Drzewka cytrusowe do domu i na balkon. Gatunki ozdobne, jak dbać, przycinać i zimować?

Drzewka cytrusowe są chętnie uprawiane w domach i na balkonach. Odpowiednio pielęgnowane cytrusy nie tylko ładnie kwitną, ale także rodzą jadalne owoce. W tym artykule wyjaśniamy jak dbać o drzewka cytrusowe w domu oraz jak przycinać i zimować ozdobne cytrusy. Polecamy najciekawsze gatunki cytrusów do uprawy doniczkowej!

Drzewka cytrusowe do domu i na balkon
Fot. depositphotos

Drzewka cytrusowe - gatunki ozdobne

Rośliny cytrusowe są źródłem bardzo lubianych owoców, takich jak pomarańcze, mandarynki, grapefruity, cytryny i limonki. Większość roślin cytrusowych także ładnie kwitnie, a ich żółte lub pomarańczowe owoce atrakcyjnie kontrastują z zielenią liści. Dlatego wyhodowano wiele odmian ozdobnych roślin cytrusowych, które przybierają formę atrakcyjnych drzewek, osiągają niewielkie rozmiary i doskonale nadają się do uprawy w domu. Na lato można je wystawiać na balkony i tarasy, wprowadzając nutkę egzotyki do naszych miejsc wypoczynku na świeżym powietrzu. Poniżej przedstawiamy najciekawsze drzewka cytrusowe do uprawy w domu oraz podstawowe zasady ich pielęgnacji.

Cytron Ręka Buddy

Pochodzący z Chin i Indii cytron (Citrus medica) to jeden z najstarszych owoców świata wykorzystywany w celach medycznych, dekoracyjnych oraz w obrządkach religijnych. Najpopularniejszymi odmianami są: cytron 'Ręka Buddy' oraz cytron 'Etrog'. Uprawiany w donicy cytron 'Ręka Buddy' dorasta do 1-3 m wysokości i ma krzaczasty, gęsty pokrój. Ładne liście cytrona są dość duże, zielone, skórzaste i błyszczące. Dekoracyjne, pachnące, białe kwiaty mają fioletowy odcień.

Cytron 'Ręka Buddy' - Citrus medica
Fot. depositphotos

Jednak największe wrażenie robią owoce 'Ręki Buddy', których rozczłonkowane segmenty zwężają się ku końcom i przypominają palce ręki - stąd nazwa rośliny. Owoce mają żółtą, grubą, pomarszczoną skórkę, która jest częścią jadalną owocu. Ciepłolubny cytron wymaga słonecznego stanowiska oraz przepuszczalnej, wilgotnej i lekko kwaśnej gleby. W okresie wegetacyjnym to drzewko cytrusowe należy regularnie podlewać miękką wodą oraz zasilać nawozami do cytrusów.

Cytryna zwyczajna

Cytryna zwyczajna (Citrus limon) jest jedną z popularniejszych roślin cytrusowych. Do domów polecana jest zwłaszcza cytryna skierniewicka (Citrus limon var. ponderosa) nazywana także cytryną Ponderosa. Jest to karłowe, zimozielone drzewko cytrusowe rodzące jadalne owoce. Drzewko cytrynowe dorasta do 1,5-3 m wysokości i ma gęsty, regularny pokrój. Ciemnozielone, błyszczące liście i pachnące białe kwiaty cytryny są równie dekoracyjne co owoce.

Cytryna zwyczajna, drzewko cytrynowe - Citrus limon
Fot. depositphotos

Owoce cytryny skierniewickiej są duże, pachnące i mają grubą, bruzdowaną skórkę. Roślina jest samopylna. Drzewko cytrynowe wymaga bardzo widnego stanowiska oraz żyznej, przepuszczalnej gleby. Roślina wymaga regularnego podlewania, zraszania oraz zasilania nawozem do cytrusów.

Kalamondyna

Kalamondyna (Citrofortunella mitis) to miniaturowe drzewko, które powstało w wyniku skrzyżowania kwaśnej mandarynki (Citrus reticulata) z kumkwatem japońskim (Fortunella japonica). Jest także nazywana mandarynką domową lub drzewkiem pomarańczowym. Uprawiana w doniczce kalamondyna dorasta do 1,5 m wysokości.

