Mączniak rzekomy - jak wygląda, objawy, zwalczanie, jaki oprysk
Mączniak rzekomy to groźna choroba atakująca wiele gatunków roślin. W tym artykule omawiamy jak wyglądają objawy mączniaka rzekomego na poszczególnych gatunkach roślin, jak je odróżnić od objawów mączniaka prawdziwego oraz jak skutecznie zwalczać tę chorobę. Polecamy najlepsze opryski na mączniaka rzekomego.
Mączniak rzekomy na liściach róży
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Jak wygląda mączniak rzekomy
Mączniak rzekomy wywoływany jest przez patogeny z grupy organizmów grzybopodobnych. Rozwojowi choroby sprzyjają wilgotne i chłodne noce (ok. 13°C) oraz ciepłe i słoneczne dni.
Zarodniki patogenu zimują w glebie lub w resztkach roślinnych. Wiosną, gdy warunki są sprzyjające, infekują młode rośliny. Na zainfekowanych liściach, zwłaszcza od spodniej strony, pojawia się charakterystyczny, delikatny, szarobiały nalot - to właśnie zarodniki grzyba, które odpowiadają za dalsze rozprzestrzenianie się patogenu. Choroba łatwo przenosi się przy pomocy wody oraz wiatru, dlatego jest tak trudna do zwalczenia.
Mączniak rzekomy - objawy
Mączniak rzekomy to choroba, która u różnych gatunków roślin jest wywoływana przez różne patogeny. W przypadku winorośli chorobę wywołuje patogen Plasmopara viticola, u róż jest to Peronospora sparsa, u cebuli Peronospora destruktor. Natomiast mączniak rzekomy dyniowatych, który jest jedną z najgroźniejszych chorób ogórka, jest wywoływany przez patogen Pseudoperonospora cubensis.
Mączniak rzekomy na liściach róży
Fot. Jerzy Opioła, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Objawy mączniaka rzekomego różnią się nieco w zależności od rośliny, ale mają kilka wspólnych cech. Najczęściej pierwszym sygnałem choroby są pojawiające się na górnej stronie liści wodniste, jasnożółte plamy, często ograniczone nerwami. Od spodu liścia widoczny jest nalot, biały lub szarawy. Liście z czasem żółkną i opadają, a choroba poraża kolejne części rośliny takie jak pąki czy kwiaty.
Mączniak rzekomy dyniowatych
Fot. depositphotos
U warzyw dyniowatych, takich jak ogórki, cukinie czy dynie, plamy na liściach są bardzo wyraźne, mają kanciasty kształt i szybko się powiększają. Liście zamierają od brzegów. W przypadku cebuli i pora plamy mają bardziej wydłużony kształt, a z czasem liście brunatnieją i więdną.
Mączniak rzekomy cebuli
Fot. Jochen Kreiselmaier, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Na winorośli objawy mączniaka rzekomego objawiają się w postaci okrągławych, oliwkowych, tłustych plam, które na starszych liściach są ograniczone nerwami i przypominają mozaikę.
Mączniak rzekomy winorośli
Fot. depositphotos
Mączniak rzekomy a prawdziwy - różnice
Choć nazwy obu chorób są podobne, to wywoływane są one przez inne patogeny i różnią się przebiegiem oraz wyglądem objawów, a także sposobem ich zwalczania. Oto podstawowe różnice w objawach mączniaka rzekomego i mączniaka prawdziwego:
- mączniak rzekomy jest wywoływany przez różne szczepy organizmów grzybopodobnych, a mączniak prawdziwy przez grzyby z rodzaju mączniakowców (Erysiphales);
- mączniak rzekomy rozwija się w umiarkowanych temperaturach i w warunkach wysokiej wilgotności. Natomiast rozwój i infekcja mączniaka prawdziwego najlepiej przebiegają w wysokich temperaturach i przy braku opadów;
- mączniak rzekomy najczęściej objawia się okrągłymi lub kanciastymi żółtawymi plamami na górnej stronie liścia oraz nalotem białym lub szarawym na stronie spodniej. Natomiast mączniak prawdziwy tworzy biały, mączysty na górnej stronie liścia;
- nalot grzybni na liściach w przypadku mączniaka rzekomego jest łatwy do usunięcia nawet palcem w przeciwieństwie do grzybni mączniaka prawdziwego, która nie daje się usunąć.
