Cypryśnik błotny - odmiany, uprawa w Polsce, rozmnażanie
Cypryśnik błotny jest niezwykle efektownym drzewem iglastym polecanym na tereny wilgotne, podmokłe i zalewowe. O egzotycznym wyglądzie cypryśnika stanowią: czerwonobrązowa, łuszcząca się kora, przebarwiające się jesienią igły oraz naziemne korzenie pozwalające drzewu oddychać w warunkach wysokiej wilgotności. Zobacz, jak wygląda uprawa cypryśnika błotnego w Polsce i jak wykonać jego rozmnażanie. Przedstawiamy atrakcyjne odmiany cypryśnika błotnego polecane do ogrodów.
Cypryśnik błotny - Taxodium distichum
Fot. depositphotos
Cypryśnik błotny - pochodzenie i występowanie
Cypryśnik błotny (Taxodium distichum) jest drzewem o sezonowych igłach należącym do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Jest rośliną reliktową - w okresie trzeciorzędu porastał tereny Grenlandii, Spitsbergenu, Północnej Syberii, Europy i Ameryki Północnej.
Współcześnie cypryśnik błotny występuje w stanie naturalnym tylko w Ameryce na błotnistych obszarach Florydy, jednak już od 1640 roku sadzi się go w Europie jako drzewo ozdobne i parkowe.
W Polsce cypryśnik błotny pojawił się w XVIII w, a w 1845 roku posadzono go w znanym Arboretum Kórnickim, w którym możemy podziwiać go do dziś.
Jak wygląda cypryśnik błotny?
Cypryśnik błotny osiąga od 30 do 50 metrów wysokości, ale uprawiany w Polsce dorasta do 20-25 m. Jest drzewem długowiecznym, żyjącym średnio 400-600 lat.
Strzelisty pień tego drzewa jest pokryty czerwonobrązową korą złuszczającą się dużymi płatami. Wyrastające pod kątem prostym konary tworzą stożkową koronę, która z wiekiem staje się bardziej nieregularna i szeroka.
Cypryśnik błotny - Taxodium distichum
Fot. Emmaus, Public domain, Wikimedia Commons
U cypryśnika błotnego wyróżnia się dwa rodzaje pędów:
- długopędy, które tworzą koronę
- niedrewniejące, krótkie pędy boczne opadające wraz z igłami na zimę.
Sezonowe igły cypryśnika błotnego są delikatne, pierzaste, układają się naprzemianlegle na gałązkach, co nadaje drzewu ażurowy wygląd. Pierwsze igły pojawiają najczęściej dopiero w drugiej połowie maja. Jesienią przebarwiają się na ciepłe odcienie złota, pomarańczu i czerwieni, po czym opadają, co jest rzadkością wśród drzew iglastych.
Szyszka cypryśnika błotnego
Fot. Stephen Rahn from Acworth, GA, USA, CC0, Wikimedia Commons
Drzewo produkuje małe, okrągłe szyszki o średnicy 2-3 cm, które dojrzewają późną jesienią. Są one początkowo zielone, a z czasem stają się brązowe. W naszych warunkach klimatycznych nasiona cypryśnika nie dojrzewają.
Cypryśnik błotny często rośnie w wodzie lub na podmokłych glebach. Rosnąc w warunkach podwyższonej wilgotności wytwarza charakterystyczne, struktury korzeniowe zwane pneumatoforami, które wystają ponad powierzchnię wody lub ziemi. Pneumatofory prawdopodobnie pomagają w dostarczaniu tlenu do korzeni znajdujących się w gruncie, często pod wodą.
Pneumatofory cypryśnika błotnego
Fot. UpdateNerd, CC0, Wikimedia Commons
Cypryśnik błotny - odmiany
Cypryśnik błotny jest drzewem niezwykle odpornym na niekorzystne warunki środowiskowe, ale najlepiej rośnie w wilgotnym, bagiennym otoczeniu. Jest często spotykany w ogrodach botanicznych i parkach jako efektowny okaz, który przyciąga uwagę swoim nietypowym wyglądem, zwłaszcza jesienią. Odmiany wolniej rosnące, o mniejszych rozmiarach doskonale nadają się także do małych ogrodów. Oto najciekawsze odmiany cypryśnika błotnego, polecane do ogrodów:
Cypryśnik błotny 'Baldcypress' - ma typowy stożkowaty pokrój i dorasta do 30-40 metrów wysokości.
Cypryśnik błotny 'Cascade Falls' - odmiana ta charakteryzuje się płaczącym pokrojem, z długimi, opadającymi gałęziami. Może być szczepiona na wysokim pniu lub jako roślina płożąca.
Cypryśnik błotny 'Cave Hill' - karłowa odmiana cypryśnika błotnego, wywodząca się od czarciej miotły. Rocznie przyrasta o 5-10 cm - po 15 latach osiąga 1, 5-2 m wysokości. Charakteryzuje się kulistym, niezbyt regularnym pokrojem i jasnozieloną barwą igieł.
