Osutka sosny - objawy, zdjęcia, zwalczanie

Objawy osutki sosny to żółknące, potem brązowiejące i opadające igły, na których można znaleźć czarne plamki i poprzeczne kreski. Zanim sięgniemy po opryski na osutkę sosny, warto się jednak upewnić, czy opadanie igieł nie ma innej przyczyny. W identyfikacji pomogą Ci nasze zdjęcia sosen porażonych osutką. Podpowiadamy też jak przeprowadzić zwalczanie osutki sosny w przydomowym ogrodzie.

Osutka sosny - objawy jesienią. Starsze igły żółkną i mają plamki, niebawem opadną
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Objawy osutki sosny

Osutka sosny to choroba wywoływana przez grzyby z rodzaju Lophodermium. Jest chorobą niebezpieczną głównie dla młodych roślin, choć występować może także na starszych sosnach. Szczególnie zagrożona osutką jest sosna pospolita (Pinus sylvestris) ale choroba może atakować też inne sosny. Różnie zresztą bywa z odpornością na osutkę ogrodowych odmian sosny. U mnie w ogrodzie choroba silnie poraziła widoczną na zdjęciach sosnę Jeffreya 'Joppi', nie tknęła zaś innych szczepionych miniaturowych odmian sosny, a tylko nieznacznie poraziła sosnę pospolitą 'Watereri' (zmiany widoczne tylko na pojedynczych igłach na dolnych gałązkach).

Objawy osutki są widoczne na starszych, co najmniej jednorocznych przyrostach, podczas gdy młode przyrosty sosen pozostają zielone. W wyniku porażenia osutką, igły sosny żółkną, a potem brązowieją i opadają. Te objawy jeszcze mogą być mylące bo opadanie igieł sosny jest zjawiskiem normalnym, pozwalającym roślinie odmładzać igliwie. Problemem jest, gdy igły zaczynają opadać masowo oraz pojawiają się się na nich czarne plamki i poprzeczne kreski. Zaobserwowanie plamek i kresek, definitywnie przesądza, że mamy do czynienia z osutką sosny.

Opadanie igieł sosny. Dlaczego sosna gubi igły?
Opadanie igieł sosny może być zarówno procesem naturalnym, jak i związanym z atakiem choroby lub szkodnika. Jak jednak rozpoznać naturalne zrzucanie igieł od infekcji? Zobacz dlaczego sosna gubi igły i co wówczas robić! Więcej...

Grzyb wywołujący osutkę sosny zimuje na roślinie w zarażonych latem igłach. Wiosną takie igły brązowieją i opadają, a na opadłym igliwiu tworzą się owocniki i zarodniki grzyba, które wraz z wiatrem i rozpryskiwanymi kroplami wody przedostają się na rośliny, ponownie je infekując. W wyniku infekcji wiosną i latem na żółknących igłach mogą się pojawiać pojedyncze plamki, zaś we wrześniu przechodzą one w poprzeczne kreski, obejmujące cały obwód igły.

Pierwsze objawy osutki w okresie wiosennym (plamki na igłach)
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Porażone osutką igły mogą też opadać pod koniec lata. Formujące się na opadłych igłach zarodniki workowe uwalniają się szczególnie masowo od września do listopada, infekując kolejne drzewa.

Jak zatem widać, istnieje kilka terminów uwalniania zarodników i infekowania drzew. Z tego względu również opryski przeciwko osutce sosny trzeba wykonywać w kilku terminach - wiosennym, letnim i jesiennym.

Opadłe z sosny igły z widocznymi plamkami
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Zwalczanie osutki sosny

Zwalczanie osutki sosny polega przede wszystkim na usuwaniu spod drzew opadłych igieł, bo to z nich uwalniają się zarodniki grzyba. Trzeba to robić zaraz, gdy igły opadną, zarówno wiosną jak i jesienią. Na pojedynczych egzemplarzach kolekcjonerskich miniaturowych sosen można od rośliny oddzielać brązowiejące igły, nawet jeszcze zanim opadną. W przypadku mojej sosny Jeffreya 'Joppi' brązowe igły bardzo łatwo dawały się oddzielać od rośliny (odpadały po lekkim dotknięciu), więc usuwałem je regularnie, w miarę pojawiania się kolejnych brązowiejących igieł.

Niestety, jeśli mamy w ogrodzie duże sosny lub drzew jest wiele, wygrabianie spod nich igieł jest karkołomną pracą. W takich sytuacjach, podczas wykonywania oprysków przeciwko osutce sosny, należy spryskać nie tylko drzewo ale też i leżące pod nim igły.

Zanim jednak przejdę do oprysków, wymieńmy jeszcze inne sposoby zwalczania osutki sosny.

Widoczne na igłach sosny plamki i poprzeczne kreski, obejmujące cały obwód igły
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Poza usuwaniem brązowych i opadających igieł, warto unikać sadzenia sosen w zbyt dużym zagęszczeniu, a także sadzić pomiędzy sosnami inne rośliny, które osutką nie są porażane. Unikajmy także deszczowania sosen podczas podlewania. Lepiej dostarczać wodę bezpośrednio do ziemi pod roślinami. Podczas zakupów nowych egzemplarzy warto dokładnie obejrzeć rośliny i nie kupować tych, które budzą nasze wątpliwości. Dziś już wiem, że to właśnie z nowo kupioną sosną Jeffreya 'Joppi' przywlokłem sobie osutkę do ogrodu. Odmiana jednak jest bardzo cenna i próbuję sosnę leczyć, bo szkoda ją wyrzucić.

