Cięcie tui. Jak i kiedy przycinać tuje?

Wraz z ogromną popularnością tui w naszych ogrodach, coraz więcej osób zadaje sobie pytanie jak i kiedy przycinać tuje. Sprawa nie jest wcale taka oczywista, bo niektóre tuje rosną wolno i zachowują swój pokrój, nie wymagając przycinania, inne zaś wymagają regularnego cięcia. Zobacz kiedy przycinać tuje aby wybrać moment najlepiej wpływający na ich wzrost, jak wykonać cięcie tui aby zachowały gęsty, ładny pokrój oraz jak przycinać tuje na żywopłot aby uzyskać równo rosnący szpaler.

Jak przycinać tuje
Fot. depositphotos

Które tuje trzeba przycinać?

Tuja może mieć pokrój kolumnowy, stożkowy, kulisty lub jajowaty. Zarówno tuje stosowane na żywopłoty, jak i te polecane do kompozycji na rabaty, wymagają przycinania, jednak sposób i częstotliwość z jaką przycinamy tuje różnią się między sobą.

Niektóre odmiany, np. tuja 'Danica' czy 'Teddy', same tworzą kulisty lub kolumnowy pokrój i nie wymagają regularnego cięcia. U tych roślin w razie potrzeby wycina się tylko pędy uszkodzone lub z oznakami chorób.

Tuja 'Szmaragd' oraz tuja 'Columna' polecane są na żywopłoty nieformowane, a więc również nie wymagają przycinania. Z kolei odmiany 'Aureospicata', 'Aurescens' czy najbardziej popularna tuja 'Brabant' doskonale sprawdzą się jako rośliny na żywopłoty strzyżone, które trzeba przycinać i to najlepiej kilka razy w sezonie.

Jak zatem widać, to czy przycinać tuje zależy od cech danej odmiany tui - jej tempa wzrostu oraz zdolności do utrzymania oczekiwanego pokroju bez konieczności przycinania. Również termin cięcia tui może się różnić w zależnośći od wymagań i przeznaczenia danej rośliny.

• Czy można wrzucać tuje do kompostu?
• Przycinanie tui w spiralę. Krok po kroku do pięknego iglaka!
• Nawożenie tui. Jak wybrać najlepszy nawóz do tui?

Kiedy przycinać tuje?

Podstawowym terminem przycinania tui jest okres wiosenny, przypadający na kwiecień i maj. W tym czasie wycinamy wszystkie uszkodzone przez mróz pędy, a także gałęzie chore, nieregularne i zaschnięte. Wiosenne lekkie przycięcie tui zapewni jej prawidłowe rozkrzewienie i zagęszczenie.

W przypadku tui rosnących w żywopłocie formowanym, kolejne cięcie może być konieczne latem.

Warto wiedzieć!
Jeżeli w pierwszych latach po posadzeniu tui o pokroju stożkowym bądź kolumnowym, zauważymy, że 2 pędy wierzchołkowe konkurują ze sobą, należy usunąć jeden z nich, najlepiej ten słabszy, aby uzyskać wyraźny przewodnik.

Ile można przyciąć tuje

Tuje bardzo dobrze reagują na przycinanie. Taki zabieg stymuluje je do bardziej intensywnego wzrostu i zwykle szybko się po nim zagęszczają. Tuje rosnące w żywopłotach uzyskają gęsty i zwarty pokrój, jeśli będą przycinane 1-3 razy w sezonie. Wystarczy ciąć je delikatnie, tylko same końcówki. Jednorazowo przycina się tuje o 1/3 długości pędów, maksymalnie do połowy. Nie powinno się skracać pędów tui o więcej niż połowę długości, aby nie zaburzać równowagi pomiędzy korzeniami a częścią nadziemną. Tuja rosnąca jako soliter zwykle nie wymaga częstego i silnego cięcia.

Pędy tui przycinamy o 1/3 ich długości
Fot. depositphotos

Tuje - przycinanie czubków

Przycinanie czubków tui powoduje, że do wzrostu pobudzone zostają pędy rosnące niżej, dzięki czemu tuja zagęszcza się. Warto wyznaczyć sobie docelową wysokość, którą rośliny mają osiągnąć i każdego roku, najlepiej wiosną, przycinać wierzchołki tui o 10-15 cm. Tuje często mają po kilka czubków, należy więc wyprowadzić jeden wierzchołek wzrostu i usunąć lub przyciąć pozostałe, zachowując odpowiednie proporcje. Tuje, którym przycina się czubki, wolniej rosną wzwyż ale rozrastają się na szerokość.

Przycinanie czubków tui
Fot. depositphotos

Czy można skrócić tuje o połowę

Tuje po przycinaniu zwykle regenerują się dość szybko (szczególnie okazy młode), ale zbyt drastyczne cięcie tui zaburza równowagę pomiędzy częścią nadziemną a podziemną. Roślina taki zabieg będzie odchorowywała przez dłuższy czas a w najgorszym wypadku obumrze. Zamiast jednorazowego skracania tui o połowę, bezpieczniej rozłożyć taki zabieg na 2-3 lata. Ponadto, duży okaz tui przycięty o połowę nie będzie prezentował się ładnie. Dopiero po kilku sezonach miejsca cięć zostaną zakryte przez młode przyrosty.

Jeśli jednak zdecydujemy się na drastyczne cięcie tui, zabieg najlepiej przeprowadzić wiosną a po nim dbać o roślinę i regularnie ją podlewać. Podczas cięcia pamiętać należy o używaniu zdezynfekowanych narzędzi oraz zabezpieczaniu większych ran maścią ogrodniczą.

