Czarne plamy na pomidorach

Czarne lub ciemne plamy na pomidorach mogą być spowodowane przez różne choroby. Aby im zapobiec ważna jest profilaktyka, a po zauważeniu pierwszych plam na pomidorach trzeba szybko działać, by choroba nie przeniosła się na inne rośliny. Wyjaśniamy skąd biorą się czarne plamy na pomidorach, jakie choroby są przyczyną ich powstawania i jak je odróżniać. Polecamy najlepsze opryski, które pomogą, gdy na owocach pomidora pojawią się plamy i przebarwienia.

Czarne i ciemne plamy na pomidorach
Fot. depositphotos

Ciemne plamy na wierzchołkach pomidorów

Sucha zgnilizna wierzchołkowa jest chorobą fizjologiczną objawiającą się ciemnymi i zapadniętymi plamami na wierzchołkach owoców pomidora. Wygląda to jakby pomidory gniły na krzaku. Przyczyną tego schorzenia jest niedobór wapnia w roślinie.

Objawy tej choroby pomidorów często pojawiają się w czasie suszy i upałów. Wówczas, z powodu braku wody, roślina nie może pobrać wapnia z suchej ziemi.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora
Fot. depositphotos

Zdolność pomidorów do wchłaniania wapnia może być ograniczona także z powodu zbyt wysokiego poziomu magnezu i potasu w podłożu lub zbyt kwaśnego odczynu gleby. Niedobór wapnia w owocach pomidora może wynikać również z nadmiaru azotu. Azot wpływa na silny rozwój liści. W tej sytuacji wapń trafia do liści, zamiast do owoców pomidora.

Aby zapobiec suchej zgniliźnie wierzchołkowej należy regularnie podlewać pomidory, nie dopuszczając do dużych wahań wilgotności podłoża oraz utrzymywać odpowiedni odczyn pH gleby, który w uprawie pomidora powinien wynosić 5,2-6,0.

W razie zauważenia pierwszych objawów suchej zgnilizny wierzchołkowej pomocny będzie oprysk nawozem dolistnym z wapniem Help Plant CA, który szybko uzupełni niedobory tego składnika.

Ciemne plamy na pomidorach przy szypułce

Alternarioza pomidora jest chorobą wywoływaną przez grzyb Alternaria solani. W ciepłe i deszczowe lata często poraża pomidory uprawiane w gruncie, ale korzystne warunki do jej rozwoju mogą się pojawić także pod osłonami - w słabo wentylowanych, wilgotnych wnętrzach.

Pierwsze objawy choroby widoczne są na liściach pomidorów w postaci suchych, nieregularnych, ciemnobrunatnych plam z żółtą otoczką. Plamy na liściach pomidorów posiadają wyraźne, koncentryczne strefowanie i ograniczone są przez nerwy liścia. Wraz z rozwojem choroby plam przybywa a porażone liście żółkną i zasychają. Atakowane są także łodygi i ogonki liściowe. Na owocach pomidora, przy szypułce, pojawiają się lekko zapadnięte plamy z ciemnym nalotem grzybni.

Choroby pomidorów - alternarioza

Aby zapobiec lub ograniczyć ryzyko wystąpienia alternariozy pomidora należy po sezonie niszczyć resztki roślinne, na których mógł pozostać patogen, wysiewać nasiona pewnego pochodzenia, unikać uprawiania w pobliżu pomidorów ziemniaków oraz stosować płodozmian. W miejscu, w którym pomidory chorowały, nie powinno się uprawiać ich przez kolejne 3-4 lata.

Do zwalczania alternariozy pomidora stosuje się środki grzybobójcze, które polecane są także w ochronie pomidorów przez zarazą ziemniaka np. Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG, Revus 250 SC czy Dagonis.

