Oliwka europejska, drzewko oliwne - uprawa w doniczce
Oliwka europejska, określana też jako drzewko oliwne, to chętnie uprawiana roślina, dająca cenne owoce - oliwki. W naszym klimacie może być uprawiana tylko jako roślina doniczkowa. Dobrze znosi warunki panujące w mieszkaniach, a także często wykorzystywana jest na bonsai. Zobacz jak wygląda uprawa oliwki w doniczce oraz czego ta roślina potrzebuje do zdrowego wzrostu.
Oliwka europejska, drzewko oliwne
Fot. pixabay
Oliwka, drzewko oliwne - opis
Oliwka to pochodząca z okolic Morza Śródziemnego, wrażliwa na mróz, wiecznie zielone drzewo lub krzew o gęstym pokroju i wzniesionej koronie oraz atrakcyjnym srebrzystym ulistnieniu. Gałęzie oliwki pokryte są wąskimi, szarozielonymi liśćmi o długości od 2,5 do 8 cm. Liście umieszczone są na długich ogonkach, a ich spodnia strona pokryta jest białymi lub rdzawymi włoskami.
W okresie letnim na końcach pędów pojawiają się żółtobiałe kwiaty oliwki europejskiej zebrane w grona. Z czasem kwiaty są zastępowane przez owalne, czerwone owoce, osiągające do 4 cm długości. Owoce oliwki dojrzewają jesienią. Dojrzałe przybierają barwę fioletową. W warunkach naturalnych w klimacie śródziemnomorskim roślina te osiąga do 6 m wysokości. Jednak drzewko oliwne uprawiane w doniczce w mieszkaniu nie przekroczy 3 m wysokości.
Oliwka europejska, drzewko oliwne w doniczce
Fot. pixabay
W sprzedaży dostępne są różne gatunki oliwek, jednak najbardziej dekoracyjna jest Oliwka europejska (Olea europaea), która była najbardziej rozpowszechnionym w antycznym świecie drzewem użytkowym. Dzisiaj drzewko oliwne stało się popularną rośliną doniczkową, gdyż dobrze znosi niską wilgotność powietrza, panującą w ogrzewanych mieszkaniach. Doskonale nadaje się na bonsai. Może być też uprawiane w szklarniach i ogrodach zimowych, a latem wystawiane do ogrodu lub na taras czy balkon.
Jak uprawiać drzewko oliwne w doniczce
Oliwka europejska wymaga stanowisk jasnych, dobrze nasłonecznionych. W mieszkaniu doniczkę z oliwką dobrze jest ustawić w pomieszczeniu o wystawie południowej, południowo-wschodniej lub zachodniej, w pobliżu okna. Dobrze jednak aby docierające do oliwki światło słoneczne było lekko przefiltrowane, np. przez firankę. Bardzo silne nasłonecznienie i wysoka temperatura mogą być szkodliwe szczególnie w okresie kwitnienia drzewka oliwnego.
Oliwka europejska, drzewko oliwne w czasie kwitnienia
Fot. pixabay
Drzewko oliwne - jaka ziemia
Oliwka powinna być uprawiana w żyznej i dobrze przepuszczalnej ziemi. Może być to gleba wapienna (na takich oliwki rosną w środowisku naturalnym) o odczynie pH 6-7. Aby polepszyć przepuszczalność podłoża, dobrze jest wymieszać je z gruboziarnistym piaskiem. Jeżeli chcemy kupić gotową ziemię dla oliwki, warto wybrać specjalistyczne Podłoże do roślin śródziemnomorskich 20 l COMPO SANA.
Warto też na dnie doniczki umieścić warstwę drenażową, którą mogą stanowić drobne kamyki, potłuczone fragmenty starych donic ceramicznych lub keramzyt. Każdej wiosny młode rośliny przesadzamy, przenosząc je do większych doniczek. Kiedy średnica doniczki osiągnie 45 cm, co roku wymieniamy tylko wierzchnią warstwę podłoża.
Drzewko oliwne - temperatura uprawy
W okresie letnim właściwa dla oliwki europejskiej będzie temperatura pokojowa. Dobrze roślinie zrobi wystawienie jej na zewnątrz. Zimą minimalna temperatura w jakiej prowadzona jest uprawa oliwki nie może spaść poniżej 4°C, choć drzewko oliwne znosi krótkotrwałe przymrozki do -3°C (niektóre źródła podają, że nawet do -5°C). Aby oliwka owocowała, musi spędzić przynajmniej dwa miesiące w temp. poniżej 10°C.
Oliwka europejska, drzewko oliwne - owoce
Fot. pixabay
Drzewko oliwne - podlewanie
Drzewko oliwne podlewamy regularnie ale umiarkowanie przez cały rok. W okresie wiosenno-letnim drzewka oliwne podlewa się zazwyczaj dwa razy w tygodniu. W okresie zimowym, gdy drzewka przechodzą w stan spoczynku, podlewamy je rzadziej - co 1 lub 2 tygodnie. Częstotliwość podlewania zimą trzeba dostosowywać do wilgotności i temperatury panującej w mieszkaniu. Im cieplej i bardziej sucho - tym częściej trzeba podlewać drzewko oliwne.
