Kluzja, Clusia rosea - uprawa, pielęgnacja, choroby

Kluzja (Clusia rosea) to mało znana u nas roślina doniczkowa, posiadająca jednak wiele zalet. Jest odporna na niekorzystne warunki panujące w naszych mieszkaniach, takie jak suche powietrze i wysoka temperatura. Ostatnio do wzrostu popularności kluzji przyczyniła się możliwość jej zakupu w sklepach IKEA. Poznaj sekrety uprawy i pielęgnacji kluzji oraz zasady prawidłowego jej podlewania i nawożenia. Dowiedz się jakie są choroby kluzji oraz jak samodzielnie rozmnażać tę roślinę!

Kluzja różowa - Clusia rosea
Fot. ©Agnieszka Lach

Kluzja różowa (Clusia rosea) naturalnie występuje na Karaibach, Bahamach i w tropikalnych regionach Ameryki Północnej, gdzie osiąga rozmiary niewielkiego drzewka. Jest bardzo wolno rosnącą rośliną o błyszczących, skórzastych i zaokrąglonych liściach, osiągających 5-20 cm długości. Liście rosnące parami, osadzone są na krótkich ogonkach, na przeciwko siebie po obu stronach łodygi. Pędy boczne kluzji rosną poziomo, przez co w pierwszych latach życia ma ona "choinkowaty" pokrój. Starsze rośliny przybierają kształt zbliżony do kulistego. Kluzja jest rośliną dwupienną. W środowisku naturalnym zakwita białymi lub różowymi, okazałymi kwiatami (7-8 cm średnicy). W uprawie doniczkowej praktycznie się to nie zdarza.

Kluzja w naturze jest semiepifitem, co oznacza, że rozpoczyna swoje życie jako epifit, porastając gałęzie innych drzew (podobnie jak storczyki lub bromelie). Z czasem jej korzenie dosięgają ziemi, tworząc silne podpory i kluzja usamodzielnia się. Gdy dobrze zakorzeni się w ziemi, jej korzenie zaczynają ściśle oplatać pień drzewa, twardnieć i z czasem, rozrastając się, dusić drzewo macierzyste. Mimo swojej natury, kluzja może być z powodzeniem uprawiana w doniczkach jako roślina ozdobna, nie stanowiąc zagrożenia dla innych roślin. W naturze kluzja może porastać również skały na wybrzeżach oceanu.

W uprawie są 3 odmiany kluzji:

1. kluzja 'Princess' - najczęściej spotykana, ma większe liście niż gatunek i tworzy bujniejsze rośliny,
2. kluzja 'Variegata' - z jasnymi przebarwieniami na liściach
3. kluzja 'Nana' - odmiana miniaturowa, najczęściej uprawiana jako drzewko bonsai.

To warto wiedzieć!

1. Angielska nazwa zwyczajowa kluzji to "autograph tree". Nazwa ta wzięła się od tego, że wyryte patykiem na liściu kluzji słowo pozostaje na nim na zawsze, nawet po opadnięciu i uschnięciu liścia. W niektórych krajach liście kluzji wykorzystywane są do pisania krótkich notatek, a dzieci robią z liści kluzji karty do gry.

2. Uprawa kluzji w sypialni poprawia komfort naszego snu, ponieważ roślina ta ma zdolność pochłaniania w nocy dwutlenku węgla.

Kwiaty doniczkowe do sypialni - najzdrowsze, nawilżające i oczyszczające powietrze
Kwiaty doniczkowe uprawiane w domu wprowadzają miły, naturalny akcent, uspokajają nerwy i posiadają wiele pozytywnych właściwości. Jako kwiaty do sypialni warto wybrać te, które posiadają walory terapeutyczne, nawilżają i oczyszczają powietrze, są korzystne dla naszego zdrowia i samopoczucia. Poznaj najlepsze kwiaty doniczkowe do sypialni, a wśród nich rośliny nawilżające i oczyszczające powietrze! Więcej...

Kluzja - uprawa i pielęgnacja

Stanowisko uprawy kluzji

Kluzja najlepiej wygląda, gdy rośnie w pełnym słońcu. Wówczas liście osiągają duże rozmiary, a roślina ma zwarty pokrój. Na słonecznych stanowiskach na liściach pojawia się czerwony margines. Ta roślina doniczkowa o zielonych liściach może rosnąć również w półcieniu, ale wówczas międzywęźla nadmiernie się wydłużają, pędy są wiotkie, a liście drobne.

Jaka ziemia dla kluzji?

Kluzja wymaga lekkiego, piaszczystego, przepuszczalnego podłoża. Najlepiej stosować podłoże dla sukulentów. Zbyt ciężkie podłoże powoduje że liście kluzji stają się bladożółte i opadają, co jest wynikiem duszenia się korzeni.

Temperatura i wilgotność powietrza

Podczas uprawy kluzji należy utrzymywać wysoką temperaturę powietrza, zawsze w okolicy 23-25°C. Temperatura nie powinna spadać poniżej 16°C, w przeciwnym razie kluzja zacznie masowo gubić liście.