Kalamondyna - Citrofortunella mitis
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Skórzaste liście kalamondyny pięknie pachną podobnie jak białe, gwiaździste kwiaty. Zimą dojrzewają niewielkie, kuliste owoce kalamondyny w kolorze pomarańczowym. Owoce są jadalne, ale niezbyt smaczne. To drzewko cytrusowe ma duże wymagania glebowe, więc powinna być sadzona w podłożu żyznym, przepuszczalnym o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym. W czasie wegetacji należy roślinę regularnie podlewać oraz raz w miesiącu nawozić.

Kumkwat

Kumkwat (Citrus japonica in. Fortunella) to zimozielone drzewo cytrusowe pochodzące z Chin w doniczce dorastające do 2 m wysokości. Dekoracyjne są zarówno błyszczące, ciemnozielone liście, drobne, białe kwiaty oraz podłużne, pomarańczowe, pachnące owoce kumkwata. Skórzaste, zaokrąglone na końcach liście po roztarciu wydzielają przyjemny zapach. Niewielkie owoce kumkwata o gładkiej skórce są jadalne i przypominają w smaku pomarańcze.

Kumkwat - Citrus japonica in. Fortunella
Fot. pixabay

Ziemia dla tego gatunku powinna być żyzna, przepuszczalna i lekko kwaśna. Uprawa kumkwata w doniczce to głównie regularne podlewania, zraszanie oraz zasilanie co dwa tygodnie nawozami dla cytrusów.

Limonka

Limonka (Citrus aurantifolia) pochodzi z Azji i jest doskonałym drzewkiem cytrusowym uprawianym w doniczkach. Rozgałęziona limonka ma gęsty pokrój i dorasta do 2 m wysokości. Błyszczące, owalne liście limonki po roztarciu wydzielają intensywny zapach podobnie jak białe, niewielkie kwiaty.

Limonka - Citrus aurantifolia
Fot. pixabay

Niewielkie owoce limonki, owalne lub okrągłe, mają zieloną lub żółtą skórkę a ich miąższ jest kwaśny i aromatyczny. W okresie wegetacyjnym limonka dobrze czuje się wystawiona na balkon lub taras.

Mandarynka

Mandarynka (Citrus reticulata) pochodzi z południowej Azji i jest popularną rośliną doniczkową. Przybiera postać gęstego krzewu lub małego drzewka i dorasta w donicy do 1-2 m wysokości. Dekoracyjne są zarówno ciemnozielone liście jak i małe, białe i silnie pachnące kwiaty mandarynki. Zimą dojrzewają niewielkie, okrągłe owoce o pomarańczowej skórce.

Mandarynka - Citrus reticulata
Fot. pixabay

Słoneczne, ciepłe stanowisko oraz żyzna, przepuszczalna i lekko kwaśna gleba są konieczne by mandarynka dobrze rosła i owocowała.

Pomarańcza chińska

Pomarańcza chińska (Citrus sinensis) dorasta do kilku metrów wysokości i może mieć postać krzewu lub niewielkiego drzewka. Cienkie pędy wyposażone w kolce są porośnięte przez owalne, błyszczące liście. Wiosną i latem rozwijają się białe kwiaty o silnym zapachu.

Pomarańcza chińska - Citrus sinensis
Fot. pixabay

Kuliste owoce pomarańczy chińskiej mają średnice ok. 10 cm i pomarańczową skórkę. Roślina wymaga ciepłego, bardzo jasnego stanowiska i żyznego podłoża o obojętnym odczynie.

Poncyria trójlistkowa

Poncyria trójlistkowa (Poncirus trifoliata) w naturze występuje w z północnych rejonach Chin i Korei. Jest rośliną cytrusową odporną na mróz, która w naszych warunkach klimatycznych może być uprawiana w gruncie lub dużej donicy na tarasie lub balkonie. Poncyria to gęsty krzew lub niewielkie drzewko osiągające od 2 do 3 m wysokości. Liczne, kolczaste pędy są porośnięte przez trójdzielne, skórzaste liście. Wiosną, jeszcze przed liśćmi, rozwijają się liczne, białe silnie pachnące kwiaty poncyrii.

