Okulizacja drzew owocowych - krok po kroku

Okulizacja drzew owocowych, czasem określana też jako letnie szczepienie, to jeden ze sposobów na szczepienie drzew owocowych. Polega ona na zespoleniu z podkładką pąka liściowego (oczka) odmiany szlachetnej. Przez wiele osób uważana jest za o wiele bardziej pewny i szybszy sposób szczepienia drzew owocowych niż tzw. szczepienie zrazem. Oto krok po kroku jak wykonać okulizację drzew owocowych!

Okulizacja drzew owocowych - pobranie pąka ze zraza

Termin okulizacji

Optymalny termin okulizacji drzew owocowych to czas aktywności tkanki twórczej, który przez szkółkarzy nazywany jest czasem miazgi. Wyróżniamy 2 terminy okulizacji:

• maj-czerwiec - okulizacja żywym oczkiem (pąk wyrasta w tym samym sezonie)
• lipiec-wrzesień - okulizacja śpiącym oczkiem (pąk wyrasta następnej wiosny).

Zapamiętaj! W praktyce w uprawach amatorskich przeprowadza się okulizację śpiącym oczkiem w terminie od połowy lipca do połowy sierpnia, pamiętając że zrazy do okulizacji muszą mieć dobrze wykształcone pąki liściowe. Najwcześniej okulizuje się podkładki czereśni ptasiej, następnie grusze i jabłonie, a na końcu ałyczę (śliwa) i antypkę (wiśnia).

Gałązki z zaszczepionych pąków wyrosną w następnym roku, a pierwsze zbiory owoców będą możliwe zazwyczaj po 2-3 latach od przeprowadzenia okulizacji.

Szczepienie drzew owocowych - sposoby, terminy, podkładki
Szczepienie drzew owocowych to zabieg polegający na połączeniu zrazu z odmiany szlachetnej, dającej zazwyczaj dorodne i smaczne owoce, z podkładką gwarantującą zdrowotność i mrozoodporność drzewa lub pozwalającą regulować siłę jego wzrostu. Poprzez szczepienie uzyskuje się większość obecnie sprzedawanych drzew owocowych. Oto jak prawidłowo wykonać zabieg szczepienia drzew owocowych. Więcej...

Jak przeprowadzić okulizację drzew owocowych?

Krok 1 - przygotowanie podkładki
Do okulizacji muszą być użyte odpowiednie podkładki dla drzew owocowych, zazwyczaj pochodzące od siewki gatunki do którego należy okulizowana odmiana szlachetna. Na 2 tygodnie przed okulizacją należy obficie podlać i okopać podkładkę, aby w czasie pracy dobrze odchodziła kora. Na 1-2 dni przed szczepieniem należy ją przetrzeć szmatką aby usunąć całą ziemię.

Krok 2 - pobranie zrazów okulizacyjnych

Rano, w dzień okulizacji należy pozyskać zrazy do szczepienia. W tym celu zrywamy jednoroczne pędy ale tylko te z nasłonecznionej części korony, ze środkowej lub górnej części. Następnie usuwamy wszystkie liście oraz wierzchołek z takiego pędu aby nie uciekała wilgoć. Z takiego pędu odcinamy płasko nasz zraz okulizacyjny.

Zraz okulizacyjny powinien posiadać 1 pąk liściowy na korze z cienką warstwą drewna. Wymiary takiego paska (zraza) to ok. 1 cm długości i 0,5cm szerokości. Z jednego pędu jednorocznego możemy mieć tyle zrazów ile jest pączków liściowych.

Krok 3 - wykonanie okulizacji
Jeżeli mamy już przygotowane zrazy możemy kontynuować okulizację:

• nacinamy korę podkładki w kształcie dużej litery T,
• delikatnie wsuwamy zraz okulizacyjny w nacięcie na korze podkładki (wszystko musi dobrze przylegać), wykonujemy to z góry do dołu,
• obwiązujemy miejsce okulizacji sznurkiem lub folią ogrodniczą.

Uwaga! Nacięcie na podkładce wykonuje się 5-6 cm powyżej szyjki korzeniowej od północnej strony, co zapobiega wysuszeniu pąka.

Okulizacja drzew owocowych - pobrany pąk ze zraza
wsuwamy pod korę odpowiednio naciętej podkładki, a następnie
miejsce okulizacji zabezpieczamy owijając sznurkiem lub folią ogrodniczą

Krok 4 - sprawdzenie czy szczepienie się przyjęło
Podkładki po zaszczepieniu okopujemy wilgotną ziemią. Po 2 tygodniach sprawdzamy czy szczepienie się przyjęło (zraz z pąkiem powinny mieć świeży, zdrowy wygląd). Jeśli tak, ponownie zakopujemy roślinę aby mogła nabrać sił przed wiosną.

Krok 5 - przycięcie podkładki
Wiosną należy ściąć górną część podkładki na wysokość 15-20 cm nad zaszczepionym pąkiem. Dzięki temu, gdy z pąka odmiany szlachetnej rozwinie się pęd, będzie można go przywiązać do pozostałej, górnej części podkładki aby rósł pionowo w górę.

Jak ułatwić zabieg szczepienia?

Podczas szczepienia drzew i krzewów najtrudniejszym momentem jest odpowiednie przygotowanie podkładki i zrazów aby dobrze się połączyły. Trudno jest odpowiednio przyciąć powierzchnie szczepienia. Czynność ta zabiera sporo czasu i wymaga nabycia doświadczenia. Zazwyczaj trzeba wykonać wiele szczepień nieudanych, zanim wreszcie nabierzemy wprawy.

Zadanie to jednak stanie się znacznie prostsze, jeżeli użyjemy specjalnego sekatora do szczepień. Dzięki jego zastosowaniu nacięcie na zrazie i podkładce będą do siebie idealnie pasować. Przycięcie wykonuje się też bardzo szybko, jak zwykłe cięcie sekatorem. Za nadanie odpowiedniego kształtu przycinanej powierzchni odpowiada specjalne ostrze w sekatorze do szczepienia. Gorąco polecam to urządzenie, jeżeli chcecie uniknąć niepowodzeń przy szczepieniu roślin!

Katarzyna Matuszak

Przeczytaj również:

Szczepienie jabłoni - krok po kroku
Szczepienie to podstawowy sposób rozmnażania jabłoni. Dzięki sczepieniu możemy zwiększyć mrozoodporność odmian wrażliwych i nadać drzewku pożądany rozmiar. Zobacz jak przeprowadzić szczepienie jabłoni, jaki jest najlepszy termin na wykonywanie szczepień oraz jak dopasować podkładkę do zrazów. Więcej...

Sadzonki drzew owocowych
Sadzonki drzew owocowych są dostępne jesienią oraz wiosną. Gdy zdecydujemy się już na gatunek i odmianę wybranego drzewa owocowego, konieczne jest znalezienie dobrej jakości sadzonek. Od jakości materiału sadzonkowego zależy bowiem przyjęcie się po posadzeniu, a także plenność i zdrowie w czasie dalszej uprawy każdego drzewa owocowego. Na co zatem zwrócić uwagę przy zakupie sadzonek drzew owocowych? Więcej...

Opracowano na podstawie: Nina Bykovskaya, Zakładamy SAD, , Klub Dla Ciebie, Warszawa 2009, s. 18-25 oraz J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2001. Fot. depositphotos, rys. Wikipedia.