Różanecznik, rododendron - uprawa, pielęgnacja, rozmnażanie

Różanecznik, określany też jako rododendron, to bogaty w gatunki rodzaj krzewów należący do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). W naturalnym środowisku rośliny z rodzaju różanecznik występują głównie w górskich lasach Azji oraz Ameryki Północnej i Środkowej. Zasiedlają stanowiska zacienione, o dużej wilgotności powietrza. Warto wiedzieć, że stosowana nieraz zamiennie nazwa rododendron jest pojęciem nieco szerszym niż różanecznik. Otóż do rododendronów zaliczają się także Azalie, posiadające miękkie, lekko owłosione i zrzucane na zimę liście, co czyni je bardziej mrozoodpornymi. Różaneczniki "właściwe" są zaś zimozielone i w czasie zimy źle znoszą wpływ zimnych, wysuszających wiatrów. Poznaj sekrety uprawy różaneczników w ogrodzie, zobacz jak wygląda prawidłowa pielęgnacja rododendronów w ogrodzie oraz poznaj sposoby na rozmnażanie różaneczników!

Różanecznik, rododendron - Rhododendron
Fot. pixabay

Gdzie posadzić rododendron?

Powodzenie uprawy różanecznika w ogrodzie w dużej mierze zależy od wyboru właściwego dla niego stanowiska, na którym będziemy mogli zapewnić mu warunki zbliżone do naturalnych. Powinniśmy zatem wybrać miejsce półcieniste, osłonięte przed wiatrem, o dużej wilgotności powietrza. Możemy to osiągnąć poprzez posadzenie różanecznika w sąsiedztwie większych grup krzewów, które jednocześnie będą tworzyły dla rododendrona dekoracyjne tło.

Azalia, a różanecznik. Jakie są różnice?
Jak wygląda azalia, a jak różanecznik? Czym się różnią i po czym je rozpoznać? Choć wiele osób tego nie wie, okazuje się to bardzo proste! Zobacz jak w łatwy sposób odróżnić azalię od różanecznika. Więcej...

Dobrym towarzystwem będą również wysokie drzewa. Ponieważ korzenie różaneczników rosną płasko, najlepiej będą się czuły w sąsiedztwie drzew o korzeniach wrastających w podłoże głęboko, takich jak dąb, miłorząb japoński, czy złotokap zwyczajny.

Ponieważ w naturze różaneczniki występują w rejonach o wysokiej wilgotności powietrza, poza sadzeniem ich w towarzystwie większych grup krzewów, w miejscach osłoniętych i zacienionych, dogodne warunki pomaga stworzyć także sąsiedztwo niewielkich oczek wodnych czy strumyków. Ze względu na takie preferencje, różaneczniki doskonale sprawdzają się jako rośliny do ogrodu japońskiego.

Jak posadzić różanecznik?

Różanecznik wymaga gleb średnio zwięzłych lub lekkich, przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych i kwaśnych (pH pomiędzy 4,5 a 6,0), choć u hodowców można spotkać również odmiany radzące sobie także na glebach bardziej zasadowych. W przypadku zbyt zasadowego podłoża, rododendrony bardzo szybko reagują widocznymi objawami niedoborów pokarmowych w postaci odbarwień liści, plam i chlorozy.

Różanecznik 'Gunninghanis White'. Jego białe kwiaty wspaniale kontrastują z ciemnozielonymi liśćmi

Ponieważ żyzne, bogate w próchnicę i jednocześnie kwaśne podłoże w naszych ogrodach występuje dość rzadko, miejsce, w którym zamierzamy posadzić różanecznik, powinniśmy odpowiednio przygotować. W tym celu dla każdej rośliny wykopujemy dół głębokości ok. pół metra i szerokości 1 m i wypełniamy go mieszanką kwaśnego torfu, przekompostowanej kory sosnowej i żyznej ziemi ogrodowej lub kompostu (w proporcji objętościowej 1:1:1). Jeżeli nie posiadamy tych składników, dobrym rozwiązaniem będzie też gotowa ziemia do rododendronów dostępna w sklepach ogrodniczych.

Po posadzeniu rododendrony obficie podlewamy.

Co posadzić obok rododendronów?
Rododendrony, do których zalicza się azalie i różaneczniki, to jedne z najpiękniej kwitnących krzewów ozdobnych. Zobacz, co posadzić w obok rododendronów, aby podkreślić ich walory przy pomocy rozmaitych barw i form. Oto najlepsze rośliny do sadzenia obok rododendronów! Więcej...

