Żywe kamienie, Lithops - uprawa i pielęgnacja

Żywe kamienie lub inaczej Lithops to rośliny do złudzenia przypominające kamyki i kawałki skał. Wspaniałego ozdobnego charakteru żywe kamienie nabierają jesienią, gdy ich kuliste liście otwierają się i pojawiają się błyszczące, jedwabiste kwiaty koloru białego lub żółtego. Zobacz jak powinna wyglądać pielęgnacja żywych kamieni aby rośliny cieszyły nasze oczy, a uprawa Lithops przynosiła dużo satysfakcji.

Żywe kamienie - Lithops

Pierwsze pytanie jakie zadaje sobie każdy, kogo interesuje uprawa żywych kamieni, to: skąd wziął się tak nietypowy wygląd tych roślin? Otóż w ich środowisku naturalnym, bardzo ubogim w roślinność, ten wygląd pozwala im przetrwać na piaszczystych i żwirowych pustyniach południowej Afryki, gdzie ukrywają się właśnie między kamieniami.

Oryginalny wygląd maskujący Lithops wśród kamieni i żwiru to nie jedyny element doskonałego przystosowania ich do warunków środowiskowych. Żywe kamienie przystosowały się doskonale również do bardzo suchego powietrza i silnego nasłonecznienia panującego na pustyni. W swoich mięsistych liściach rośliny te gromadzą zapasy wody, pozwalające im przetrwać wielomiesięczne okresy suszy. Ochronę przed palącym słońcem i wyparowywaniem wody stanowi gruba skórka liści z głęboko umieszczonymi w nabłonku szparkami oddechowymi.

Liście wyrastają parami z krótkich podziemnych łodyg. Są one całkowicie zrośnięte i tylko u góry przebiega poprzeczna szczelina dzieląca je na dwie, z reguły dość nierówne części.

Niecodzienny wygląd tych roślin, przypominających żywe kamienie oraz tolerancja wobec nieregularnego podlewania, sprawiają, że to ciekawa propozycja dla zapominalskich, osób szukających mało wymagających roślin, a także świetne kwiaty doniczkowe na prezent, gdyż miejsce dla nich znajdzie się w każdym mieszkaniu.

Uprawa Lithops

Uprawa Lithops w mieszkaniu wymaga zapewnienia im warunków jak najbardziej zbliżonych do panujących w ich naturalnym środowisku. Najlepsze do uprawy żywych kamieni będzie miejsce słoneczne z dopływem świeżego powietrza, np. na południowym parapecie okiennym. Na podłoże nadaje się ziemia dla kaktusów z 20% dodatkiem grubszego piasku kwarcowego. Powierzchnię ziemi w doniczce dobrze jest przykryć małymi kamykami bądź żwirem, co pozwoli również uzyskać doskonały efekt dekoracyjny. Pielęgnacja Lithops zazwyczaj nie wymaga stosowania nawozów. Ewentualne dawki specjalnego nawozu do kaktusów wystarczy podawać raz w miesiącu.

Podobnie jak inne sukulenty, żywe kamienie podlewa się znacznie rzadziej niż inne rośliny domowe. W okresie wzrostu (od wiosny do jesieni) wystarczy podlewać je co 2 do 4 tygodnie. Glebę należy utrzymywać ledwie wilgotną. Pomiędzy kolejnymi podlewaniami górna warstwa gleby powinna przeschnąć do połowy doniczki.

Żywe kamienie w trakcie kwitnienia

Pielęgnacja Lithops zimą

Po przekwitnięciu, z reguły od końca listopada aż do marca, roślinom należy zapewnić warunki pozwalające im wejść w okres spoczynku. W tym okresie zaprzestań podlewania Lithops i umieść je w miejscu o temp. 10 do 15°C. Jeśli temp. jest nieco wyższa rośliny można od czasu do czasu delikatnie spryskać wodą, ale nie podlewać.

W marcu liście Lithops mogą zasychać. Nie przejmuj się tym zjawiskiem - jest to zupełnie normalne u tych roślin. Pod zamierającymi starymi liśćmi tworzą się nowe, które niebawem przebiją się przez zasuszoną skórkę swoich poprzedników.

Jak rozmnażać żywe kamienie

Żywe kamienie rozmnaża się z nasion. Najlepszy okres do wysiania nasion przypada od marca do czerwca. Przed wysiewem doniczkę wypełniamy lekkim podłożem z dodatkiem żwirku, a następnie nasiona Lithops rozsyujemy na powierzchni ziemi. Dla ochrony przed wysychaniem rozsypane nasiona trzeba przykryć cieniuteńką warstwą gruboziarnistego czystego piasku. Najlepsze efekty daje przysypanie nasion żwirem kwarcowym, który przepuszcza światło. Ziemię leko zraszamy, a następnie przykrywamy doniczkę folią. Dopóki nasiona nie wykiełkują, trzeba pilnować aby podłoże nie wyschło.

