Parch dyniowatych. Objawy, zwalczanie, opryski
Parch dyniowatych to choroba wywoływana przez grzyb Cladosporium cucumerinum. Atakowane są głównie ogórki, dynie, melony, kabaczki i cukinie, a charakterystyczne objawy parcha dyniowatych to brunatne plamy z galaretowatymi wyciekami. Z tego artykułu dowiesz się dokładnie jak rozpoznać tę chorobę, a także jak prowadzić zwalczanie parcha dyniowatych w ogrodach przydomowych i działkowych. Polecamy najlepsze opryski na parcha dyniowatych!
Parch dyniowatych
Fot. Rasbak, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Parch dyniowatych - objawy
Objawy parcha dyniowatych można zauważyć zarówno na owocach, liściach, jak i łodygach.
Na liściach zainfekowanych przez grzyb Cladosporium cucumerinum pojawiają się nieregularne brunatne plamy otoczone żółtą obwódką. Mogą być one okrągłe lub kanciaste i sprawiają wrażenie nasiąkniętych wodą. Z czasem w miejscu plam tkanka zasycha i wykrusza się, w efekcie czego w liściach powstają dziury.
Na łodygach również mogą pojawiać się plamy. Dochodzi także do skrócenia międzywęźli, co sprawia wrażenie infekcji wirusowej.
Najbardziej bolesne dla ogrodnika jest jednak porażenie owoców. Na młodych owocach pojawiają się wodniste plamy, które w miarę dojrzewania owocu stają się wklęsłe. Chore, młode owoce przestają rosnąć, mają zagięte końce i usychają.
Plamy na starszych owocach są zagłębione, brunatne, o wyraźnych zarysach. Powierzchnia tych plam może być skorkowaciała, co przypomina objawy parcha jabłoni. Przy wysokiej wilgotności powietrza na plamach pojawia się początkowo biały, później oliwkowy nalot grzybni.
W obrębie plam i skorkowaceń ze skórki owocu mogą wyciekać krople brązowej, żywicznej substancji, co jest dość charakterystycznym objawem porażenia parchem dyniowatych. Owoce z objawami parcha nie nadają się do spożycia.
Liść z objawami parcha dyniowatych
Fot. depositphotos
Jak dochodzi do zarażenia parchem dyniowatych?
Grzyb Cladosporium cucumerinum, wywołujący parcha dyniowatych, może zimować na resztkach roślinnych pozostałych na grządkach warzywnych. Źródłem zakażenia mogą być też rosnące w pobliżu chwasty.
Do szybkiego rozwoju infekcji i porażania kolejnych roślin dochodzi w warunkach deszczowej i wietrznej pogody, przy temperaturze powietrza od 21 do 24°C. Poza kroplami deszczu i podmuchami wiatru, zarodniki grzybni mogą być też przenoszone poprzez nas samych, na powierzchni narzędzi ogrodniczych, podczas wykonywania prac pielęgnacyjnych w warzywniku.
Parch dyniowatych atakuje warzywa zarówno uprawiane w gruncie, jak i w uprawach szklarniowych.
Parch dyniowatych - zwalczanie
Zwalczanie parcha dyniowatych polega przede wszystkim na wybieraniu do uprawy odmian warzyw dyniowatych odpornych lub tolerancyjnych na tę chorobę. Wśród odmian ogórków odpornych na parcha warto wymienić takie ogórki jak: Aladyn F1, Borus F1, Edyp F1, Julian F1, Krak F1, Lider F1, Octopus F1, Partner F1, Racibor F1, Zefir F1.
Niezmiernie ważne jest też usuwanie resztek i pozostałości po uprawie, aby na tych resztkach grzyb nie zimował do następnego roku. Poza oczyszczaniem grządek, pamiętajmy też o regularnym usuwaniu chwastów, które również mogą stanowić ogniska choroby.
W zapobieganiu występowaniu parcha dyniowatych pomocne są też zasady płodozmianu warzyw. Jeżeli choroba pojawiła się w naszym ogrodzie, należy zrobić co najmniej 4-letnią przerwę w uprawie warzyw dyniowatych, a jeśli już koniecznie chcemy cieszyć się ich smakiem, to przynajmniej nie uprawiać ich na tych samych grządkach, na których rosły wcześniej.
Opisane tu sposoby naturalnej ochrony ogórków i innych warzyw dyniowatych przed parchem są o tyle ważne, że w uprawach amatorskich nie dysponujemy zbyt dużym wachlarzem środków do oprysków przeciwko tej chorobie.
Parch dyniowatych - opryski
Amatorzy ogrodnicy praktycznie nie dysponują preparatami ekologicznymi i pochodzenia naturalnego, które mogły by skutecznie zwalczać parcha dyniowatych na ogórkach, dyniach, kabaczkach czy melonach. Można się posiłkować jedynie preparatami ogólnie wzmacniającymi rośliny, jak np. Biosept Active, czy też ekologicznymi wyciągami przeznaczonymi do ochrony warzyw dyniowatych przed innymi chorobami.
Pomocna może być tutaj gnojówka z pokrzywy przygotowana samodzielnie lub dostępne w sklepach ogrodniczych gotowe preparaty z pokrzyw, a także maceraty oparte na skrzypie polnym. W sklepach ogrodniczych dostępny jest oparty na skrzypie preparat Skrzyp Ekstrakt ProBio Ogród, który można stosować w uprawie ogórka przeciwko mączniakowi prawdziwemu dyniowatych ale ze względu na ogólnie wzmacniające działanie skrzypu, warto go też użyć przeciwko innym chorobom ogórków.
Warto tutaj zaznaczyć, że działanie wymienionych preparatów naturalnych ma niewielką siłę. Można je stosować prewencyjnie w celu wzmocnienia warzyw dyniowatych i uodporniania ich na choroby. Nie mają jednak one mocy bezpośredniego zwalczania parcha dyniowatych, szczególnie w momencie, kiedy objawy choroby już występują na roślinach.
Z pośród chemicznych środków ochrony roślin, jedynym zarejestrowanym do stosowania w uprawach amatorskich przeciwko parchowi dyniowatych jest Scorpion 325 SC. Dawniej polecił bym jeszcze Topsin M 500 SC ale w momencie pisania tego artykułu, środek ten jest właśnie wycofywany ze sprzedaży i nie można go już kupić.
Środek scorpion 325 SC może być wykorzystywany w uprawie ogórka, dyni, melona i arbuzów w uprawach gruntowych, jak i pod osłonami. Opryski przeciwko parchowi dyniowatych preparatem Scorpion 325 SC można wykonywać zapobiegawczo lub natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów choroby aż do fazy dojrzewania owoców, pamiętając jednak o zachowaniu 3-dniowego okresu karencji (ostatni oprysk nie może być wykonany później jak na 3 dni przed zbiorem).
Preparat Scorpion 235 SC stosuje się w ilości 10 ml środka na 5-15 litrów wody, co wystarcza do oprysku do 100 m² upraw. Odstępy między kolejnymi opryskami powinny wynosić co najmniej 10 dni i musimy pamiętać, że środek można użyć maksymalnie 2 razy w ciągu sezonu wegetacyjnego. W praktyce zatem nie można wykonać więcej niż 2 takie opryski, a dodatkowo posiłkować się w/w preparatami naturalnymi.
Przeczytaj również:
- Dlaczego dynia nie owocuje? Co zrobić, żeby dynia miała owoce
- Oprysk z drożdży na pomidory i ogórki
- Dlaczego ogórki są gorzkie? Przyczyny i zapobieganie
- Ogórki - uprawa na działce, najlepsze odmiany
