Przędziorki - objawy, zdjęcia, zwalczanie, domowe sposoby

Przędziorki to mikroskopijne pajęczaki, które wysysają z roślin soki, prowadząc do przebarwień liści i usychania. Delikatna pajęczynka na spodniej stronie liści potwierdza obecność przędziorków. Zobacz, jak wyglądają te szkodniki, obejrzyj zdjęcia i poznaj dokładnie objawy ich żerowania. Prezentujemy skuteczne sposoby na zwalczanie przędziorków w ogrodach i w uprawie roślin doniczkowych.

Kalamondyna zaatakowana przez przędziorki
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Jak wygląda przędziorek?

Przędziorki to roztocza z rodziny przędziorkowatych (Tetranychidae). Mają półprzezroczyste, owalne ciało o długości 0,3-0,6 mm. Poszczególne gatunki przędziorków różnią się wyglądem i żerują na wielu różnych gatunkach roślin, w tym: krzewach i drzewach owocowych, roślinach doniczkowych, ozdobnych i na warzywach.

Najszybciej przędziorki rozwijają się w warunkach ciepłych i suchych. Dlatego tak często spotykane są w szklarniach i w domach. Na zewnątrz zimują na roślinach, w szczelinach kory oraz w ściółce a żerowanie rozpoczynają wiosną, gdy temperatura podniesie się do ok. 13°C.

Lekka pajęczynka wraz ze szkodnikami łatwo przenoszona jest przez wiatr. Przędziorki przemieszczają się również z jednej rośliny na drugą przez stykające się ze sobą liście, na co szczególnie trzeba uważać ustawiając rośliny w pomieszczeniach.

Przędziorki pod spodem liści róży
Fot. depositphotos

Do najczęściej spotykanych gatunków przędziorków należą:

• przędziorek chmielowiec - ma barwę żółtozieloną, z dwiema ciemnymi plamami po bokach. Samice zimujące mają kolor ciemnopomarańczowy;
• przędziorek szklarniowiec - ma kolor jasnozielony, zimujące samice są karminowe;
• przędziorek owocowiec - początkowo ma barwę jasnoczerwoną, później ciemnoczerwoną;
• przędziorek cytrusowiec - o wydłużonym, jasnobrązowym ciele.

Przędziorki - objawy i zdjęcia

Przędziorki wysysają soki roślinne i tym samym pozbawiają rośliny substancji pokarmowych. Na liściach, w miejscach wkłucia pojawiają się jasne, początkowo drobne plamki. Z czasem przebarwienia obejmują coraz większą powierzchnię.

Przędziorek chmielowiec - plamki na liściu spowodowane żerowaniem przędziorka
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Charakterystyczna dla przędziorków jest delikatna pajęczynka widoczna na dolnej stronie liści. Osłania ona szkodniki oraz ich odchody w formie czarnych grudek. Brzegi liści mogą zawijać się ku górze. Silnie opanowane przez szkodniki liście szarzeją, żółkną i zasychają. Kwiaty i zawiązki owoców opadają, owoce są zdeformowane i również mogą opadać. Wzrost roślin zostaje zahamowany, kwitnienie i owocowanie jest słabsze a plony mniejsze.

Drobne owady oraz delikatne pajęczynki to objawy żerowania przędziorków
Fot. Lucis, Public domain, Wikimedia Commons

Jak zwalczać przędziorki?

W zwalczaniu przędziorków ważna jest profilaktyka. Pielęgnując rośliny trzeba dokładnie przyglądać się spodniej stronie liści (warto użyć lupy) i po zauważeniu pajęczynki lub roztoczy szybko reagować. W sadach warto przyglądać się gałęziom i sprawdzać czy są na nich widoczne zimowe skupiska jaj przędziorków.

Jaja przędziorka owocowca - skupiska drobnych czerwonych kulek na gałęziach drzewa
Fot. Aro, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Szkodnikom tym nie sprzyja wysoka wilgotność powietrza, więc zraszanie roślin oraz deszczowa pogoda mogą znacznie ograniczyć ich liczebność. W ogrodzie, warzywniku czy sadzie warto usuwać resztki roślin i chwasty a w szklarniach kontrolować wilgotność powietrza. Ilość przędziorków ograniczana jest przez drapieżne roztocza z rodziny dobroczynkowatych, dlatego na rośliny w ogrodzie warto zakładać opaski z dobroczynkiem gruszowym a na domowe - saszetki z dobroczynkiem kalifornijskim. Nowe rośliny domowe najlepiej poddawać kwarantannie, przynajmniej przez 1-2 tygodnie, by nie przenieść przędziorków na inne domowe okazy.