Najlepsza do podlewania będzie woda odstała o temperaturze pokojowej. Rośliny nie wolno podlewać zimną wodą nalaną bezpośrednio z kranu. Zaleca się też aby doniczkę z oliwką wstawiać do pojemnika lub miski z wodą tak, aby woda podsiąkała od spodu. Po około 20-30 minutach takiego podsiąkania ziemia w doniczce z oliwką powinna być dostatecznie wilgotna. Jeśli wodę wlewamy na ziemię bezpośrednio z konewki, to pamiętajmy aby odlać potem nadmiar wody, która wypłynie na podstawkę pod doniczką.
Drzewko oliwne - nawożenie
Oliwkę europejską nawozimy wczesną wiosną i ponownie w połowie lata nawozem uniwersalnym w płynie. Można też podawać mniejsze dawki nawozu przez cały okres wegetacji w odstępach dwutygodniowych. Do nawożenia drzewka oliwnego warto wybrać specjalistyczny Nawóz do roślin śródziemnomorskich 500 ml COMPO lub inny nawóz o podobnych właściwościach.
Oliwka europejska, drzewko oliwne - owoce
Fot. pixabay
Drzewko oliwne - zimowanie
Drzewko oliwne uprawiane w donicy na tarasie lub balkonie musi być wniesione do pomieszczenia, gdy pojawią się pierwsze jesienne przymrozki. Na czas zimowego spoczynku roślinę należy ustawić w jasnym ale chłodnym miejscu np. w zimowym ogrodzie, na werandzie czy w garażu z oknami. W miejscu zbyt ciemnym oliwka może zgubić liście, które odrosną ale dopiero wiosną. Korzystne będzie dla niej stanowisko przy oknie, które zimą nie będzie otwierane (unikamy przeciągów) i z dala od kaloryfera. Aby roślina zakwitła, optymalna temperatura powinna wynosić ok. 10°C - przynajmniej przez okres około 2 m-cy, później może być nieco wyższa. Zimą znacznie ograniczamy podlewanie oliwki (ziemia nie może być mokra) i jej nie nawozimy.
Jak przycinać drzewko oliwne
Drzewko oliwne świetnie znosi przycinanie i dobrze się po nim regeneruje. Koronę oliwki łatwo można kształtować, dlatego często wykorzystywana jest jako bonsai.
Główne przycinanie oliwki najlepiej przeprowadzić co 1-2 lata, wiosną (w kwietniu). Wycina się wtedy pędy chore, stare, połamane, krzyżujące się i wrastające w środek korony. Takie cięcie spowoduje, że światło słoneczne dotrze do wszystkich pędów. Optymalne doświetlenie wpływa na lepszy rozwój zarówno liści jak i owoców.
W miesiącach od maja do sierpnia oliwkę można delikatnie formować, poprzez przycinanie pojedynczych, szybko rosnących i wyrastających poza obręb korony pędów. Uszczykuje się również pędy młode, co sprzyja ich zagęszczeniu. W niedługim czasie po cięciu na przyciętych pędach pojawią nowe przyrosty.
Regularnie przycinane drzewko oliwne będzie miało bardziej atrakcyjny i gęściejszy pokrój. Łatwiej będzie też utrzymać jego pożądaną wysokość.
Oliwka europejska, drzewko oliwne - owoce
Fot. pixabay
Rozmnażanie oliwki europejskiej
Oliwki można rozmnażać poprzez wysiew nasion. Nasiona wysiewa się jesienią (niektórzy twierdzą, że to najlepszy termin) lub wiosną (w lutym lub marcu) w szklarni, po uprzedniej stratyfikacji.
Oliwki można też rozmnażać z sadzonek. W tym celu latem (lipiec lub sierpień) pobiera się sadzonki półzdrewniałe z piętką, długości od 5 do 10 cm.
Oliwka gubi liście. Jak uratować drzewko oliwne?
Czasami zdarza się, że oliwka gubi liście. Najczęściej sytuacja taka pojawia się przy nieprawidłowych warunkach uprawy. Pocieszający może być fakt, że oliwka jest drzewem długowiecznym o dużych zdolnościach regeneracyjnych. Tak więc nawet, gdy oliwka zgubi większość liści, jest duża szansa, że uda nam się uratować drzewko oliwne - nowe listki pojawią się, gdy poprawimy warunki uprawy.