Mączniak rzekomy a prawdziwy
Fot. depositphotos
Mączniak rzekomy - zwalczanie
Walka z mączniakiem rzekomym wymaga szybkiego reagowania i odpowiedniego podejścia, najlepiej łączącego kilka metod. Podstawą jest profilaktyka, czyli zapewnienie dobrej cyrkulacji, unikanie nadmiernego podlewania i usuwanie resztek roślinnych po zbiorach. Warto też wybierać odmiany roślin odporne lub tolerancyjne na mączniaka. Jeżeli zauważymy tę chorobę w ogrodzie, powinniśmy unikać zraszania roślin oraz podlewania od góry. To dlatego, że zarodniki patogenu przenoszą się z kropami wody.
Mączniak rzekomy - zwalczanie ekologiczne
Przy niewielkim nasileniu choroby do walki z mączniakiem możemy wykorzystać środki naturalne i charakteryzujące się mniejszą szkodliwością dla środowiska. Zwłaszcza, gdy dotyczy to warzyw czy drzew i krzewów owocowych.
Skuteczną bronią przeciwko mączniakowi rzekomemu są samodzielnie przygotowywane naturalne wyciągi i gnojówki z czosnku, skrzypu polnego, krwawnika czy cebuli. Można je stosować zapobiegawczo lub we wczesnych fazach choroby.
Alternatywnie można sięgnąć po preparaty gotowe do użycia, dostępne w sklepach ogrodniczych, takie jak: Boczos płynny (wyciąg z czosnku), Biosept Active (wyciąg z pestek grejpfruta) czy Limocide (produkowany na bazie olejku pomarańczowego).
W ogrodzie warto także zadbać o dobre sąsiedztwo roślin sadząc, zarówno w warzywniku jak i w części sadowniczej, bazylię oraz czosnek - obecność tych roślin zmniejsza ryzyko pojawienia się infekcji.
Mączniak rzekomy - domowe sposoby
W ogrodach przydomowych można sięgnąć po domowe sposoby zwalczania mączniaka rzekomego, takie jak oprysk z sody oczyszczonej. Mieszankę przygotowuje się rozpuszczając 1 łyżeczkę sody w 5 litrach wody z dodatkiem kilku kropel płynu do mycia naczyń, który poprawia przyczepność cieczy do liści. Oprysk powtarzamy co 7-10 dni.
Do walki z mączniakiem można także wykorzystać mleko niepasteryzowane. Wystarczy, że połączymy mleko z wodą w proporcji 1:2 i opryskamy porażone rośliny. Opryski mlekiem powtarzamy co 5-7 dni, aż do ustąpienia objawów. Mleko zawiera naturalne związki przeciwgrzybicze a także tworzy na liściach powłokę hamującą rozwój zarodników.
Mączniak rzekomy - jaki oprysk
Przy większym nasileniu infekcji musimy sięgnąć po preparaty chemiczne, tak zwane fungicydy. Opryski najczęściej należy powtarzać zgodnie z instrukcją albo stosować 2 różne preparaty naprzemiennie.
W uprawach amatorskich na działkach i w ogrodach dobrym wyborem będą opryski preparatami siarkowymi, jak np. Siarkol 800 SC, Proplant 722 SL, Amistar 250 SC, Signum 33 WG, Revus 250 SC oraz Magnicur Energy 840 SL (ten ostatni tylko na różach).
Przeczytaj również:
- Mączniak prawdziwy i rzekomy - zwalczanie
- Choroby ogórków gruntowych i szklarniowych
- Oprysk z drożdży na pomidory i ogórki
Opracowano na podstawie:
1. A. Czajka, Pogoda a choroby warzyw w Działkowiec 7/2019 s. 62;
2. J. Kowalska, Środki ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu, Radom 2018, s. 15;
3. Z. Przybylak, 250 ekopreparatów na szkodniki i choroby, Eko Media, Bydgoszcz 2020, s. 50-52.