Kluzja różowa - Clusia rosea
Fot. ©Agnieszka Lach

Kluzja toleruje duże wahania wilgotności powietrza. Mimo, że kluzja w naturze występuje w miejscach o wysokiej wilgotności powietrza, to, gdy uprawiana jest w doniczce, nie przeszkadza jej suche powietrze i nie ma wymaga zwilżania.

Odporność na suche powietrze i wymagana ciepła temperatura przez cały rok, sprawiają że kluzja to kwiat doniczkowy łatwy w uprawie, radzący sobie dobrze również zimą, kiedy wielu innym roślinom doniczkowym doskwiera zbyt wysoka temperatura i suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach.

Jak podlewać kluzję?

Bardzo ważnym zabiegiem jest podlewanie kluzji we właściwy sposób. Pod tym kątem życie kluzji można podzielić na 2 etapy:

1. W pierwszym roku życia młode sadzonki kluzji należy podlewać regularnie, żeby utrzymać stale lekko wilgotne podłoże,
2. Gdy roślina już podrośnie i dobrze się zakorzeni, podlewanie ograniczamy. Starsze kluzje można uprawiać jak sukulenty - podlewamy dopiero, gdy ziemia całkowicie przeschnie. Zbyt obfite podlewanie kluzji powoduje żółknięcie liści i prowadzi do chorób korzeni.

Ważne!
Do podlewania kluzji możemy wykorzystywać wodę wodociągową, zakwaszoną 2-3 kroplami soku z cytryny.

Nawożenie kluzji

Kluzję nawozimy 3 razy w roku: wiosną, latem i jesienią. Do nawożenia kluzji możemy wykorzystać dowolny nawóz dla roślin doniczkowych. Stosujemy połowę zalecanej przez producenta nawozu dawki. Zbyt intensywne nawożenie powoduje, że liście kluzji mogą żółknąć.

Nawożenie roślin doniczkowych
Nawożenie roślin doniczkowych jest ważnym zabiegiem w pielęgnacyjnym, wpływającym na obfitość kwitnienia, zabarwienie liści oraz tempo wzrostu roślin, a także ich zdrowotność i ogólną kondycję. W jakim terminie wykonuje się nawożenie roślin doniczkowych, jak dawkować nawozy i które z nich są najlepsze? Oto wszystko co trzeba wiedzieć na temat nawożenia roślin doniczkowych. Więcej...

Przycinanie pędów kluzji

Raz w roku, najlepiej wiosną (marzec-kwiecień), pędy kluzji podcinamy, aby nadać roślinie ładny, kulisty kształt i ją zagęścić. Pędy przycinamy tuż nad węzłami. Ponieważ sok kluzji zawiera lateks, który może działać drażniąco na skórę, podczas cięcia zaleca się zakładanie rękawiczek.

Pielęgnacja liści kluzji

Liście kluzji należy regularnie oczyszczać z kurzu i innych zanieczyszczeń. Młode listki często oblepione są sokiem, który w kontakcie z powietrzem zasycha, tworząc błyszczącą, łuszczącą się powłokę. Wystarczy delikatnie zetrzeć ją wilgotną, miękką ściereczką. Raz na 2-3 miesiące warto rozbić kluzji kąpiel pod prysznicem. Raz w miesiącu liście można spryskać preparatem nabłyszczającym.

Pielęgnacja roślin doniczkowych jesienią i zimą
Pielęgnacja roślin doniczkowych jesienią i zimą wygląda nieco inaczej niż w czasie sezonu wegetacyjnego i może sprawiać więcej trudności. Wiele roślin doniczkowych w tym okresie cierpi z powodu niedostatku światła oraz zbyt ciepłego i suchego powietrza w ogrzewanych mieszkaniach. Jak im pomóc i jak zapewnić najlepsze warunki dla roślin doniczkowych jesienią i zimą? Więcej...

Jak rozmnażać kluzję?

Rozmnażanie kluzji jest bardzo proste, aczkolwiek długotrwałe.

Do rozmnażania kluzji wykorzystujemy sadzonki pędowe, które wiosną po prostu odłamujemy od rośliny macierzystej i umieszczamy w naczyniu z wodą. Sadzonki ukorzeniamy w ciepłym i jasnym miejscu. Proces wytwarzania korzeni może trwać nawet 2-4 miesiące. Gdy pojawią się pierwsze korzenie, sadzonkę sadzimy do doniczki z podłożem i regularnie podlewamy.

Starsze egzemplarze kluzji możemy rozmnożyć przez odkłady powietrzne. Aby wykonać odkład powietrzny, wiosną ze zdrewniałego pędu, pozbawionego w dolnej części liści, zdejmujemy pasek kory o szerokości 2-3 cm. Następnie to miejsce okładamy wilgotnym torfem i owijamy ściśle folią. Końce folii obwiązujemy gumką lub drutem. Na końcu całość zabezpieczamy folią aluminiową. Po 8-10 tygodniach pod folią wytworzą się nowe korzenie. Wtedy pęd z korzeniami odcinamy od rośliny matecznej i sadzimy do nowej doniczki.