Wklęsłe, brunatno-brązowe plamy na pomidorach

Antraknoza owoców pomidora wywoływana jest przez grzyb Colletotrichum coccodes. Na dojrzałych lub przejrzałych owocach pomidora pojawiają się wklęsłe, czasem koncentrycznie pofałdowane plamy o brunatno-brązowej barwie. W ich centralnej części widoczne są czarne punkty - przetrwalniki grzybów. Na porażonych owocach podczas wysokiej wilgotności powietrza może pojawić się różowawy nalot z zarodnikami grzyba. Na liściach pomidora widoczne są brązowe plamy z żółtą otoczką (nie ma jednak na nich koncentrycznego strefowania, jak w przypadku alternariozy). Podstawa łodygi i korzenie gniją.

Objawy antraknozy na pomidorze
Fot. Clemson University - USDA Cooperative Extension Slide Series, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons

Występowanie antraknozy może ograniczyć prawidłowe zmianowanie roślin i uprawa pomidorów na innym stanowisku w kolejnym sezonie. Podczas pielęgnacji trzeba uważać, by nie uszkadzać korzeni. Resztki roślin należy po zbiorach utylizować a owoce pomidora zbierać zanim przejrzeją. Do oprysków przeciwko antraknozie pomidora zastosować można preparat Cabrio Duo 112 EC.

Szarozielone i brunatne plamy na pomidorach

Zaraza ziemniaczana to jeden z najgroźniejszych patogenów porażających pomidory i potrafiący zniszczyć uprawę w ciągu kilku dni. Choroba wywoływana jest przez organizm grzybopodobny Phytophthora infestans. Sprzyjają jej deszczowe lata z temperaturą poniżej 18°C.

Plamy pojawiające się na owocach przy zarazie ziemniaka nie są jednak koloru czarnego. Najpierw plamy na pomidorach przybierają kolor szarozielony, zmieniający się następnie na brunatny. Na brzegach liści widoczne są wodniste, początkowo ciemnozielone plamy, które z czasem brunatnieją i obejmują całą powierzchnię blaszek liściowych. Na łodygach zauważyć można brunatne nekrozy. Przy wysokiej wilgotności powietrza w zainfekowanych miejscach pojawia się białoszary nalot grzybni.

Zaraza ziemniaczana na pomidorze

Aby ograniczyć ryzyko wystąpienia zarazy ziemniaka należy sadzić pomidory z dala od ziemniaków, które mogą być źródłem choroby, unikać nadmiernego zagęszczenia roślin, wietrzyć szklarnie i tunele, nie uprawiać pomidorów przy zbiornikach wodnych a po sezonie niszczyć wszystkie resztki roślinne.

Rośliny profilaktycznie warto wzmacniać wywarem z pokrzywy (rozcieńczonym z wodą w proporcjach 1:5) lub skrzypu polnego (1:4), gnojówką ze skrzypu (1:5), preparatami z czosnkiem, opryskami z drożdży lub opryskami z mleka.

Przy pierwszych objawach choroby zastosować można preparaty: Miedzian Extra 350 SC, Miedzian 50 WP, Amistar 250 SC, Revus 250 SC, Polyram 70 WG lub Signum 33 WG.

Małe plamki na pomidorach, które z czasem ciemnieją

Bakteryjna cętkowatość pomidora to choroba wywoływana przez bakterię Pseudomonas syringae. Najlepiej rozwija się przy wysokiej wilgotności powietrza i temperaturze wynoszącej ok. 21-23°C.

Już na niedojrzałych zielonych pomidorach pojawiają się nieduże ale liczne brunatne plamki, które ciemnieją w miarę dojrzewania pomidorów. Ich wielkość dochodzi do kilku mm. Na liściach widoczne są nekrotyczne plamki z żółtą otoczką, które pojawić się mogą także na łodygach, szypułkach i kwiatach.

Bakteryjna cętkowatość pomidora mylona bywa z alternariozą, chorobą grzybową, której plamy mają wyraźnie widoczne, koncentryczne strefowanie.