Mikoryza do rododendronów

Gdy sadzimy różanecznik, warto zwrócić uwagę, iż utrzymanie odpowiednio kwaśnej gleby może przysporzyć nieco trudności. Dlatego też warto wykorzystać zjawisko mikoryzy. Mikoryza to wzajemnie korzystne współżycie roślin i specyficznych grzybów symbiotycznych, nawiązujących bezpośredni kontakt z korzeniami rośliny. Mikoryza w ogrodzie może być wprowadzona poprzez zastosowanie specjalnych szczepionek mikoryzowych dla roślin wrzosowatych.

Różanecznik 'Gold Flimmer' posiada ciekawie zabrwione liście

Właśnie w przypadku roślin kwasolubnych, do których zalicza się różanecznik, szczepionki mikoryzowe przynoszą rewelacyjne efekty. W zupełności wystarczają aby przygotować odpowiednie podłoże dla wrzosów, różanecznika, magnolii czy borówki amerykańskiej. Glebę można wprawdzie zakwasić tradycyjną metodą, mieszając ją po prostu z torfem. Ale wykonane w ten sposób zakwaszanie gleby będzie krótkotrwałe. Tymczasem dzięki zastosowaniu szczepionki mikoryzowej, efekty będą się utrzymywać przez wiele lat, a różaneczniki będą piękne nawet przy niekorzystnym pH gleby.

Najlepszym wyborem dla rododendronów będzie mikoryza ektendomikoryza (mikoryza erikoidalna) w postaci szczepionki RHODOVIT®, która zawiera żywą grzybnię mikoryzową roślin wrzosowatych.

Kiedy sadzić różaneczniki?

Najlepszą porą do sadzenia rododendronów jest wiosna, choć krzewy kupione w pojemnikach możemy sadzić przez cały okres wegetacyjny.

Być może nasuwa się pytanie dlaczego najlepszą porą nie jest jesień, jak w przypadku wielu innych roślin. Otóż rododendrony mają płytki system korzeniowy i po sadzeniu jesiennym będzie im trudno zakorzenić się na tyle głęboko aby przetrwać zimowe mrozy. Jeżeli sadzimy różaneczniki jesienią, koniecznie pamiętajmy aby krzewy zabezpieczyć na zimę, usypując u ich podstawy kopczyk z grubej warstwy mielonej kory sosnowej, kompostu lub kwaśnego torfu.

Jeżeli nasza gleba jest bardzo lekka i przepuszczalna, może wystąpić niedostatek wody i powinniśmy regularnie podlewać różaneczniki miękką wodą, o ile jest to możliwe - deszczówką. Dobrym pomysłem jest również przykrycie ziemi wokół krzewu warstwą ściółki, która ograniczy wyparowywanie wody. Doskonale do tego nadaje się kora sosnowa, która dodatkowo będzie zakwaszać glebę. Dzięki temu zabiegowi gleba latem będzie wolniej wysychać, a zimą później i płycej zamarzać.

Różanecznik 'Flavum' posiada wspaniałe kwiaty barwy żółtej

Jeszcze bardziej niebezpieczny niż niedostatek wody, może być jej nadmiar, występujący na glebach ciężkich i nieprzepuszczalnych, gdyż może dojść do duszenia się korzeni rododendronów (w mokrej, zlewnej ziemi brak jest powietrza). W takiej sytuacji rośliny możemy sadzić na łagodnym stoku, wykonać drenaż, bądź przygotować dla nich rabatę w formie nasypu otoczonego pniami drzew bądź kamieniami.

Osobiście w takich przypadkach stosuję wykonanie prostego drenażu pod rododendronem z keramzytu. W tym celu dołek pod sadzoną roślinę wykopuję nieco głębszy i wsypuję keramzyt ogrodniczy. Tak aby utworzyć warstwę grubości 10 cm. Dopiero na to wsypuję ziemię i sadzę różanecznik.

W uregulowaniu wilgotności gleby pod sadzonymi różanecznikami pomaga też dodanie do ziemi TerraCottem. Trzeba je zastosować przed posadzeniem roślin, mieszając z glebą, w którą będziemy sadzić różaneczniki. TerraCottem zawiera swoim składzie hydrożel, którego granulki posiadają zdolność gromadzenia dość sporych ilości wody. Gdy ziemia jest zbyt mokra, hydrożel zabiera nadmiar wody, zaś gdy gleba wysycha, oddaje tę wodę z powrotem. Dzięki temu różaneczniki będą mieć wymaganą stale wilgotną ale nie nadmiernie mokrą ziemię.