Poncyria trójlistkowa - Poncirus trifoliata
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons

Latem dojrzewają niewielkie, kuliste, intensywnie żółte owoce - aromatyczne i doskonałe na nalewki oraz konfitury. Mrozoodporna poncyria wytrzymuje spadki temperatury do -20°C i nie wymaga osłaniania na zimę. Preferuje miejsca słoneczne i zaciszne a glebę żyzną i przepuszczalną.

Yuzu

Yuzu (Citrus junos) to krzew lub niewielkie drzewo cytrusowe pochodzące z Chin. W naszych warunkach klimatycznych jest doskonałym drzewkiem cytrusowym do domu i na balkon. Roślina ma krzaczasty pokrój a jej pędy są porośnięte długimi kolcami i zimozielonymi, owalnymi liśćmi. Kwiaty yuzu są białe i niewielkie a nieduże owoce przypominają cytryny. Owoce o twardej, pomarszczonej skórce są aromatyczne i mają słodko-cierpki smak.

Owoce yuzu i mandarynki
Fot. pixabay

Jak dbać o drzewka cytrusowe w domu?

Drzewka cytrusowe w domu wymagają przede wszystkim bardzo dużej ilości słonecznego światła. Latem bardzo dobrze czują się na wolnym powietrzu, na tarasie lub balkonie w zacisznym i widnym miejscu. W mieszkaniu można donicę postawić w pobliżu okna, ale należy uważać na przeciągi - cytrusy ich nie lubią. Jeżeli chodzi o podłoże, to drzewka cytrusowe preferują podłoże żyzne, przepuszczalne o odczynie od lekko kwaśnego po obojętny. Latem należy rośliny zraszać, regularnie podlewać oraz zasilać nawozami do cytrusów.

Drzewka cytrusowe w doniczkach
Fot. depositphotos

Jak przycinać drzewka cytrusowe?

Cytrusy nie wymagają przycinania, ale dobrze znoszą ten zabieg. Przycinanie sprawia, że rośliny mają gęstszy pokrój i szybciej rosną. Należy pamiętać, że cięcie opóźnia kwitnienie oraz owocowanie cytrusów, dlatego nie powinno być zbyt silne oraz zbyt częste. Najkorzystniejszym terminem przycinania drzewek cytrusowych jest wiosna.

Drzewka cytrusowe ozdobne - różne gatunki
Fot. depositphotos

Zimowanie cytrusów w domu

Wraz z nadejściem zimy należy przenieść cytrusy do domu lub na oszklony taras. Miejsce zimowania drzewek cytrusowych musi być zabezpieczone przed mrozem i bardzo jasne, warto w tym okresie doświetlać rośliny lampami LED. Od października do kwietnia cytrusy generalnie przechodzą w stan spoczynku, ale uprawiane w domu często zimą owocują. Owocujące drzewka pielęgnujemy tak jak dotychczas. Natomiast rośliny przechodzące w stan spoczynku przenosimy do widnego pomieszczenia o temperaturze 5-15°C. Podlewanie roślin znacznie ograniczamy, a jeżeli w pomieszczeniu panuje wyższa temperatura - także regularnie zraszamy.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Jak wyhodować cytrynę z pestki?
• Rośliny doniczkowe o ozdobnych owocach
• Rośliny śródziemnomorskie na taras. Nazwy i zdjęcia
• Nieśplik japoński. Właściwości i uprawa w domu

Opracowano na podstawie:
1. F. Bechthold, Rośliny doniczkowe, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1998, s. 59-60;
2. K. Mynett, Rośliny doniczkowe w mieszkaniu, Wydawnictwo Chemil, Warszawa, 1998, s. 66-67;
3. J. Mayer. Rośliny balkonowe, Wydawnictwo Hachette Livre Sp. z o. o., Warszawa 2005, s. 139, 147, 149;
4. M. Ulczycka-Walorska, Cytrusy w domu w Działkowiec 1/2015 s. 38-39.