów poprawiających jakość gleby. W tym artykule wyjaśniamy jak przygotować glebę pod sad, jaka ziemia do drzewek owocowych jest najlepsza i czym nawozić drzewa owocowe przed posadzeniem.
Przygotowanie gleby pod sad
Fot. depositphotos
Kiedy rozpocząć przygotowania do założenia sadu?
Przygotowanie gleby pod sad najlepiej rozpocząć co najmniej rok przed sadzeniem roślin. Przy założeniu, że drzewa będą sadzone jesienią, przygotowywanie gleby pod sad najpóźniej trzeba rozpocząć na początku sierpnia. Jeśli drzewka będą sadzone wiosną, ostatecznym terminem rozpoczęcia przygotowywania gleby pod sad jest jesień poprzedniego roku.
Jaka ziemia do drzewek owocowych?
Różne gatunki drzew owocowych mają różne wymagania glebowe. Dlatego przed rozpoczęciem przygotowań gleby pod sad, warto zapoznać się z wymaganiami roślin i przeprowadzić analizę gleby. Badanie to określi poziom pH gleby, jej właściwości i zawartość składników odżywczych.
Przykładowo, pod uprawę jabłoni i gruszy najlepsza jest gleba lekko kwaśna (pH 6,2 do 6,7), zaś dla czereśni lub wiśni gleba powinna mieć odczyn zbliżony do obojętnego (pH 6,8 do 7,4). Szczegółowe wartości pH gleby dla poszczególnych gatunków sadowniczych zawiera tabela poniżej.
Jeżeli pH gleby jest zbyt niskie (gleba kwaśna), to glebę warto zwapnować. Wapnowanie gleby wykonujemy co najmniej 2-3 tygodnie przed nawożeniem mineralnym, aby uniknąć niekorzystnych reakcji chemicznych. Jeśli trzeba zakwasić glebę, można wykorzystać torf kwaśny, który przekopuje się z glebą.
Ziemia dla drzewek owocowych powinna być próchnicza i średnio zwięzła. Należy unikać gleb bardzo lekkich, piaszczystych, ciężkich oraz stanowisk z podnoszącym się poziomem wód gruntowych. W takich miejscach, po obfitych opadach, woda zalega w strefie korzeniowej, co może doprowadzić do chorób drzew i ich obumierania. Na glebach zbitych i ciężkich warto polepszyć drenaż, np. dodając piasek.
Zaprawianie dołków przed sadzeniem drzew owocowych
Zaprawianie dołków przed sadzeniem drzew owocowych substratem torfowym, obornikiem lub kompostem jest powszechną praktyką. I choć metoda ta może poprawić początkowe warunki dla rozwoju drzew, nie jest wystarczająca dla długoterminowego rozwoju systemu korzeniowego. Wraz z upływem czasu drzewa powinny tworzyć rozległy system korzeniowy, sięgający daleko poza granice dołka.
Drzewka posadzone w zaprawionych dołkach przyjmą się dobrze, lecz w późniejszym okresie uprawy będą rosły słabo. Ich korzenie będą się rozwijały tylko w obrębie dołków, przez co dostęp do składników pokarmowych i wody będzie ograniczony. Drzewa ze słabiej rozrośniętym systemem korzeniowym będą mniej stabilne i łatwiej będą się przewracały podczas wichur. Będą także bardziej podatne na suszę i stresy środowiskowe.
Aby zapewnić optymalne warunki wzrostu i owocowania drzew, kluczowe jest przygotowanie całej powierzchni sadu, a nie tylko pojedynczych dołków.
Sadzenie drzewek owocowych w odchwaszczonej ziemi
Fot. depositphotos
Odchwaszczanie sadu
Chwasty konkurują z roślinami o wodę i składniki pokarmowe, dlatego należy je usuwać. W zależności od wielkości przyszłego sadu, można zastosować różne metody odchwaszczania.
W przypadku małych sadów wystarczy przekopać glebę łopatą i pozostawić ją do przeschnięcia. Następnie usunąć wszystkie chwasty, zwracając szczególną uwagę na korzenie mniszka lekarskiego, skrzypu polnego czy kłącza perzu. Pomocne przy tej czynności będą widły amerykańskie.
Przy większych powierzchniach można przeprowadzić orkę, która wydobędzie chwasty na powierzchnię i dodatkowo spulchni glebę.