Poza hydrożelem TerraCottem zawiera też startową dawkę nawozu oraz kawałeczki skały wulkanicznej, które rozluźniają ziemię. Dzięki temu bardzo dobrze pomaga przygotować odpowiednią ziemię do sadzenia różaneczników.

Jak podlewać różanecznika?

Duże znaczenie wilgotności podłoża dla powodzenia uprawy różanecznika powoduje iż bardzo ważne staje się odpowiednie, regularne podlewanie roślin, szczególnie latem, gdy jest sucho. Pod koniec lata i jesienią podlewanie ograniczamy. Zbyt suche podłoże powoduje, iż liście rododendronów wiotczeją i zwieszają się z pędów bądź zwijają się trąbkowato wzdłuż nerwu głównego. W takiej sytuacji krzew powinniśmy obficie podlać. Możliwe jest również zraszanie liści rozproszonym strumieniem wody. Z kolei, jeżeli zauważymy że liście przybierają barwę szarozieloną, a korzenie gniją, będzie to oznaczało, iż podłoże jest zbytnio nawodnione i podlewanie trzeba ograniczyć.

Różanecznik katawbijski 'Omega' bardzo obficie kwitnie na różowo

Nawożenie różaneczników

Zdrowy rozwój różaneczników wymaga również właściwego nawożenia. Nawożenie różaneczników rozpoczynamy w kwietniu i kończymy w połowie lipca. Możemy zastosować wieloskładnikowe nawozy mineralne lub specjalne nawozy mineralne dla rododendronów. Ponieważ rośliny te nie znoszą zbyt dużego zasolenia gleby, nie wolno nawozić ich "na zapas". Dokarmianie powinno być równomierne i w niewielkich dawkach, co możemy osiągnąć stosując nawozy o spowolnionym działaniu, takie jak SUBSTRAL Osmocote. Przed zastosowaniem nawozu należy spod krzewów usunąć ściółkę, a potem znowu ją rozścielić.

Nawożenie rododendronów. Jaki nawóz do rododendronów wybrać?
Jak, kiedy i czym nawozić rododendrony aby pięknie kwitły i zdrowo rosły? Który nawóz do rododendronów wybrać aby zapewnić roślinom najlepsze warunki wzrostu? Poznaj sekrety nawożenia rododendronów, a zobaczysz jak te krzewy się odwdzięczą! Więcej...

Odchwaszczanie ziemi pod rododendronami

Gleby pod różanecznikami nie wolno przekopywać aby nie uszkodzić korzeni. Dopuszczalne jest delikatne spulchnienie motyką. Konieczne jest natomiast regularne usuwanie chwastów, zanim osiągną duże rozmiary, gdyż wyrywanie dużych chwastów również może uszkodzić płytko rozmieszczone korzenie różanecznika.

Przycinanie rododendronów

Różanecznik wymaga również odpowiedniego przycinania. Wiosną wycinamy zaschnięte i przemarznięte pędy. W tym czasie można też pobudzić młode azalie do rozkrzewienia, lekko je przycinając. Różanecznikom "właściwym" wystarczy wyłamać pąk szczytowy. Starsze krzewy, które straciły wiele dolnych liści i brzydko wyglądają, warto odmłodzić, przycinając wszystkie pędy, nawet te grube. Po skróceniu gałęzi w ciągu kilku tygodni z pąków śpiących wyrasta dużo młodych gałązek. Jeżeli nie mamy pewności czy krzew jest wystarczająco silny by wytrzymać tak radykalne cięcie, możemy odmłodzić wiosną połowę krzewu, a pozostałą część w następnym roku.

Usuwanie przekwitłych kwiatostanów różanecznika

Bardzo ważna jest też prawidłowa pielęgnacja rododendronów po przekwitnięciu, polegająca przede wszystkim na usuwaniu przekwitłych kwiatostanów. Zaschnięte kwiatostany lekko wyłamujemy ręką, uważając aby przy tym nie uszkodzić tworzących się nowych pąków. Dzięki temu różanecznik nie wytwarza owoców i nasion, za to więcej energii przeznacza na tworzenie nowych pąków kwiatowych i liściowych. To sprawia, że w przyszłym roku krzew obficie zakwitnie i będzie ładnie się prezentować.

Dlaczego rododendron nie kwitnie
Zimozielone rododendrony, są malowniczym i ożywiającym ogród akcentem. Pięknie prezentują się w grupach, a ich kwiaty cieszą oko od maja do czerwca. Często jednak zdarza się, że rododendron nie kwitnie. Problem ten związany jest zazwyczaj z błędami w uprawie i pielęgnacji tych roślin. Poznaj 7 najważniejszych powodów dlaczego rododendron nie kwitnie oraz dowiedz się jak im zaradzić. Więcej...

