Jak sadzić drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem?

Kupując drzewa i krzewy do naszego ogrodu często stajemy przed dylematem - wybrać droższe rośliny w pojemnikach, czy też tańsze z tzw. odkrytym korzeniem. Czym się kierować przy podejmowaniu decyzji i jak sadzić drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem? Oto foto-instrukcja sadzenia roślin z odkrytym korzeniem. Zobacz krok po kroku jak postępować z sadzonymi drzewami i krzewami oraz jak zadbać o nie po posadzeniu!

Sadzonki drzew z odkrytym korzeniem

Drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem - zalety i wady sadzonek

Drzewa i krzewy w pojemnikach z reguły łatwiej się przyjmują. Bryła korzeniowa tych roślin jest w lepszym stanie, pojemnik stanowi dla niej ochronę. Dzięki temu można je sadzić przez cały sezon wegetacyjny, czyli od wiosny do jesieni. Mniejsze jest ryzyko uszkodzenia czy przesuszenia korzeni podczas transportu. Na rośliny w pojemnikach decydujemy się przeważnie gdy sadzimy pojedyncze egzemplarze, często bardzo cenne, a także rośliny zimozielone.

Gdy jednak trzeba posadzić większą liczbę roślin, aby utworzyć np. żywopłot, kusząca jest niższa cena sadzonek z odkrytym korzeniem. Takie sadzonki często można kupić kilkakrotnie taniej, niż rośliny w pojemnikach. Są to rośliny, które w szkółkach były uprawiane w gruncie i po wykopaniu przewiezione do sklepów ogrodniczych (stąd też zamiennie używana nazwa - kopane z gruntu). Nieraz warto wybrać się bezpośrednio do szkółki aby kupić jeszcze taniej, a przy okazji mieć kontrolę nad tym jak traktowane są rośliny od momentu wykopania w szkółce do przywiezienia do naszego ogrodu.

Z odkrytym korzeniem sprzedawane są przede wszystkim drzewa i krzewy o liściach opadających na zimę. Najczęściej są to rośliny żywopłotowe, krzewy i drzewa owocowe, oraz róże.

Decydując się na ich zakup musimy pamiętać, iż wymagają odpowiedniego postępowania. Podstawowym wymogiem jest termin sadzenia drzew i krzewów z odkrytym korzeniem. Rośliny te powinny być sadzone w stanie bezlistnym. Dlatego sadzenie drzew i krzewów liściastych wykonuje się późną jesienią (od października do listopada, dopóki nie ma mrozów) lub wczesną wiosną (marzec do początku kwietnia). Coraz częściej w sprzedaży pojawiają się też drzewka iglaste z odkrytym korzeniem. I tak w szkółkach leśnych atrakcyjnie można nabyć np. świerk pospolity z przeznaczeniem na żywopłot.

Termin sadzenia roślin z odkrytym korzeniem

Dla większości roślin z odkrytym korzeniem zalecanym terminem sadzenia jest jesień. Wówczas przed nadejściem wiosny rośliny zdążą już zregenerować swoje systemy korzeniowe i nie będą narażone na szok wodny. Minusem tego terminu jest narażenie roślin na przemarznięcie w czasie zimy. Dlatego nasadzenia trzeba zabezpieczyć przed mrozem. W przypadku roślin najbardziej wrażliwych na mrozy, takich jak morele, brzoskwinie, a z ozdobnych - róże pienne, lepiej wybrać termin wiosenny. Wówczas pamiętajmy o regularnym nawadnianiu nasadzeń.

Jak kupować drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem?

Kupując sadzonki drzew i krzewów z odkrytym korzeniem musimy koniecznie im się przyjrzeć aby wybrać egzemplarze zdrowe, nie przesuszone, bez widocznych uszkodzeń i złamań, a także infekcji chorobowych. Powinny być sprzedawane w stanie bezlistnym - jesienią po opadnięciu liści, a wiosną przed otwarciem pąków.