Cypryśnik błotny 'Mickelson' - ma bardzo wąski, kolumnowy pokrój i dorasta do 10-12 metrów wysokości. Jest bardziej odporny na suszę niż inne odmiany.
Cypryśnik błotny 'Nutans' - odmiana ta charakteryzuje się mniej regularnym, bardziej rozłożystym pokrojem oraz nieco zwisającymi pędami, co nadaje jej płaczący wygląd.
Cypryśnik błotny 'Peve Minaret' - to karłowata odmiana cypryśnika błotnego. Dorasta do około 2-3 metrów wysokości i ma zwarty, stożkowaty pokrój.
Cypryśnik błotny 'Pevé Minaret'
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
Cypryśnik błotny 'Secrest' - karłowa, pochodząca od czarciej miotły odmiana cypryśnika błotnego, tworząca szeroką, niską koronę o nieregularnym kształcie. Po 10 latach zwykle dorasta do 0,5 m wysokości i 1 m szerokości.
Cypryśnik błotny 'Shawnee Brave' - odznacza się wąską i kolumnową koroną. Dorasta do około 15-20 metrów wysokości i jest polecany do tworzenia szpalerów i alei.
Cypryśnik błotny - uprawa i wymagania
Cypryśnik błotny jest drzewem o dużej wytrzymałości i atrakcyjnym wyglądzie, może być z powodzeniem uprawiany w naszych warunkach klimatycznych.
Uprawa cypryśnika błotnego najlepiej udaje się na stanowiskach słonecznych. Drzewo to znosi także półcień, ale w pełnym słońcu jego wzrost jest najbardziej intensywny, a igły lepiej się wybarwiają.
Cypryśnik błotny doskonale rośnie na glebach gliniastych, żyznych i kwaśnych. Preferuje gleby wilgotne, wręcz mokre, dobrze znosi okresowe zalewanie. Może być więc sadzony na brzegach stawów, rzek, a także na terenach bagnistych. Ze względu na te wymagania, młode drzewa powinny być regularnie podlewane, zwłaszcza w okresach suszy.
Cypryśnik błotny - Taxodium distichum
Fot. U.S. Army Corps of Engineers, Public domain, Wikimedia Commons
Cypryśnik błotny jest odporny na mrozy, znosi temperatury do około -28°C, ale młode okazy są wrażliwe na niskie temperatury i muszą być osłaniane na zimę.
W pierwszych latach uprawy wiosną cypryśniki można nawozić kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem, żeby zintensyfikować ich wzrost. W przypadku starszych drzew nawożenie nie jest konieczne, chyba że rosną one na bardzo ubogich glebach.
Cypryśnik błotny nie wymaga regularnego przycinania. Jeśli jednak jest szczepiony na pniu lub chcemy nadać mu określony kształt, cięcie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, zanim roślina rozpocznie wegetację.
Cypryśnik błotny - rozmnażanie
Uprawiany w Polsce cypryśnik błotny najlepiej rozmnażać za pomocą pędowych sadzonek półzdrewniałych lub nasion sprowadzanych zza granicy, gdyż u nas nasiona cypryśnika nie dojrzewają.
Rozmnażanie cypryśnika przez sadzonki półzdrewniałe
Sadzonki cypryśnika przygotowujemy latem z półzdrewniałych pędów. Sadzonki powinny mieć długość około 10-15 cm i zawierać co najmniej 2-3 węzły. Umieszczamy je w wilgotnym podłożu do sadzonkowania po czym ustawiamy w widnym miejscu i przykrywamy folią lub szkłem, aby zapewnić wysoką wilgotność i temperaturę. Ukorzenianie może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Rozmnażanie cypryśnika z nasion
Nasiona cypryśnika wymagają stratyfikacji. W tym celu umieszczamy je w wilgotnym piasku lub w torfie i przechowujemy w temperaturze około 4°C (a przykład w lodowce) przez 2-3 miesiące. Następnie nasiona wysiewamy do doniczek, które ustawiamy w ciepłym, jasnym miejscu, utrzymując stałą wilgotność podłoża. Dla kiełkujących nasion ważna jest stała temperatura, najlepiej w zakresie 20-25°C. Kiełkowanie nasion cypryśnika błotnego może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Przeczytaj również:
- Co posadzić na podmokłym terenie? Rośliny na gleby podmokłe
- Jakie rośliny posadzić wokół oczka wodnego?
- Rośliny kwasolubne w ogrodzie. Co posadzić na kwaśnej glebie?
- Cyprysik - gatunki i odmiany polecane do ogrodu
Opracowano na podstawie:
1. M. Bahofer, J. Mayer, Drzewa, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2007, s. 240-241;
2. W. Bugała, Drzewa i krzewy iglaste, PWRiL, Warszawa 2003, s. 212-215;
3. W. Bugała, Drzewa i krzewy, PWRiL, Warszawa 1979, s. 83-84;
4. M. Czekalski, Drzewa mniej znane cz. I – Cypryśnik błotny w Zieleń Miejska 3/2007;
5. J. Pokorny, Drzewa znane i mniej znane, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1992, s. 62-63.