W przypadku silnego zachwaszczenia można użyć herbicydów, jednak należy zachować ostrożność i przestrzegać okresu karencji przed sadzeniem roślin. W ogrodach bezpieczne jest użycie herbicydów nieselektywnych opartych na składnikach naturalnych, takich jak Effect 24H lub AntyChwast Total Hobby Spray.
Po odchwaszczeniu teren należy wyrównać. W uprawach ekologicznych i amatorskich zalecane są metody mechaniczne oraz stosowanie ściółkowania, które ogranicza rozwój chwastów.
Nawozy pod drzewka owocowe
Aby zapewnić roślinom dostęp do niezbędnych składników pokarmowych, stosuje się nawożenie organiczne, uzupełnione nawozami mineralnymi. Przed nawożeniem warto sprawdzić właściwości gleby i zmierzyć odczyn pH.
Nawożenie organiczne drzew owocowych
Nawożenie organiczne wzbogaca glebę w próchnicę, poprawia jej strukturę i dostarcza składników odżywczych. Do nawożenia organicznego gleby pod sad poleca się:
- obornik - zwiększa zawartość próchnicy w glebie i dostarcza mikroelementów. Dobrze rozłożony obornik w dawce 3-4 kg/m² należy równomiernie rozłożyć i wymieszać z glebą na głębokość 20-30 cm.
- kompost - dojrzały kompost jest bogaty w składniki odżywcze i poprawia żyzność gleby. Stosuje się go w dawce 5-10 kg/m².
- torf - poprawia strukturę gleby i jej zdolność do magazynowania wody, może wpływać na zmianę pH gleby. Torf odkwaszony jest odpowiedni dla większości drzew owocowych. Jeśli zachodzi konieczność obniżenia pH gleby, wykorzystuje się torf kwaśny.
Nawożenie mineralne drzew owocowych
Przed założeniem sadu ważne jest wprowadzenie do gleby potasu i fosforu. Pierwiastki te przemieszczają się w glebie wolno, dlatego nawozy je zawierające powinno się stosować przed przekopywaniem gleby, aby po posadzeniu roślin znalazły się bliżej strefy korzeniowej.
Do nawożenia gleby przed założeniem sadu można także zastosować nawóz wieloskładnikowy. Zawiera on zbilansowane ilości poszczególnych składników i stosuje się go w ilości około 2 garści nawozu na każdy metr kwadratowy powierzchni gleby. Przed użyciem nawozu należy zapoznać się z instrukcją na opakowaniu i dostosować ilość do gatunku rośliny.
Nawozy zielone pod drzewka owocowe
Na terenie przyszłego sadu warto wysiać rośliny na zielony nawóz. Jest to ekologiczny i skuteczny sposób na poprawę struktury gleby i wzbogacenie jej w materię organiczną. Dzięki zielonym nawozom uzyskuje się glebę pulchną i bogatą w składniki pokarmowe, które będą potem dostępne dla nowo posadzonych roślin sadowniczych.
Do najczęściej stosowanych gatunków roślin wysiewanych na zielony nawóz należą:
- facelia błękitna - miododajna roślina, która wytwarza dużo biomasy, poprawia strukturę gleby i wzbogaca ją w azot. Polecana na gleby lekkie i średnie;
- łubin - wiąże azot atmosferyczny i wzbogaca glebę w ten pierwiastek, ma głęboki system korzeniowy i polecany jest na gleby lekkie i średnie;
- gorczyca - szybko rośnie, działa fitosanitarnie, ogranicza występowanie nicieni i patogenów glebowych. Polecana na gleby lekkie i średnie.
- bobik - wiąże azot z powietrza, intensywnie spulchnia glebę i poprawia jej strukturę, polecany na gleby zwięzłe;
Rośliny na nawóz zielony wysiewa się na początku sierpnia. Podrośnięte rośliny ścina się przed kwitnieniem i przekopuje z glebą. Aby przyspieszyć ich rozkład można użyć nawozu azotowego.
Przeczytaj również:
- Zakładanie sadu na działce
- Sadzenie drzew i krzewów owocowych
- Jakie drzewa owocowe posadzić na działce?
Opracowano na podstawie:
1. E. Ferens, Kwatera sadownicza, Działkowiec nr 3/2023, s. 64-65;
2. E. Ferens, Nawożenie roślin sadowniczych, Działkowiec nr 5/2021, s. 70;
3. A. Głowacka, Przygotowanie do sadzenia drzew, Działkowiec 3/2023, s. 36-37;
4. S. Żuber, Jesienne nawożenie, Działkowiec nr 9/2023, s. 61-62.