Osutka jest dla sosen na tyle groźna i łatwo je infekuje, że mimo wszelkich działań zaradczych, jeśli chora sosna pojawi się w ogrodzie, to bez oprysków się nie obejdzie. Co istotne, opryski przeciwko osutce trzeba wykonać w kilku terminach - wiosną, najlepiej pod koniec kwietnia, potem w drugiej połowie czerwca (przed lipcowym wyrzutem zarodników), a następnie we wrześniu (przed wyrzutem wrześniowo-październikowym).

W tych terminach wykonujemy oprysk preparatami Topsin M 500 SC oraz Scorpion 325 SC, stosując je naprzemiennie. Opryskujemy całą chorą roślinę oraz leżące pod nią igły, a także inne sosny rosnące w pobliżu.

W walce z osutką sosny warto też wspomóc się naturalnym preparatem Biosept Active. Jest to preparat oparty na wyciągu z grejfruta, który wykazuje działanie ogólnie wzmacniające i uodparniające rośliny na choroby. Opryski Bioseptem Active wykonujemy od wiosny do jesieni co 2 tygodnie. Na chorych już sosnach warto je wykonywać dodatkowo, jako uzupełnienie oprysków preparatami Topsin M 500 SC i Scorpion 325 SC, a także zapobiegawczo na wszystkie sosny, które jeszcze nie uległy porażeniu.

Opryski na osutkę sosny to nie wszystko

W moim własnym ogrodzie w walce z osutką sosny bardzo dobre efekty przyniosła mikoryza do iglaków ECTOVIT®. Najbardziej porażona przez osutkę była miniaturowa sosna Jeffreya 'Joppi'. Igły żółkły, pokrywały się plamkami i opadały jedna po drugiej, a choroba zaczęła się przenosić na inne sosny w moim ogrodzie. Sosna 'Joppi' wydawała się nie do uratowania, gdyż ta odmiana sosny jest bardzo wrażliwa na osutkę.

Jesienią 2018 roku zastosowałem mikoryzę ECTOVIT® pod wszystkie sosny rosnące w moim ogrodzie. Jednocześnie zrezygnowałem ze stosowania oprysków chemicznych i opryskiwałem sosny jedynie naturalnym preparatem Biosept Active. Obecnie po 1,5 roku od zastosowania mikoryzy (wiosna 2020) mogę stwierdzić, że żadna sosna w moim ogrodzie nie wykazuje już objawów osutki. Efekty leczenia wrażliwej na tę chorobę sosny Jeffreya 'Joppi' pokazują fotografie poniżej.

Jak pokonałem osutkę sosny dzięki mikoryzie ECTOVIT®
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Mikoryzę w postaci żelu aplikuje się do otworów wykonanych w ziemi w obrębie korzeni rośliny. Zawarte w preparacie grzyby mikoryzowe wspomagają rozwój korzeni rośliny, wzmacniają ją i uodparniają na choroby.

Jeżeli od dłuższego czasu walczycie bezskutecznie z osutką sosny, warto wspomóc prowadzone działania właśnie podaniem preparatu mikoryzowego.

Przeczytaj również:

Choroby i szkodniki sosny - opisy, zdjęcia, zwalczanie
Sosny to piękne krzewy i drzewa, zazwyczaj odporne i dobrze rosnące w naszym klimacie. Mogą być jednak atakowane przez choroby i szkodniki. Zobacz jak rozpoznawać choroby i szkodniki sosny, w czym pomogą Ci opisy objawów i zdjęcia sosen porażonych przez patogeny, a także sprawdzone sposoby na zwalczanie chorób i szkodników na sosnach. Więcej...

Choroby i szkodniki iglaków
Choroby iglaków i szkodniki najczęściej atakują rośliny zaniedbane ale mogą porażać też iglaki właściwie pielęgnowane. Zobacz co zrobić gdy występuje opadanie lub brązowienie igieł, na iglakach pojawiają się przebarwienia lub zniekształcenia pędów, zauważymy szkodniki iglaków takie jak mszyce czy przędziorek. Oto jak rozpoznać i zwalczać najczęściej występujące choroby i szkodniki iglaków. Więcej...

Borecznik rudy - opis, zwalczanie, jaki oprysk
Borecznik rudy to błonkówka, której larwy w maju i czerwcu licznie obgryzają igły sosen, w skrajnych przypadkach powodując gołożer. Oto dokładny opis borecznika rudego i powodowanych przez niego zniszczeń oraz podpowiedź jak prowadzić zwalczanie tego szkodnika na sosnach rosnących w naszych ogrodach. Więcej...

Opracowano na podstawie: Thomas Lohrer, Choroby roślin i kwiatów, Bellona, Warszawa 2016, s. 155; G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 139.