Kozieradka pospolita - właściwości lecznicze, zastosowanie, uprawa
Kozieradka pospolita jest niepozorną rośliną o cennych właściwościach leczniczych i zdrowotnych. Ze względu na niewielkie wymagania i łatwość w uprawie rozpowszechniła się w wielu krajach na świecie. Podpowiadamy jak wygląda uprawa kozieradki pospolitej w ogrodzie i jakie zastosowanie oraz właściwości ma ta ceniona roślina zielna.
Kozieradka pospolita - Trigonella foenum-graecum liście i nasiona
Fot. depositphotos
Jak wygląda kozieradka?
Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum) nazywana także greckim sianem lub bożą trawką to jednoroczna roślina zielna z rodziny bobowatych (Fabaceae). Naturalnie występuje w Azji i Europie Wschodniej, a obecnie jest uprawiana prawie na całym świecie.
Cienka, wzniesiona łodyga kozieradki może osiągać wysokość od 30 do 60 cm. Trójdzielne liście mają delikatnie ząbkowane brzegi i dość rzadko porastają słabo rozgałęzione łodygi. Niewielkie, motylkowe, jasnożółte lub liliowe kwiaty kozieradki pospolitej rozwijają się w kątach liści. Okres kwitnienia kozieradki przypada na czerwiec i lipiec. Po przekwitnięciu, roślina zawiązuje strąki, które mogą mieć długość 10-15 cm. Strąki zawierają małe, twarde nasiona o charakterystycznym zapachu i smaku.
Kwitnący pęd kozieradki
Fot. depositphotos
Kozieradka - właściwości lecznicze i zdrowotne
Kozieradka pospolita to roślina o licznych właściwościach leczniczych i zdrowotnych, ceniona zarówno przed wiekami jak i współcześnie. Już starożytni wykorzystywali jej właściwości do leczenia wielu schorzeń. W VIII w rozpowszechniła się w Europie za sprawą benedyktynów, którzy stosowali kozieradkę do leczenia chorób płuc, wątroby i nerek. Sok z ziela kozieradki był polecany w leczeniu dolegliwości kobiecych, a zmielone nasiona w postaci kataplazmów przy podagrze, wrzodach i egzemach.
Także współcześnie wykorzystuje się właściwości lecznicze tej skromnej rośliny. Nasiona kozieradki są szczególnie bogate w związki bioaktywne. Dzięki temu wspierają proces trawienia, łagodzą wzdęcia i zgagę. Dzięki zawartości błonnika oraz śluzów roślinnych wspomagają układ pokarmowy i perystaltykę jelit oraz chronią błonę śluzową żołądka.
Nasiona i liście kozieradki są surowcem zielarskim
Fot. depositphotos
Nasiona kozieradki pomagają także obniżać poziomu glukozy ich regularne spożywanie może przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi.
Roślina ta ma właściwości przeciwzapalne, co czyni ją przydatną w leczeniu stanów zapalnych stawów czy infekcji skórnych. Dzięki obecności flawonoidów i alkaloidów kozieradka działa również przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo.
Kozieradka jest także polecana jako naturalny środek zwiększający produkcję mleka u kobiet karmiących. Dzięki bogactwu witamin, minerałów i przeciwutleniaczy może być stosowana w leczeniu łupieżu, wypadaniu włosów oraz jako składnik maseczek dla skóry trądzikowej.
Kozieradka pospolita - zastosowanie
Kozieradka pospolita to roślina o wszechstronnym zastosowaniu, której właściwości są wykorzystywane w kuchni, medycynie i kosmetyce. Jej uniwersalność sprawia, że jest ceniona na całym świecie jako wartościowy składnik diety i środek leczniczy.
Nasiona kozieradki mają zastosowanie jako przyprawa w kuchni indyjskiej, bliskowschodniej, a także północnoafrykańskiej. Natomiast świeże, młode liście kozieradki są spożywane na surowo jako dodatek do sałatek, albo jako składnik dań warzywnych, curry czy zup.
Nasiona, liście i olej z kozieradki
Fot. depositphotos
Nasiona kozieradki są używane do przygotowania herbaty, która wspomaga trawienie, obniża poziom cukru we krwi oraz łagodzi dolegliwości żołądkowe.