Sadzonki z odkrytym korzeniem zadołowane na placu sprzedaży

Jeżeli kupujemy je w sklepie, koniecznie sprawdźmy w jaki sposób są przechowywane. Powinny być zadołowane w glebie, najlepiej w miejscu cienistym. To chroni korzenie przed przeschnięciem. Problem ten nie występuje, jeżeli kupujemy rośliny wprost ze szkółki, gdzie będą one przy nas wykopywane. Wówczas pozostaje odpowiednie zabezpieczenie ich na czas transportu.

Do transportu rośliny trzeba zabezpieczyć przed przesuszeniem, działaniem słońca i wiatru. Po wykopaniu bryły korzeniowe trzeba owinąć folią (często rośliny składa się w pęczki i razem owija np. po 20 sztuk), a po złożeniu na samochód, całość okryć plandeką. Po dowiezieniu do ogrodu powinny być od razu posadzone. Jeżeli zajdzie konieczność przechowania ich jeszcze przez kilka dni, trzeba je zadołować w cienistym miejscu ogrodu. W tym celu wykopujemy płytki rów i układamy rośliny pod skosem. Następnie przysypujemy ich korzenie grubą warstwą ziemi i obficie podlewamy.

Sadzonki świerka w szkółce leśnej należącej do sklepu Sadowniczy.pl

Czy warto zamawiać rośliny z odkrytym korzeniem przez internet?

Podstawowym problemem przy internetowych zakupach drzew i krzewów z odkrytym korzeniem jest obawa o stan brył korzeniowych i zabezpieczenie ich na czas transportu. Jak się jednak okazuje renomowani sprzedawcy radzą sobie z tym doskonale.

Przykładem jest sklep internetowy Sadowniczy.pl, który oferuje szeroką gamę drzew owocowych (w tym cenne stare odmiany jabłoni) oraz roślin żywopłotowych w wyjątkowo atrakcyjnych cenach. Jak zdradził nam właściciel sklepu - Pan Mariusz Kwiatkowski - dzięki bliskiej współpracy z lokalnymi szkółkami roślin oraz własnym plantacjom, większość roślin sprzedawanych przez Sadowniczy.pl jest wykopywanych z gruntu tuż przed wysyłką. Po wykopaniu rośliny są wiązane w pęczki, ich korzenie zabezpieczane balotem zawierającym wilgotne trociny i startową dawkę nawozu (sposób zabezpieczenia może się różnić w zależności od rodzaju roślin). Ten sposób pozwala utrzymać wilgoć wokół brył korzeniowych nawet przez kilkanaście dni. Tak zabezpieczone rośliny są pakowane do kartonów i przekazywane kurierowi, który jak najszybciej dostarcza je do klienta.

Sadzenie drzew i krzewów z odkrytym korzeniem

Przede wszystkim zakupione drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem posadźmy jak najszybciej, najlepiej od razu gdy tylko do nas dotrą. Przed sadzeniem usuwamy korzenie połamane i martwe, a pozostałe, w zależności od wielkości rośliny, przycina się na około 20 cm. Warto jest także na kilka godzin bryły korzeniowe zamoczyć w wodzie z dodatkiem fungicydu (środka zapobiegającego chorobom grzybowym), takiego jak Kaptan czy Topsin.

Sadzenie krzewu z odkrytym korzeniem

Rośliny sadzimy do wcześniej przygotowanych dołków. Dołki wykopujemy tak, aby były około dwukrotnie większe od brył korzeniowych sadzonych roślin. Jeżeli ziemia wykopana z dołków jest bardzo ciężka, zlewna, rozluźniamy ją dodając piasku lub żwiru. Jeżeli natomiast jest bardzo lekka i uboga, przed zasypaniem dołków, warto ją użyźnić dodając np. kompost. Dobrym pomysłem, szczególnie na stanowiskach bardzo nasłonecznionych, gdzie gleba szybko wysycha, jest wymieszanie ziemi z hydrożelem. Jest to substancja akumulująca wodę i zapobiegająca wysychaniu gleby. Jak potwierdzili nasi forowicze testujący hydrożel, daje on bardzo dobre efekty.