Oto najczęstsze powody, przez które oliwka gubi liście:
- niedostateczne oświetlenie - oliwka może zgubić liście w zbyt ciemnym pomieszczeniu. Często dzieje się tak zimą, gdy naturalnego światła jest zbyt mało. Drzewko trzeba wtedy przenieść w jaśniejsze miejsce, najlepiej blisko okna lub doświetlać specjalnymi lampami. Nowe liście powinny ukazać się na wiosnę;
- zbyt wysoka temperatura zimowania - drzewko oliwne źle zimuje (i częściej jest atakowane przez szkodniki) w pomieszczeniach zbyt ciepłych. Podczas zimy oliwka preferuje temperaturę od. 10°C (przynajmniej przez okres 2 m-cy) do 16°C. Roślina ustawiona w pobliżu kaloryfera czy innego źródła ciepła zgubi liście, należy więc przenieść ją w miejsce chłodniejsze, ale dobrze oświetlone;
- przesuszenie podłoża - doprowadza do gubienia liści i zrzucania owoców. Oliwka lubi podlewanie umiarkowane ale regularne, gdy przeschnie wierzchnia warstwa podłoża. Zimą należy roślinę podlewać bardziej oszczędnie. Im temperatura w pomieszczeniu niższa, tym bardziej skąpe powinno być podlewanie;
- nadmierne podlewanie - zbyt wilgotne podłoże i zalewanie korzeni sprzyjają pojawianiu się chorób grzybowych. W takich warunkach roślina jest osłabiona, gorzej rośnie i może gubić liście, w skrajnych przypadkach obumiera;
- zbyt mała wilgotność powietrza - drzewko oliwne w naturze dobrze znosi suche powietrze ale w uprawie doniczkowej dobrze co jakiś czas je zraszać. Szczególnie należy o to zadbać w czasie sezonu grzewczego. Tym bardziej, jeśli nie mogliśmy zapewnić roślinie chłodniejszego stanowiska i zimuje w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Roślinę ustawiamy z dala od grzejnika;
- nagła zmiana temperatury - jeśli oliwka zostanie przeniesiona z miejsca zimnego do ciepłego, może stracić liście w wyniku szoku termicznego. Jeśli chcemy roślinę przenieść, najlepiej byłoby zapewnić jej stopniowe przyzwyczajanie się do nowych warunków. Podobnie jest z przenoszeniem rośliny ze sklepu, kupując oliwkę zimą należy ją zabezpieczyć podczas transportu.
Oliwka europejska - choroby i szkodniki
Oliwka europejska rzadko zapada na choroby. Większość problemów w uprawie oliwki w doniczce wynika z niewłaściwej pielęgnacji tej rośliny. Drzewko oliwne uprawiane w zamkniętych pomieszczeniach, szczególnie zimą gdy w ogrzewanych mieszkaniach powietrze jest zbyt ciepłe i suche, może być atakowane przez szkodniki roślin doniczkowych należące do czerwców - miseczniki, tarczniki i wełnowce.
Szkodniki te zwalcza się przeprowadzając kilkakrotnie (w odstępach co 7-10 dni) opryski preparatami naturalnymi Emulpar Spray, Agrocover Spray lub Deltam Natura Spray. Są to preparaty olejowe, które działają na zasadzie mechanicznej. Zawarty w nich olej oblepia ciała szkodników i powoduje ich uduszenie. Użycie tych preparatów nie wpływa na przydatność owoców do spożycia. Owoce można zrywać już w następnym dniu po oprysku. Wystarczy je dokładnie umyć.
Zobacz również:
Drzewko bonsai - pielęgnacja w domu
Drzewko bonsai to niezwykła ozdoba każdej kolekcji roślin. Tego rodzaju rośliny to symbol dużego kunsztu i wiedzy. Pielęgnacja drzewka bonsai w domu wymaga stosowania się do określonych reguł i dużej cierpliwości. Jednak efekt jaki można uzyskać jest wart każdego czasu poświęconego na pielęgnację drzewka bonsai. Oto jak pielęgnować drzewko bonsai w domu aby przez lata zachowało swój niezwykły wygląd. Więcej...
Granat, Granatowiec, Punica granatum - uprawa w doniczce
Granat właściwy - Punica granatum, określany też jako granatowiec właściwy, jest gatunkiem pochodzącym z Azji Mniejszej i jako krzew użytkowy jest uprawiany już od kilku tysięcy lat. Do uprawy doniczkowej w domu nadaje się odmiana karłowa 'Nana' nie przekraczająca 1 m wysokości. Tworzy ona niski krzaczek, doskonały jako roślina tarasowa i na bonsai. Oto jak powinna wyglądać uprawa doniczkowa granatu w domu. Więcej...
Figa, figowiec pospolity - uprawa w Polsce. W gruncie czy doniczce?
Figa pospolita lub inaczej figowiec pospolity to roślina należąca do rodzaju Ficus, bliska krewna uprawianych w mieszkaniach fikusów. Spośród wszystkich uprawianych fig, to właśnie figa pospolita najlepiej się nadaje do uprawy w Polsce w gruncie. Oto jak wygląda uprawa figi w gruncie i w doniczce, czego potrzebuje figowiec pospolity, czy możemy doczekać się owoców figi i jak zdobyć jej sadzonki. Więcej...
Opracowano na podstawie: J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 1998, s 172 oraz Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 433. Fot. sxc.hu
