Hipeastrum, zwartnica - uprawa w domu
Hipeastrum lub inaczej zwartnica (Hippeastrum) to roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), znana z pięknych, ogromnych kwiatów, pojawiających się w okresie zimowym. W naszym klimacie hipeastrum uprawia się w mieszkaniach jako roślinę doniczkową kwitnącą w okresie zimowym. Podpowiadamy jak dbać o hipeastrum aby jak najdłużej kwitło, a także kiedy posadzić cebule hipeastrum aby zakwitły tuż przed Bożym Narodzeniem. Poznaj wszystkie sekrety uprawy hipeastrum!
Hipeastrum, zwartnica - Hippeastrum
Fot. shutterstock.com
Cebule hipeastrum są bardzo duże, w zależności od wieku rośliny mogą osiągać średnicę od 5 do 12 cm. Z cebuli wyrasta od od 2 do 7 zielonych liści oraz pęd kwiatostanowy w postaci sztywnej, prostej i pustej w środku łodygi o wysokości do 60 cm. Na jej szczycie zwartnica wytwarza od 2 do 4 bardzo dużych, lejkowatych, szeroko rozwartych kwiatów, mogących osiągać od 10 do nawet 25 cm średnicy. Każdy kwiat hipeastrum jest złożony z 6 mięsistych płatków, a z jego środka wyrastają podwinięte pręciki.
Hipeastrum, zwartnica - odmiany
W uprawie doniczkowej obecnie spotykane są głównie odmiany hipeastrum mieszańcowe o barwach kwiatów od białych, poprzez pomarańczowe, różowe do czerwonych. Istnieją także odmiany o kwiatach wielobarwnych, np. z płatkami białymi w środku, a od brzegu czerwonymi lub z płatkami w paski.
Odmian hipeastrum jest tak wiele, że nie sposób wszystkie tu wymienić. Przedstawiamy 10 ciekawych odmian, które pokazują jak różnorodny może być wygląd kwiatów zwartnicy.
Hipeastrum 'Apple Blossom' - odmiana zwartnicy o kwiatach białych z zaróżowionymi końcówkami płatków,
Hippeastrum 'Bestseller' - odmiana kwitnąca w kolorze ciemno wiśniowym, charakteryzująca się krótką łodygą kwiatową,
Hippeastrum 'Dancing Queen' - jedna z najpiękniejszych odmiana zwartnicy o kwiatach w biało-czerwone paski,
Hipeastrum, zwartnica - Hippeastrum
Fot. shutterstock.com
Hippeastrum 'Exotic Star' - odmiana zwartnicy tworząca paskowane, zielono-biało-czerwone kwiaty z zielonymi gardzielami, wyglądają bardzo egzotycznie,
Hippeastrum 'Nymph' - niezwykła odmiana o bardzo dużych kwiatach przypominających kwiat piwonii, kwiaty są białe z różowymi paskami,
Hippeastrum 'Orange Sovereign' - odmiana zwartnicy o kwiatach pomarańczowoczerwonych,
Hippeastrum 'Picotee' - tworzy bardzo eleganckie kwiaty, każdy płatek kwiatowy jest biały, otoczony czerwonym konturem,
Hippeastrum 'Red Lion' - odmiana kwitnąca bardzo obficie w kolorze intensywnie czerwonym, dzięki tej barwie doskonale pasuje do dekoracji na Boże Narodzenie,
Hippeastrum 'Star Of Holland' - tworzy szkarłatne kwiaty z białą gardzielą,
Hippeastrum 'White Dazzler' - odmiana o kwiatach czysto białych.
Hipeastrum, zwartnica - Hippeastrum
Fot. shutterstock.com
Hipeastrum a amarylis - różnice
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zwartnica (Hippeastrum) jest często mylona z innym gatunkiem - amarylisem (Amaryllis belladonna), a wręcz w sklepach jest zazwyczaj sprzedawana jako amarylis. Tymczasem o cebule prawdziwych amarylisów jest dość trudno. Dlatego kupując cebule pod nazwą amarylis sprawdźmy też podaną nazwę łacińską. Zazwyczaj będzie napisane Hippeastrum, co oznacza, że kupujemy cebule zwartnicy, a nie prawdziwego amarylisa.