Nasiona Lithops wykiełkują już po kilku dniach. Młode siewki powinny pozostać w kuwecie możliwie jak najdłużej. Do dobrego rozwoju potrzebują one dużo światła, z czasem można zacząć ostrożnie wystawiać je na bezpośrednie słońce. Rośliny po raz pierwszy zakwitną po 3 latach od wysiewu.

Problemy w uprawie Lithops - choroby i szkodniki

Właściwie pielęgnowane Lithops nie powinny w zasadzie sprawiać większych problemów. Do chorób mogących zagrażać żywym kamieniom zaliczamy przede wszystkim choroby pochodzenia grzybowego, powodujące gnicie roślin. Powodem ich występowania się jest niewłaściwa pielęgnacja Lithops - zbyt częste podlewanie lub trzymanie roślin w pomieszczeniu o zbyt dużej wilgotności powietrza.

Poza chorobami grzybowymi, mogą pojawić się także schorzenia fizjologiczne, polegające głównie na zbyt wybujałym wzroście na skutek dużego nawożenia lub niedostatecznej ilości światła. Rośliny zbyt obficie podlewane lub przenawożone nawozami z dużą zawartością azotu mogą pękać.

Jak widać, przyczyną występowania chorób jest niemal zawsze niewłaściwa pielęgnacja żywych kamieni. Jeżeli zadbamy aby uprawa Lithops odbywała się we właściwych warunkach i nie będziemy przesadzać z podlewaniem lub nawożeniem, choroby te nie wystąpią.

Żywe kamienie mogą być atakowane przez szkodniki roślin doniczkowych typowe dla sukulentów, takie jak: nicienie, przędziorki, czerwce i ziemiórki. Przeciwko wymienionym szkodnikom można zastosować ogólnie dostępne preparaty owadobójcze.

Jeżeli żywe kamienie uprawiamy w inspekcie lub szklarni, problemów mogą przyspożyć myszy i ślimaki. O ile kaktusy posiadają ochronę w postaci cierni, o tyle "nagie" żywe kamienie są bezbronne wobec tych szkodników. Przeciw myszom można zastosować ogólnie dostępne pułapki, natomiast ślimaki trzeba usuwać ręcznie. Możliwe jest też zwalczanie ślimaków za pomocą trujących granulatów.

Zobacz również:

Ciekawe rośliny egzotyczne
Bezkolczasty kaktus, z którego produkowano narkotyki, bambus, który urósł ponad 1 m w ciągu doby i owoce, które smakują jak lody. To tylko niektóre ciekawe rośliny egzotyczne, które przedstawiono na wystawie "Rośliny egzotyczne - prawdy i mity". Zapraszamy na relację z wystawy, która odbyła się w łódzkiej palmiarni w ostatni weekend stycznia 2013. Więcej...

Pochrzyn Dioscorea - tropikalne pnącze, roślina żółw
Pochrzyn to tropikalne pnącze, tworzące niezwykłe bulwiaste kłącza. Znanych jest ponad 600 gatunków należących do rodzaju Dioscorea. Jak je uprawiać, które można mieć w domu, a które sadzić w ogrodzie? Oto dwa najciekawsze gatunki - roślina żółw, czyli pochrzyn słoniowy (Dioscorea elephantipes), oraz pnący ziemniak, czyli pochrzyn chiński (Dioscorea batatus). Więcej...

Zygokaktus, grudnik - uprawa i pielęgnacja
Szlumbergera, kaktus bożonarodzeniowy, grudnik, zygokaktus - tak wiele nazw wymyślono dla tego ciekawego kaktusa o prześlicznych kremowych, różowych lub czerwonych kwiatach, stanowiących zimową ozdobę wielu mieszkań. Wyjaśniamy skąd tyle nazw dla tej rośliny, co jest w niej wyjątkowego oraz jakie są zasady uprawy i pielęgnacji grudnika w domu. Więcej...

Opracowano na podstawie: J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 1998, s. 104; M. Schubert, R. Herwig, Mieszkamy Wśród Kwiatów, PWRiL, Warszawa 1986, s. 256; Żywe Kamienie, Mój Piękny Ogród, Nr 5/98, s. 62 - 64. Fot. Abu Shawka (Lithops), zdjęcie dostępne jako własność publiczna, źródło: Wikimedia Commons oraz freeimages.com