Kozieradka jest także stosowana w kosmetykach do pielęgnacji skóry ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, nawilżające i odżywcze. Pasta z nasion kozieradki lub olej z nasion jest używany w pielęgnacji włosów. Pomaga w leczeniu łupieżu, zmniejsza wypadanie włosów oraz dodaje im blasku i miękkości.
Warto wiedzieć!
Kozieradka bywa też uznawana za zioło podwyższające poziom testosteronu u mężczyzn. Jak się jednak okazało, badania dowodzące takiego działania kozieradki były prowadzone na zlecenie producenta suplementu z kozieradki, a ich wiarygodność jest często podważana. Inne, liczne badania nie potwierdziły takiego działania kozieradki.
Jak zrobić herbatę z kozieradki?
Herbata z kozieradki jest popularnym środkiem wspomagającym trawienie, regulującym poziom cukru we krwi i wspierającym laktację u kobiet karmiących. Oto prosty przepis na przygotowanie herbaty z kozieradki:
Składniki:
- 1 łyżeczka nasion kozieradki
- 1 szklanka wody (około 250 ml)
- opcjonalnie: miód, cytryna lub inne dodatki do smaku
Przygotowanie:
- Umieść nasiona kozieradki w filiżance lub kubku i zalej je wrzącą wodą.
- Przykryj naczynie spodkiem lub pokrywką i odstaw na 5-10 minut, aby nasiona dobrze się zaparzyły.
- Kozieradka ma dość specyficzny, lekko gorzkawy smak, więc dobrze wzbogacić napar miodem lub cytryną, aby złagodzić smak.
Herbata z kozieradki
Fot. depositphotos
Kozieradka pospolita - uprawa
Uprawa kozieradki pospolitej jest stosunkowo prosta zarówno w gruncie jak i w doniczce. Kozieradka najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych. Wymaga dużo światła, aby dobrze się rozwijać i kwitnąć. Preferuje gleby lekkie, przepuszczalne i umiarkowanie żyzne - nie toleruje gleb ciężkich i zbyt mokrych zwłaszcza w okresie zawiązywania nasion.
Kozieradka - kiedy siać
Nasiona kozieradki można wysiewać bezpośrednio do gruntu wczesną wiosną, od kwietnia do maja. Można też uprawiać ją w doniczkach przez cały rok. Nasiona wysiewa się na głębokość około 1-2 cm w rozstawie 25-30x10 cm. Wschody pojawiają się po 7-14 dniach od siewu.
Pielęgnacja kozieradki
Kozieradka jest rośliną odporną na niedobory wody, ale w okresach długotrwałej suszy wymaga umiarkowanego podlewania. Nie należy przelewać roślin, ponieważ nadmiar wilgoci może prowadzić do gnicia korzeni.
Kozieradka nie ma dużych wymagań pokarmowych. Jedynie na słabych glebach może zaistnieć konieczność zastosowania kompostu lub roślinnych gnojówek.
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie kozieradki jest regularne usuwanie chwastów, które mogą konkurować z rośliną o składniki odżywcze.
Kozieradka - zbiór i przechowywanie
Strąki kozieradki dojrzewają nieregularnie od końca sierpnia i we wrześniu. Zbiera się je, gdy stają się suche i brązowe. Zebrane strąki należy suszyć rozłożone pojedynczą warstwą, a wyłuszczone nasiona dosuszać w podwyższonej temperaturze, żeby uniknąć pleśnienia. Ze względu na intensywną woń nasiona po wysuszeniu przechowuje się w suchym, ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętych pojemnikach.
Przeczytaj również:
- Zioła na obniżenie cholesterolu
- Rośliny lecznicze i prozdrowotne w Twoim ogrodzie!
- Żeń-szeń - działanie, właściwości, uprawa
Opracowano na podstawie:
1. Atlas. Rośliny lecznicze, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1993, s. 148;
2. M. Arctówna, Rośliny trujące, lecznicze i jadalne, Nakładem i drukiem M. Arcta, Warszawa 1901, s. 138;
3. D. Tyszyńska-Kownacka, T. Starek, Zioła w polskim domu, Wydawnictwo Watra, Warszawa 1980, s. 114-116.