Jak rozróżnić hipeastrum od amarylisa? Najbardziej widoczne różnice to liczba kwiatów, których amarylis może mieć znacznie więcej (hipeastrum ma ich do 4, a amarylis do 12), a także budowa łodygi (u hipeastrum łodyga jest pusta w środku, a u amarylisa pełna). Rośliny też kwitną o innych porach roku - zwartnice zazwyczaj kwitną zimą lub wczesną wiosną, a amarylis późnym latem. Wspaniałą zimową ozdobę naszych mieszkań będzie zatem stanowić właśnie hipeastrum, a nie amarylis.
Kiedy sadzić cebule hipeastrum?
Aby odpowiedzieć sobie na to często zadawane pytanie, musimy wiedzieć, że hipeastrum zakwita w okresie 4-6 tygodni od posadzenia cebuli. Cebule sadzimy zatem do ziemi na około 4 tygodnie przed planowanym terminem kwitnienia. Cały okres, kiedy kiedy zalecane jest sadzenie cebul zwartnicy obejmuje miesiące jesienno-zimowe od października do stycznia. Najlepiej jednak cebule hipeastrum sadzić w grudniu lub styczniu, kiedy dzień zaczyna się już wydłużać. Wówczas możemy liczyć na bardziej obfite kwitnienie, niż w przypadku cebul sadzonych w okresie październik-listopad. Z drugiej jednak strony większość osób sadzi cebule zwartnicy właśnie w listopadzie aby uzyskać kwitnącą roślinę na Boże Narodzenie. Jak uzyskać hipeastrum kwitnące pod koniec grudnia dokładnie omawiamy na końcu tego artykułu.
Kwiaty doniczkowe kwitnące zimą
Zimową porą, gdy większość czasu spędzamy w mieszkaniu, a za oknem niewiele roślin kwitnie, pojawia się alternatywa w postaci kwitnących zimą kwiatów doniczkowych. Niektóre z nich właśnie zimową porą wiodą prym i swoją oryginalnością przykuwają wzrok. Oto 7 wspaniałych roślin, które wypełnią Twój dom kolorowymi kwiatami w zimie! Więcej...
Hipeastrum - uprawa
Hipeastrum można nabyć w postaci cebuli lub egzemplarza już kwitnącego. Kupując cebule zwróćmy uwagę aby nie miały widocznych uszkodzeń czy plam. Jeżeli kupujemy już rosnącą roślinę, warto wybrać egzemplarz, u którego pąki kwiatowe jeszcze się nie otworzyły. Wówczas roślina rozpocznie kwitnienie dopiero u nas w domu i jej kwiatami będziemy się cieszyć możliwie najdłużej.
Cebule hipeastrum sadzi się do doniczek wypełnionych przepuszczalną i żyzną ziemią (najczęściej warunki te spełnia zwykła ziemia do kwiatów doniczkowych), koniecznie z dobrą warstwą drenażową na dnie (drenaż można zrobić z kamyczków lub keramzytu). Wsadzamy ją do ziemi na taką głębokość aby od 1/3 do połowy cebuli wystawało ponad powierzchnię gleby i umieszczamy w miejscu widnym (im więcej światła, tym dorodniejsze kwiatostany) w normalnej temperaturze pokojowej. W domowej uprawie hipeastrum doskonale sprawdzają się parapety okienne, nawet te nad kaloryferami. Suche powietrze roślinie nie zagraża, natomiast potrzebuje ona sporo ciepła. Temperatura uprawy zwartnicy powinna wynosić od 18 do 25°C.
Cebule hipeastrum, zwartnicy
Fot. shutterstock.com
Cebula hipeastrum posadzona do doniczki
Fot. shutterstock.com
W okresie wzrostu pędu kwiatowego doniczkę z hipeastrum warto co kilka dni obracać, aby pęd rósł prosto ku górze i nie wyginał się w stronę słońca.
Kwitnienie zwartnicy trwa kilka tygodni. Gdy płatki kwiatów zaschną można je oberwać, pozostawiając jednak cały pęd kwiatowy (bierze on udział w fotosyntezie). Roślinę cały czas podlewamy i zasilamy nawozem aż do lata (w tym okresie cebula powiększa swoje rozmiary). Gdy liście hipeastrum zaczynają żółknąć (zazwyczaj ma to miejsce w sierpniu) zaprzestajemy podlewania i nawożenia, pozwalając wyschnąć częściom zielonym i przejść roślinie w stan spoczynku.
Gdy części zielone zaschną doniczkę przenosimy w chłodne i ciemne miejsce. W tym okresie w ogóle nie podlewamy ani nie nawozimy. Można też cebulę wykopać i przechować w suchym torfie. Temperatura przechowywania cebuli zwartnicy nie powinna spadać poniżej 10°C.