Kolejnym zabiegiem, do niedawna niedocenianym, jest mikoryzacja. Przed sadzeniem jest doskonała okazja aby korzenie zanurzyć w roztworze ze szczepionką mikoryzową. Dzięki mikoryzie korzenie szybciej się regenerują i lepiej pobierają z gleby składniki odżywcze. W efekcie rośliny są zdrowsze i często szybciej rosną. Wykorzystaniu mikoryzy w ogrodnictwie poświęcaliśmy wiele uwagi w poprzednich latach, dlatego zainteresowanych zapraszam do lektury tekstu mikoryza w ogrodzie.

Nie do każdej rośliny sadzonej z odkrytym korzeniem dostępna jest mikoryza. Jeżeli jednak dany rodzaj mikoryzy jest dostępny, warto z tego skorzystać.

Jeżeli roślina wymaga palikowania, palik umieszczamy podczas sadzenia. Nie wolno go wbijać w glebę dopiero po zakopaniu dołka ze względu na ryzyko szukodzenia korzeni

Na spodzie dołka warto uformować niewielki kopczyk, co ułatwi osadzenie rośliny i równomierne rozłożenie korzeni. Korzenie powinny luźno opadać ku dołowi, unikajmy ich zawijania i skręcania. Rośliny sadzi się przeważnie na takiej samej głębokości, na jakiej rosły w szkółce. Nieco głębiej sadzi się róże, tak aby miejsce okulizacji znalazło się nieco poniżej poziomu gruntu. Pamiętajmy też, że egzemplarze o wiotkich pędach mogą wymagać palikowania. Paliki umieszczamy w czasie sadzenia, gdyż wbijając je później, łatwo uszkodzić korzenie.

Po usadowieniu roślin i odpowiednim rozłożeniu korzeni, dołki zasypujemy, a następnie ziemię nieco ugniatamy. Podczas sadzenia dużych roślin, dołek zasypuje się stopniowo i ugniata poszczególne warstwy gleby, szczególnie tuż przy pniu sadzonej rośliny. Ubicie gleby powoduje, że dobrze będzie ona przylegać do rośliny, nie będzie opadać, a także zmniejsza to ryzyko wywrócenia roślin przez podmuchy wiatru.

Po posadzeniu rośliny obficie podlewamy

Jeżeli rośliny z odkrytym korzeniem sadzimy jesienią, wokół pni usypujemy kopczyki z ziemi, co chroni rośliny przed przemarznięciem. Wiosną natomiast wokół rośliny tworzymy zagłębienie, tzw. "misę", w której będzie się zatrzymywać woda po podlaniu. Następnie obficie podlewamy. Korzystne jest także ściółkowanie ziemi wokół drzewka czy krzewu, co zapobiega jej wysychaniu.

Wiosną, tuż po sadzeniu (a jeżeli sadziliśmy jesienią - to najbliższej wiosny) rośliny trzeba też przyciąć. Przycięcie pędów równoważy straty w systemie korzeniowym, zmniejsza zapotrzebowanie na wodę w początkowym okresie wzrostu, a w przypadku żywopłotów spełni też rolę cięcia formującego. Przeważnie rośliny przycina się na wysokości 20 cm lub nad 1-3 dobrze rozwiniętym pąkiem. Przed wykonaniem tego zabiegu warto jednak upewnić się jaki jest zalecany sposób cięcia dla danego gatunku, gdyż od tego zabiegu zależy czy dalszy rozwój rośliny będzie prawidłowy.

Przycinanie krzewów po sadzeniu

Na zakończenie pragnę zwrócić uwagę, iż mimo wykonania wszystkich w/w czynności z należytą starannością, trzeba się liczyć z niewielką liczbą tzw. "wypadów", czyli roślin, które się nie przyjmą i obumrą. Takie ryzyko istnieje w przypadku roślin z odkrytym korzeniem. Nie martwmy się, że jest w tym nasza wina. Brakujące egzemplarze trzeba po prostu dosadzić. Jeżeli jednak posadzimy kilkadziesiąt roślin na żywopłot, a zaledwie kilka sztuk się nie przyjmie, to i tak wyjdzie to dużo taniej niż gdybyśmy sadzili rośliny w pojemnikach.