Tui nie powinno się ciąć zbyt drastycznie
Fot. depositphotos

Jak przycinać stare tuje

Starsze, wyrośnięte okazy tui nie zawsze wyglądają atrakcyjnie. Ich pędy ogołacają się od dołu a na wyżej położonych gałązkach pojawiają się widoczne prześwity. Młode pędy rosną na nich rzadziej, w większych odległościach od siebie. Aby przywrócić starej tui ładny wygląd należy umiejętnie skorygować jej pędy.

Przycinanie starszych okazów tui najlepiej rozłożyć na raty i cały proces przeprowadzać przez 2-3 sezony. Pierwsze cięcie wykonujemy wiosną (marzec-kwiecień), drugie w czerwcu, trzecie najpóźniej do połowy sierpnia, uważając przy tym na gniazdujące ptaki. W pierwszej kolejności usuwamy pędy chore, suche i uszkodzone. Wierzchołek tui przycinamy. Pozostałe pędy skracamy o 1/3 długości, maksymalnie do połowy. Większe rany po cięciu smarujemy maścią ogrodniczą. Przycinając starsze tuje, od czasu do czasu warto oddalić się od niej i spojrzeć na jej pokrój z innej perspektywy.

Stare tuje wymagają cięcia regeneracyjnego
Fot. depositphotos

Warto podkreślić, że brzydkiemu starzeniu się tui i ogałacaniu pędów zapobiega regularne, coroczne przycinanie krzewów.

Jak zagęścić tuje od dołu

Aby zagęścić tuje od dołu, można przyciąć ich pędy o 1/3 długości, maksymalnie do połowy. Starsze tuje regenerują się wolniej ale z czasem pojawią się na nich nowe przyrosty, które zakryją puste miejsca. Tuje, którym od dołu obcięto całe gałęzie, tuż przy pniu, nie odtworzą usuniętych pędów.

Jak przycinać tuje na żywopłot?

Specjalnego przycinania wymagają tuje rosnące w żywopłocie. Pierwszy etap formowania żywopłotu z tui zaczynamy od przycięcia roślin zaraz po posadzeniu oraz ponownym skróceniu pędów wiosną drugiego roku.

Właściwe przycinanie tui żywopłotowych, które ma na celu zagęszczenie krzewów oraz nadanie im odpowiedniej formy, rozpoczynamy w drugim roku, gdy pojawią się nowe przyrosty. Zwykle ma to miejsce pod koniec czerwca. Gdy widzimy, że wiosenny przyrost jest już zakończony, a żywopłot wymaga równania, przystępujemy do formowania.

Żywopłoty z tui formuje się bardzo łatwo. Młode tuje przycinamy na wiosnę, przed rozpoczęciem wegetacji, a potem latem. Jednak nie należy robić tego później niż w sierpniu, by młode odrosty miały czas na zdrewnienie przed zimą.

Zapamiętaj!
Nigdy nie przycinaj tui późną jesienią, gdyż rany po cięciu muszą mieć czas na zabliźnienie się przed zimą!

Świeże odrosty tui przycinamy o połowę, nadając żywopłotowi pożądany kształt. W późniejszych sezonach wegetacyjnych, kiedy zdolności regeneracyjne żywopłotu maleją, zazwyczaj wystarcza jedno strzyżenie w roku, które przypada zwykle w czerwcu lub lipcu.

Żywopłot z tui powinien być szerszy u podstawy i delikatnie zwężać się ku górze. Taki kształt zapewnia dostęp do światła także dolnym partiom roślin oraz zapobiega gromadzeniu się zimą śniegu na górnej powierzchni żywopłotu. Krawędzie żywopłotu możemy zaokrąglać.

Aby równo przycinać tuje warto rozciągnąć wzdłuż żywopłotu sznurki przymocowane do palików. Górny wyznaczy poziomą linię cięcia, a dolny u podstawy, będzie pełnić funkcję pomocniczą. Strzyżenie rozpoczynamy od przycięcia wierzchołków roślin. Zwróćmy uwagę, by przycięta powierzchnia żywopłotu tworzyła płaszczyznę poziomą.

Czym przycinać tuje?

Pędy wszystkich odmian żywotnika są miękkie i łatwo dają się przycinać, dlatego nie są tu wymagane jakieś wyszukane narzędzia do cięcia. Do przycinania tui wystarczy zwykły sekator, zaś żywopłot z tui będzie wygodnie przycinać nożycami do żywopłotu. W przypadku długiego żywopłotu pracę wykonamy szybciej używając nożyc elektrycznych.

Uwaga!
Aby nie ranić roślin i nie szarpać pędów, narzędzia do przycinania tui powinny być czyste i dobrze naostrzone. Przed cięciem warto zdezynfekować narzędzia, co ograniczy ryzyko przenoszenia chorób roślin na narzędziach do cięcia.

Jak nabrać pewności w przycinaniu roślin?

Jeżeli nie masz pewności jak wykonać cięcie lub po prostu boisz się to robić, pomoże Ci fantastyczna książka „Szkoła cięcia”. Dzięki niej nabierzesz pewności w przycinaniu roślin i nauczysz się tak ciąć rośliny, aby rosły zgodnie z Twoimi oczekiwaniami. Po lekturze tej książki prawdopodobnie całkowicie zmieni się Twoje podejście do cięcia roślin!

mgr inż. Joanna Białowąs

Przeczytaj również:

• Przycinanie iglaków. Jak i kiedy przycinać iglaki?
• Tuja - sadzenie, uprawa, wymagania, cięcie
• Tuje na żywopłot - odmiany, rodzaje, jak sadzić, cena

Opracowano na podstawie: Biggs M., Wielka encyklopedia ogrodu. Wademekum. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, Wydawnictwo Publicat, s. 170-172; Prat J., Retournard D., Cięcie drzew i krzewów ozdobnych, Wydawnictwo Delta, s. 285-286.