Hipeastrum na parapecie okiennym zaraz zakwitną :-)
Fot. pixabay
Hipeastrum, zwartnica - rozmnażanie
Okres spoczynku hipeastrum powinien trwać od 2 do 3 miesięcy. Doniczkę z rośliną ponownie wstawiamy do mieszkania w grudniu lub styczniu, rozpoczynając cały cykl od nowa. W tym momencie można też roślinę rozmnożyć, gdyż starsze cebule mogą wydawać od 1 do 2 cebul potomnych. Cebule potomne oddzielamy od cebuli matecznej i sadzimy do osobnych doniczek. Przed sadzeniem warto je zaprawić środkiem grzybobójczym. Zakwitną one nie wcześniej jak po 2 latach. Do tego czasu pielęgnujemy je tak samo jak cebulę rośliny kwitnącej, aby przechodziły okres wzrostu i spoczynku.
Teoretycznie hipeastrum można też rozmnożyć z nasion ale w uprawie domowej nasiona nie zawsze się zawiązują. To nawet lepiej bo zawiązywanie nasion osłabia cebulę, a nam przecież zależy na zdrowej i silnej cebulce.
Hipeastrum kwitnące na Boże Narodzenie
Fot. shutterstock.com
Hipeastrum na Boże Narodzenie
Kwitnące zwartnice są często sprzedawane w okresie poprzedzającym Święta Bożego Narodzenia, a więc nieco wcześniej niż wypada naturalny okres kwitnienia tych roślin. Sami też możemy uzyskać roślinę kwitnącą już w grudniu. W tym celu w październiku przechowywane cebule wkładamy do podziurawionych plastikowych woreczków, a następnie do lodówki. Chłodzenie w temp. 3 do 7°C powinno trać od 3 do 4 tygodni. Co kilka dni cebule na kilka minut wyciągamy aby je przewietrzyć (zapobiega to ich pleśnieniu). Po zakończeniu chłodzenia cebule hipeastrum sadzimy do doniczek i ustawiamy w ciepłym i widnym miejscu. Następnie postępujemy tak jak przy normalnym trybie uprawy.
Jeżeli zdecydujemy się na wywoływanie wcześniejszego kwitnienia zwartnicy, tak aby kwiaty można było podziwiać już przed świętami, musimy jednak wziąć pod uwagę, że w tym okresie dzień jest najkrótszy w roku i pędy kwiatowe, poszukując światła, mogą się nieco wyciągać. Jeżeli pęd kwiatowy będzie zbyt wiotki, należy go przywiązać do patyka.
Opracowano na podstawie:
1. Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s 311;
2. M. Ulczycka, Kwitnące święta, Działkowiec, Nr 12/2012, s. 7;
3. A. Gawryś, Zachwycające hipeastrum, Magnolia, Nr 8 (grudzień 2012), s. 66-69.
Przeczytaj również:
Kwiaty na Boże Narodzenie
Za oknem nie ma już zieleni ani kolorowych kwiatów, a wszędzie króluje szarość lub biel śniegu. Jednak nawet w tym dość smutnym czasie uśpienia przyrody, możemy cieszyć się jej kolorami w naszych mieszkaniach, jakie wprowadzą kwiaty na Boże Narodzenie. Wtedy bowiem zakwitają rośliny dnia krótkiego, a część z nich to główni bohaterowie bożonarodzeniowych dekoracji. Niektóre z nich mogą okazać się doskonałym świątecznym prezentem. Więcej...
Poinsecja - Gwiazda Betlejemska
Poinsecja, zwana też gwiazdą betlejemską lub wilczomleczem pięknym, należy do ogromnej rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae), liczącej około 2 tys. gatunków. Kojarząca się z Bożym Narodzeniem poinsecja coraz częściej gości jako świąteczna ozdoba w naszych domach. Co robić aby poinsecja jak najdłużej kwitła? Poznaj zasady uprawy i pielęgnacji w domu. Więcej...
Ozdoby bożonarodzeniowe
Do popularnych ozdób bożonarodzeniowych należą stroiki, wieńce wieszane na drzwiach czy rozmaite kompozycje florystyczne. Najpiękniej prezentują się ozdoby wykonane z materiałów naturalnych, a ich wybór jest przeogromny. Chcesz samodzielnie wykonać stroik świąteczny ale nie wiesz jak się do tego zabrać? Szukasz nietypowych pomysłów na materiały do świątecznych ozdób? Przeczytaj koniecznie! Więcej...