Pajęczynki na iglakach świadczą o obecności przędziorków
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Przędziorki - zwalczanie chemiczne

Gdy populacja szkodników jest liczna, do zwalczania używa się preparatów przędziorkobójczych, takich jak: Ortus 05 SC, Nissorun Strong 250 SC, Magus 200 SC czy Floramite 240 SC. Opryski wykonuje się po zauważeniu pierwszych objawów żerowania przędziorków. Rośliny warto opryskiwać w taki sposób, by preparat dotarł na spodnią stronę liści, gdzie żyją przędziorki.

Przędziorki szybko uodparniają się na stosowane środki, dlatego ważna jest rotacja preparatów. Opryski najbardziej skuteczne będą na początku okresu wylęgania się larw, zanim szkodniki wytworzą pajęczynki.

Przędziorki - opryski naturalne

Zimujące stadia szkodników mogą być niszczone za pomocą oprysków preparatami Emulpar 940 EC (wytwarzanym na bazie naturalnego oleju rydzowego), Treol 770 EC (na bazie oleju parafinowego) lub środkiem Siltac EC (na bazie polimerów silikonowych). Pokrywają one ciało szkodników cienką warstwą, która utrudnia im poruszanie się i oddychanie. W wyniku tego przędziorki duszą się i giną.

Preparat Emulpar 940 EC może być też stosowany po stwierdzeniu obecności szkodników w trakcie sezonu wegetacyjnego. Natomiast Treol 770 EC można stosować wyłącznie zimą lub na przedwiośniu, w okresie bezlistnym.

Preparat na przędziorki w domu

Do zwalczania przędziorków w domu najlepiej używać środków naturalnych, bezpiecznych dla ludzi i zwierząt domowych. Wygodne w stosowaniu są preparaty w pojemniku z opryskiwaczem, takie jak: Agrocover Spray, Multi Insekt, Deltam Natura Spray czy Polysect Długo Działający Hobby z olejem rzepakowym i działającym owadobójczo ekstraktem z kwiatów chryzantemy.

Na roślinach domowych można także rozwiesić saszetki z dobroczynkiem kalifornijskim. Przy dużej ilości przędziorków wiesza się 1 saszetkę na 1 m², zapobiegawczo lub przy małej liczebności szkodników wystarczy 1 saszetka na 2,5 mm².

Domowe sposoby na przędziorki

Istnieją także domowe sposoby na przędziorki, które sprawdzą się, gdy szkodników jest niewiele:

• przemywanie liści wodą z płynem do naczyń;
• oprysk wodą z szarym mydłem i denaturatem - w 1 litrze wody rozpuszczamy 20 g mydła i 10 ml denaturatu. Po dokładnym wymieszaniu opryskujemy rośliny;
• oprysk wyciągiem z cebuli - 200 g łusek cebuli zalewamy 10 l wody. Pozostawiamy na 3-4 dni, po czym przecedzamy przez sito. Rośliny opryskujemy nierozcieńczonym roztworem;
• oprysk wyciągiem z czosnku - 25 g zmiażdżonych ząbków czosnku zalewamy 1 l wody, mieszamy i pozostawiamy na ok. 12 godzin, po czym odcedzamy. Stosujemy po rozcieńczeniu z wodą w stosunku 1:1.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Pajęczyny na iglakach. Co to jest i jak zwalczać?
• Przędziorek sosnowiec na iglakach - objawy, zdjęcia, zwalczanie
• Domowe sposoby na przędziorka

Opracowano na podstawie:
1. M. Rogowska, J. Sobolewski, Choroby i szkodniki warzyw, Plantpress, Kraków 2018, s. 18-19, 73;
2. A. Bielenin, B. Meszka, Choroby krzewów owocowych, Plantpress, Kraków 2009, s. 15-17;
3. M. Grabowski, Choroby drzew owocowych, Plantpress, Kraków 2014, s. 8-12;
4. G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Pielęgnowanie roślin doniczkowych. Choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2002, s. 12-13, 26-27, 89.