Pelargonia pachnąca - zastosowanie, właściwości lecznicze, uprawa

Pelargonie uprawiamy w skrzynkach na balkonach i tarasach dla ich pięknych kwiatów, jakimi cieszymy się od wiosny aż do jesieni, nieraz do pierwszych przymrozków. Ale wsród nich znajdziemy także pelargonie o pachnących liściach. Wydzielają one, szczególnie po roztarciu, bardzo wyraźny zapach, przypominający kamforę, miętę czy pomarańczę. Niektórzy twierdzą, że pelargonie pachnące poprawiają nastrój, a niektóre z nich mają też właściwości lecznicze. Trudno zatem się dziwić, że pelargonia pachnąca znalazła zastosowanie w medycynie i przemyśle kosmetycznym. Oto najciekawsze odmiany pelargonii o pachnących liściach oraz sekrety uprawy pelargonii pachnąych, które powinien poznać każdy miłośnik tych wspaniałych roślin!

Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens), potocznie zwana anginką

Pelargonia pachnąca - zastosowanie

W naszym klimacie pelargonia pachnąca ma zastosowanie głównie jako roślina doniczkowa ale na lato rośliny mogą być też wystawiane na balkony czy do ogrodów. Roślina ta jest znana głównie dzięki zapachowi wydzielanemu przez jej liście ale warto docenić także walory ozdobne liści i kwiatów niektórych odmian pelargonii pachnącej.

Z racji na wydzielane olejki aromatyczne pelargonia pachnąca znalazła zastosowanie także w kosmetyce, gdzie wykorzystuje się wytwarzany z niej olejek geraniowy, oraz w medycynie naturalnej. W warunkach domowych możemy liście pelargonii pachnącej dodawać do herbaty aby nadać jej oryginalnego, aromatycznego smaku.

Pelargonie pachnące to także polecane kwiaty doniczkowe do sypialni, które odkażą i ujemnie zjonizują powietrze, zapewniając dobry sen i wyciszenie.

Praktyczny sposób na zastosowanie liści pelargonii pachnącej w domu to zaszycie ich w bawełnianej saszetce i wykorzystanie jako odstraszacza na mole w szafach oraz na komary i meszki przy oknach.

Pelargonia pachnąca - właściwości lecznicze

Warto docenić właściwości lecznicze pelargonii pachnącej. W medycynie ludowej listki popularnej anginki wykorzystywano do hamowania procesów zapalnych i infekcji górnych dróg oddechowych. W tym celu należało listek pognieść tak aby puścił sok i umieścić płytko w uchu lub nosie. Zabieg ten uśmierzał ból i odtykał zapchany nos.

Substancje zawarte w olejkach eterycznych pelargonii pachnącej posiadają właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i znieczulające. Z tych względów stosowano listki anginki aby uśmierzać bóle reumatyczne, nerwobóle, bóle głowy, dezynfekować i przynosić ulgę w miejscach po ukąszeniu owadów, drobnych rankach i oparzeniach. W tym celu liście miażdżono w moździerzu, a następnie robiono z nich okłady.

Liście pelargonii pachnącej można też stosować jako składnik naparu na choroby skórne. W celu jego przyrządzenia listki zalewa się wrzątkiem i zaparza pod przykryciem przez kwadrans. Potem się to odsącza i takim naparem nasącza bawełnianą tkaninę. Następnie tkaninę nasączoną naparem z anginki przykłada się na zmiany chorobowe.

Napar z liści pelargonii pachnącej wykorzystuje się także jako płukankę na ból gardła i stany zapalne w obrębie jamy ustnej, bólach zębów i do likwidacji nieświeżego oddechu.

Opary wydzielane przez liście pelargonii pachnącej mają działanie uspokajające i poprawiające nastrój. W tym celu otaczamy się żywymi roślinami lub miażdżymy kilka zerwanych listków i w wyciszeniu wdychamy ich zapach.

Pachnące kwiaty doniczkowe. 5 roślin o przyjemnym zapachu!
Pachnące kwiaty doniczkowe wypełniają mieszkania wspaniałymi aromatami. Dzięki nim można się zrelaksować po ciężkim dniu i wprowadzić miły nastrój. A znając termin kwitnienia każdego z nich, możemy dobrać gatunki tak, aby kwitnąc po sobie, przez cały rok mogły cieszyć nas swym zapachem. Oto 5 roślin doniczkowych o bardzo przyjemnym zapachu! Więcej...

Uprawa pelargonii pachnącej

Warunki uprawy pelargonii pachnących są podobne, niezależnie od gatunku. Wymagają one stanowisk słonecznych. W cieniu słabiej pachną, nie kwitną, a ich pędy nadmiernie się wyciągają. Rośliny sadzimy do doniczek z ziemią uniwersalną lub substratem torfowym z domieszką piasku. Na dnie doniczki tworzymy warstwę drenażową z kamyczków, kawałków starych potłuczonych doniczek lub keramzytu.

Pelargonie pachnące lubią ziemię wilgotną ale z podlewaniem nie należy przesadzać, gdyż nadmiar wilgoci szkodzi im bardziej niż chwilowe przesuszenie. Dlatego stosujmy zasadę aby między kolejnymi podlewaniami ziemia lekko przeschła. W zimie podlewamy oszczędniej. W okresie wzrostu rośliny warto co 2 tygodnie zasilać nawozem wieloskładnikowym. Latem pelargonie pachnące dobrze czują się w przeciętnej temperaturze pokojowej, na zimę zaś warto je ustawić w miejscu chłodniejszym, byle było powyżej 5°C.

