Czubajka kania - wartości odżywcze, uprawa, przepisy kulinarne
Czubajka kania (Macrolepiota procera) to grzyb z rodziny pieczarkowatych, spożywany zazwyczaj po usmażeniu w panierce lub jako dodatek do jajecznicy. Bardzo ceniony za swoje walory smakowe, niestety też łatwy do pomylenia ze śmiertelnie trującym muchomorem sromotnikowym. Nie musimy jednak ryzykować pomyłki. W bezpieczny sposób możemy pozyskiwać pyszne kanie z uprawy we własnym ogrodzie! Teraz jest to możliwe dzięki wygodnym w użyciu podłożom zawierającym grzybnię kani.
Czubajka kania z własnej uprawy w ogrodzie
Fot. pixabay
Czubajka kania - wartości odżywcze
Czubajka kania w lasach może być zbierana od lipca do października, a zatem całe lato, aż do jesieni. Spotkać ją można na brzegach lasów liściastych i iglastych, na polanach leśnych i łąkach, często również na poboczach szos.
Częścią nadającą się do spożycia są kapelusze kani i to głównie w nich zgromadzone są wszelkie wartości odżywcze, dla których warto jadać te grzyby. Znajdziemy w nich witaminy A, B1, B2, C, D, PP i E, a także liczne sole mineralne. W 80% kanie składają się z wody, zaś pozostałe 20% ich masy to w większości białka i nieco węglowodanów oraz tłuszczy. Jako produkt niskokaloryczny kanie mogą być polecane osobom odchudzającym się.
Czubajki kanie są polecane dla wegetarian, gdyż w ich kapeluszach znajdziemy łatwo przyswajalne aminokwasy egzogenne, czyli takie, których organizm ludzki nie jest w stanie wytworzyć sam i musi je otrzymywać w pożywieniu. Spożywanie kani to dobry sposób aby te aminokwasy uzupełniać w diecie wegetariańskiej.
Kanie są też dobrym źródłem błonnika. Musimy jednak pamiętać, że zawarty w nich błonnik to ciężkostrawna chityna. Z tego względu kani nie powinny spożywać dzieci poniżej 6 roku życia, a także osoby starsze i mające problemy zdrowotne. Jednorazowo nie powinno się też jadać kani zbyt wiele.
Kania doskonale smakuje usmażona w panierce. Smaży się podobnie jak kotlety schabowe
Fot. depositphotos
Czubajka kania - wygląd
Najbardziej charakterystyczną częścią czubajki kani jest jej kapelusz. U młodych grzybów kapelusze są jajowate, zamknięte, brązowe. Z czasem się otwierają, przybierając kształt parasola, a także jaśnieją. Ostatecznie stają się płaskie i rozpostarte, a ich średnica może sięgać aż 30 cm. To czyni je jednymi z największych kapeluszy spotykanych u grzybów rosnących w naszych lasach. Wiele osób twierdzi, że kapelusz kani przypomina parasol przyozdobiony piórami sowy. Dlatego potocznie grzyb ten bywa też nazywany parasolnikiem lub sówką.
Warto zwrócić uwagę także na trzon kani, który może osiągać do 40 cm wysokości ale nie więcej niż 2 cm średnicy. Na trzonie kani, zazwyczaj w jego górnej części, znajdziemy też ruchomy pierścień barwy kremowej. Przy ziemi trzon trzon jest znacznie grubszy, bulwiasty, do 5 cm średnicy.
Czubajka kania - grzyby w różnym stopniu dojrzałości
Fot. pixabay
Czubajka kania, a muchomor sromotnikowy - różnice
Niestety czubajka kania często jest mylona z muchomorem sromotnikowym, który jest silnie trujący, a jego spożycie może być nawet śmiertelne. Z muchomorami mylone są najczęściej młodsze egzemplarze kani. Warto więc zwrócić uwagę na różnice pomiędzy czubajką kanią, a muchomorem sromotnikowym.
Oto 4 najważniejsze różnice między czubajką kanią, a muchomorem sromotnikowym:
- dojrzałe kanie mają płaski kapelusz z niewielkim garbkiem na środkowej części, zaś u muchomora sromotnikowego kapelusz jest bardziej płaski,
- na kapeluszu kani znajdziemy popękaną, łuszczącą się skórę oraz chropowate, brązowe plamki, zaś kapelusze muchomora sromotnikowego są od góry gładkie barwy oliwkowej,
- blaszki kani są beżowe, zaś u muchomora białe,
- pierścień na trzonie kani jest ruchomy, zaś u muchomora sromotnikowego jest on zwisający i nieco kołnierzykowaty.
Czubajka kania, a muchomor sromotnikowy - różnice
Fot. pixabay
Mimo tych różnych oba grzyby bywają często mylone, a pomyłki są tragiczne w skutkach. Dlatego miłośników smaku tego grzyba zachęcamy do samodzielnej uprawy kani w ogrodzie!
Czubajka kania - uprawa w ogrodzie
Czubajkę kanię w bezpieczny sposób możemy otrzymywać z własnej uprawy kani w ogrodzie. Jest to możliwe dzięki dostępności grzybni czubajki kani gotowej do zaszczepienia w ogrodzie. Wybierając miejsce do uprawy kani w ogrodzie, warto pamiętać iż w środowisku naturalnym grzyb ten wyrasta najczęściej wśród traw, na glebach gliniastych i zasobnych w wapń. Unika zaś siedlisk kwaśnych i bardzo wilgotnych. Nie należy zatem dla kani wyszukiwać miejsca specjalnie wilgotnego, wystarczy po prostu cieniste, idealnie będzie na obrzeżu trawnika.
Aby zaaplikować grzybnię kani, szpadlem lub motyką podnosimy darń trawy. Następnie wsypujemy po 5 ml grzybni (około 1 łyżeczki stołowej) wprost do gruntu, w kilku miejscach, w okolicach korzeni traw. Po umieszczeniu grzybni miejsce aplikacji udeptujemy i podlewamy. Gdy grzybnia kani rozrasta się w ziemi, należy jedynie raz w tygodniu zraszać ziemię wodą, ale tylko jeżeli co najmniej od tygodnia nie padało. Nadmierna wilgoć wcale nie jest zbyt dobra. Grzyby mogą pojawić się już po 6 miesiącach, o ile zastosowaliśmy grzybnię wczesną wiosną.
Czubajka kania - przepisy kulinarne
Kapelusze kani spożywa się wyłącznie po usmażeniu, ugotowaniu lub upieczeniu.Najpopularniejszy przepis na potrawę z kani to namoczyć kapelusze kani w mleku, potem smażyć je w panierce z bułki tartej i jajka, tak jak kotlety schabowe.
Można też obsmażać kanie w cieście naleśnikowym lub użyć wraz z cebulą jako dodatek do jajecznicy.
Najlepsze są ponoć jednak z kanie z piekarnika. Aby przygotować tę potrawę z kani, panierujemy kapelusze kani bez moczenia w mleku, następnie skrapiamy oliwą i wkładamy do piekarnika aż się zarumienią. Palce lizać!
Zobacz również:
- Grzyby w ogrodzie - uprawa grzybów jadalnych, leśnych
- Uprawa pieczarek w domu - instrukcja
- Suszenie grzybów. Domowe sposoby jak suszyć grzyby
- Ciekawe grzyby jadalne i niejadalne - zdjęcia i opisy