Kluzja - choroby

Choć kluzja uchodzi za bardzo wytrzymałą, mogą ją atakować choroby roślin doniczkowych o podłożu grzybowym.

Najczęściej występującym problemem podczas uprawy kluzji jest brązowienie liści i pędów, które spowodowane jest gniciem korzeni. Gnicie korzeni kluzji jest wynikiem zimna, braku światła i mokrego podłoża. Te czynniki sprzyjają rozwojowi grzybów z rodzaju Pythium i Phytophtora, które szybko atakują wiązki przewodzące rośliny. Przebieg choroby jest zwykle bardzo szybki. W ciągu kilku dni roślina zaczyna gwałtownie zamierać i nie można jej już uratować. Aby nie dopuścić do rozwoju choroby, należy zapewnić kluzji odpowiednie warunku cieplne i wilgotnościowe. Aby zabezpieczyć kluzję przed w/w grzybami, warto ją od czasu do czasu podlewać biologicznym preparatem Polyversum WP.

Inną często występującą chorobą kluzji jest antraknoza, wywoływana przez grzyby z rodzaju Colletotrichum. Porażone przez chorobę liście kluzji stopniowo żółkną, a w miejscu infekcji rozwija się nekroza (zamierająca tkanka), która rozprzestrzenia się na całą blaszkę liściową. Wokół nekrotycznych plam widoczna jest wyraźna, gruba czerwono-brązowa otoczka. Rozwojowi choroby sprzyja moczenie liści, w wyniku rozpryskiwania się wody na podłożu. Chore liście należy bezzwłocznie usuwać, a całą roślinę opryskać dwukrotnie w odstępie 10-14 dni preparatem grzybobójczym, np. Biosept Active.

Kluzję mogą też atakować szkodniki roślin doniczkowych. Choć kluzja dobrze toleruje suche i ciepłe powietrze w naszych mieszkaniach, to warunki takie sprzyjają pojawianiu się wełnowców i tarczników. W przypadku pojawienia się tych szkodników, możemy je usunąć za pomocą szczoteczki lub patyczka, a miejsca po ich żerowaniu posmarować roztworem szarego mydła. Jeśli szkodników jest zbyt dużo lub nawracają, warto w ziemi umieścić pałeczki owadobójcze, jak np. Sanium PIN oraz wykonać oprysk naturalnym preparatem owadobójczym Agrocover Spray.

mgr inż Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Kwiaty doniczkowe do biura - jakie wybrać, zdjęcia, opisy
Odpowiednio dobrane kwiaty doniczkowe do biura dodadzą pomieszczeniu szyku i elegancji, poprawią skład powietrza, podniosą jego wilgotność oraz obniżą poziom promieniowania komputera. Poradzą sobie z trudnymi warunkami oraz zniosą zaniedbanie. Poznaj najpopularniejsze kwiaty doniczkowe do biura - ich zdjęcia i opisy. Więcej...

Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze w mieszkaniu
Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze to doskonała dla osób dbających o własne zdrowie. Odpowiednio dobrane gatunki roślin mogą zwiększać wilgotność powietrza, wyłapywać kurz i pochłaniać szkodliwe substancje. Oto 15 roślin doniczkowych skutecznie oczyszczających powietrze, dzięki którym stworzysz własne SPA w swoim mieszkaniu! Więcej...

Zamiokulkas zamiolistny - pielęgnacja, rozmnażanie, choroby
Zamiokulkas to doskonała roślina doniczkowa do pomieszczeń, w których brakuje słońca. Nie trzeba go też często podlewać i jest mało wymagający. Jak powinna wyglądać uprawa i pielęgnacja zamiokulkasa aby pięknie i zdrowo rósł? Od czego zależy czy zamiokulkas zakwitnie? Jak wykonać przesadzanie i rozmnażanie zamiokulkasa? Czy tę odporną roślinę mogą atakować jakieś choroby? Oto wszystko o uprawie zamiokulkasa. Więcej...

Opracowano na podstawie: U. Lüttge, Clusia: A Woody Neotropical Genus of Remarkable Plasticity and Diversity, Springer Science & Business Media, 2007, str. 6-8; T. K. Kirk, Tropical Trees of Florida and the Virgin Islands: A Guide to Identification, Characteristics and Uses, Pineapple Press Inc, 2009, str. 96-97; S. H. Brown, Diagnosing Tree, Palm and Shrub Problems: Deep Planting of Autograph Tree (Clusia rosea), Anthracnose Disease of Ornamental Plants: A Pictorial, U.S. Department of Agriculture, Cooperative Extension Service, University of Florida, IFAS, Florida A. & M. 1/2012, 5/2015.