W sprzyjających warunkach pelargonie pachnące potrafią także pięknie kwitnąć. Na fot. Pelargonium quercifolium

U silnie rosnących odmian pelargonii pachnących warto obrywać czubki pędów aby pobudzić rośliny do krzewienia się i utrzymać krzewiasty pokrój. Oderwane fragmenty pędów wiosną i latem można ukorzeniać w mieszance torfu z piaskiem. Kawałki pędów przeznaczone na sadzonki pelargonii powinny mieć od 10 do 15 cm długości. Warto zresztą samodzielnie rozmnażać pelargonie pachnące, gdyż starsze egzemplarze tracą swoje walory ozdobne i warto co kilka lat kolekcję odmłodzić.

Odmiany pelargonii o pachnących liściach

Najbardziej znaną pelargonią o pachnących liściach jest pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens), zwana też potocznie anginką. Ze względu na brak mrozoodporności jest uprawiana głównie w mieszkaniach, jako roślina doniczkowa ale ciepłe letnie dni może też spędzać na balkonie czy tarasie. W uprawie domowej rzadko zakwita, a jej kwiaty są dość niepozorne, dlatego jej głównymi walorami są jasnozielone, szeroko powcinane, owłosione liście, wydzielające różany zapach (stąd zapewne angielski synonim nazwy Rose pelargonium).

Geranium cytrynowe ma karbowane liście o wygiętych brzegach, wydzielające przyjemny cytrynowy zapach. Na fot. odmiana 'Variegatum' o liściach z jasną obwódką

Poza anginką do grupy pelargonii o pachnących liściach zaliczane są też liczne odmiany mieszańcowe, np.:

• Pelargonium capitatum - kwitnie na różowo, liście miękkie i puszyste, wydzielają różany zapach.
• Pelargonium crispum - określana też jako geranium cytrynowe, posiadająca liście małe, karbowane, o wygiętych brzegach, wydzielające silny zapach cytrynowy. Kwiaty o średnicy do 2,5 cm, jasnoróżowe z ciemno różowym rysunkiem. Dorasta do 75 cm wysokości.
• Pelargonium quercifolium - zwana też geranium dębolistnym lub geranium migdałowym, jest rośliną dorastającą do 60 cm wysokości, o krzaczastym pokroju. Liście o kształcie zbliżonym do trójkąta, głęboko powcinane, pokryte meszkiem. Kwiaty jasne, fioletoworóżowe. W przypadku tej pelargonii trafiłem na odmienne określenia wydzielanego zapachu. Wg jednych źródeł jest to zapach balsamiczny, wg innych - pikantny, pieprzowy.
• Pelargonium tomentosum - polska nazwa to geranium miętowe, ma duże, płatkowate liście, owłosione, pachnące miętą. Można ją uprawiać jako krzaczastą roślinę doniczkową albo jej pnące pędy prowadzić na podporach. Od większości pelargonii odróżnia ją upodobanie do mniej nasłonecznionych stanowisk.

Oczywiście to tylko nieliczne przykłady, bo ciekawie pachnących pelargonii mieszańcowych jest dość sporo. Kupując taką roślinę warto powąchać jej liście i sprawdzić czy rzeczywiście pachną i czy ten zapach nam się spodoba, bo przecież gusta są różne.

Przeczytaj również:

Sadzonki pelargonii - jak zrobić
Pelargonie to jedne z najpopularniejszych roślin uprawianych w skrzynkach na balkonach i tarasach. Obsypane kwiatami, stanowią ozdobę przez całe lato, aż do pierwszych jesiennych przymrozków. Aby pięknie kwitły i zdrowo rosły, warto co roku sadzić do skrzynek świeże sadzonki pelargonii. Zobacz jak zrobić sadzonki pelargonii, kiedy jest najlepszy termin na sadzonkowanie pelargonii oraz co jest do tego potrzebne. Więcej...

Pelargonie - odmiany, uprawa, zimowanie
Pelargonie są jednymi z najczęściej uprawianych roślin ozdobnych. Możemy je spotkać w wielu ogrodach, na balkonach i tarasach, a także zwisające z parapetów okiennych, gdzie pięknie kwitną od maja aż do jesieni. Na taką popularność tych roślin zapewne wpłynęły niewielkie wymagania uprawowe większości pelargonii, długi okres kwitnienia, a także rozmaitość odmian, o różnej barwie kwiatów i liści. Więcej...

Jak przezimować pelargonie
Pelargonie to najpopularniejsze rośliny balkonowe. Jeżeli nie chcemy pozbywać się pelargonii, które cieszyły nas swoimi kwiatami od wiosny do jesieni, musimy je odpowiednio zabezpieczyć na zimę. Poniższy artykuł krok po kroku wyjaśnia jak prawidłowo przezimować pelargonie. Jeżeli zrobimy to poprawnie, rośliny nie tylko zakwitną ponownie w przyszłym roku ale i będziemy mogli wyhodować z nich nowe sadzonki. Więcej...

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 457 - 461; J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 1998, s. 118 oraz T. Trelka, Królowe balkonów, Działkowiec, Nr 5/2010, s. 20. Fot. Bochumi (Pelargonium graveolens), Stickpen (Pelargonium crispum 'Variegatum' i Pelargonium quercifolium), zdjęcia publikowane jako własność publiczna, źródło: Wikimedia Commons.