Różanecznik w zimie

Zimozielony różanecznik dość łatwo może ucierpieć podczas mroźnej zimy. W słoneczne lub wietrzne dni jego liście wyparowują dużo wody, której roślina nie może ponownie pobrać z zamarzniętej gleby. Krzewy należy zatem osłaniać, wykorzystując gałązki świerkowe, bądź, wokół większych krzewów, budując płotki ochronne z włókniny lub folii.

Okryć należy także ziemię u podnóża krzewu, w celu ochrony przed przemarznięciem bryły korzeniowej różanecznika. Najlepszą ochronę przed mrozem stanowi śnieg. Jeżeli jednak zima jest bezśnieżna i mroźna, ziemię wokół krzewów obsypujemy liśćmi, korą lub torfem.

Jeżeli zobaczymy, że w okresach długich mrozów liście są pozwijane, a krzewy przybierają niezdrowy wygląd, co jest objawem braku wody w glebie, przy najbliższym ociepleniu, gdy ziemia rozmarznie, musimy rośliny obficie podlać. Możemy to zrobić również zapobiegawczo późną jesienią, w ostatnim momencie przed nastaniem zimy.

Jak zabezpieczyć rododendrony na zimę?
Rododendrony należy zabezpieczyć na zimę i warto o tym pamiętać, gdyż wiosną mogą na nas czekać nieprzyjemnie konsekwencje. Dowiedz się dlaczego różaneczniki są tak wrażliwe na spadki temperatur oraz jak zabezpieczyć rododendrony na zimę aby w nastęnym sezonie znów zachwycały soczyście zielonymi liśćmi i mnóstwem pięknych kwiatów! Więcej...

Rozmnażanie różaneczników

Różaneczniki i azalie rosnące w ogrodzie możemy rozmnażać przez odkłady. Jest to sposób w miarę prosty, ale wymagający cierpliwości. W tym celu wiosną lub w sierpniu wykopujemy w pobliżu krzewu rowek głębokości 15-20 cm, przyginamy jedną z gałązek i wkładamy ją do rowka, a następnie przysypujemy ziemią. Dobrze jest uszkodzić korę na tej części pędu, która będzie się znajdowała pod ziemią. Odkłady ukorzeniają się zwykle po dwóch latach, choć niestety nie możemy mieć pewności, że się to uda.

Przeczytaj również:

Choroby rododendronów - opisy, zdjęcia, zwalczanie
Choroby różaneczników występują dość często. Przyczynia się do tego ogromna popularność tych krzewów, które wcale nie są łatwe w uprawie. Nasz klimat im nie sprzyja i dość często popełniane są błędy w pielęgnacji różaneczników. Dlatego warto dowiedzieć się dlaczego różaneczniki chorują i jak rozpoznawać ich choroby. Oto opisy i zdjęcia ułatwiające identyfikację chorób różaneczników oraz sposoby ich zwalczania. Więcej...

Szkodniki rododendronów
Szkodniki rododendronów pojawiają się najczęściej w trakcie sezonu wegetacyjnego, powodując liczne zniszczenia - plamy i dziury wygryzione w liściach, przebarwienia i zniekształcenia pędów i liści rododendronów. Niektóre szkodniki rododendronów, takie jak mszyce, bardzo licznie obsiadają rośliny. Jak sobie z nimi radzić i jak zapobiegać pojawianiu się szkodników na rododendronach? Oto skuteczne metody zwalczania szkodników rododendronów. Więcej...

Rośliny wrzosowate - ciekawe i mało znane gatunki
Wrzosowate to rodzina roślin licząca ponad 4 tysiące gatunków. W ogrodach najczęściej sadzone rośliny wrzosowate to małe krzewinki - wrzosy i wrzośce, atrakcyjnie wyglądające gdy rosną w dużych grupach, a także krzewy, takie jak azalie i różaneczniki. Aby Twoje wrzosowisko nie było monotonne, poznaj inne, mniej popularne ale za to bardzo ciekawe rośliny wrzosowate, które mogą upiększyć Twój ogród. Więcej...

Opracowano na podstawie: M. Shubert, M. Herwig, Mieszkamy wśród kwiatów, PWRiL, Warszawa 1986, s. 321 - 322; T. Pawłowska, Azalie, Kwiaty, nr 1/1999, s. 2; Wspaniałe różaneczniki, Mój Piękny Ogród, nr 2/1999, s. 10 - 13; L. Orlikowski, Zaraza wierzchołków pędów różanecznika, Działkowiec, nr 5/2004, s. 12.