Źródłem infekcji mogą być zarażone nasiona lub resztki roślin, dlatego należy używać zdrowego materiału nasiennego a porażone rośliny po sezonie usuwać i stosować zmianowanie. Podczas pielęgnacji pomidorów należy uważać, by nie uszkadzać mechanicznie roślin, ponieważ takie miejsca są wrotami do wniknięcia patogenu. Po zauważeniu pierwszych objawów choroby można zastosować środki zawierające związki miedzi np. Miedzian Extra 350 SC lub Miedzian 50 WP.

Wypukłe plamy na pomidorach z żółtą obwódką

Bakteryjna plamistość pomidora to choroba, której sprawcą jest bakteria Xanthomonas vesicatoria. Porażeniu pomidorów sprzyja temperatura 24-30°C i wysoka wilgotność powietrza.

Brązowe plamy pojawiające się na liściach, łodygach i owocach pomidora mają owalny kształt o średnicy ok 3 mm. Zaatakowane liście żółkną. Na zielonych pomidorach widoczne są nieduże, wypukłe pęcherzyki. Gdy owoce dojrzewają, wypukłości powiększają się, zasychają, przybierają czarną barwę a ich środek zapada się. Wokół plam pojawia się żółta obwódka.

Aby ograniczyć ryzyko wystąpienia bakteryjnej plamistości należy wysiewać zdrowe nasiona, stosować zmianowanie, nie sadzić pomidorów w pobliżu ziemniaków lub papryki, utylizować resztki roślinne, wietrzyć uprawy pod osłonami i utrzymywać niższą wilgotność powietrza, a także odkażać narzędzia i szklarnie. Podczas prac pielęgnacyjnych trzeba uważać, by nie uszkadzać mechanicznie roślin i wykonywać zabiegi pielęgnacyjne tylko, gdy rośliny są suche.

Poznaj wszystkie sekrety uprawy pomidorów!

Jeśli czytasz ten artykuł, zapewne interesuje Cię uprawa pomidora lub szukasz rozwiązania problemów, które się w tej uprawie pojawiają.

Dla osób takich jak Ty przygotowaliśmy specjalnego e-booka poświęconego w całości uprawie pomidorów. Ten e-book to:

1. Proste instrukcje co i jak robić krok po kroku;
2. Wszystkie etapy uprawy od siewu nasion do zbioru soczystych owoców;
3. Naturalne, sprytne domowe sposoby na zdrowe pomidory;
4. Praktyczne rady i własne doświadczenia Autorki;
5. Kilkadziesiąt pomocnych zdjęć i ilustracji

Czytając tego e-booka oszczędzisz czas potrzebny na poszukiwanie rozwiązań różnych problemów z uprawą oraz poznasz sprawdzone sposoby na zdrowe i smaczne pomidory z własnego ogrodu. Poznaj sekrety i podpowiedzi doświadczonego hodowcy pomidorów!

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Zwijanie się liści pomidora - przyczyny, zapobieganie, zwalczanie
• Pękanie pomidorów na krzaku. Dlaczego pomidory pękają i jak temu zapobiec?
• Obrywanie liści pomidorów. Jak i kiedy ogławiać pomidory?
• Jak prowadzić pomidory w gruncie, szklarni i tunelu?
• Szkodniki pomidorów gruntowych i szklarniowych

Opracowano na podstawie:
1. J. Sobolewski, Problemy z pomidorami, Działkowiec nr 7/2019, s. 48-49;
2. K. Woszczyk, Dokuczliwe choroby warzyw, Działkowiec nr 7/2018, s. 60;
3. A. Czajka, Pogoda a choroby warzyw, Działkowiec nr 7/2019, s. 62-63;
4. Opracowanie zbiorowe pod redakcją mgr inż. A. Czajka, Poradnik sygnalizatora ochrony pomidora w gruncie, Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice 2017.