Ciecierzyca - właściwości, wartości odżywcze, uprawa

Ciecierzyca jest popularną rośliną strączkową uprawianą i spożywaną na całym świecie. Ze względu na skład i wartości odżywcze ciecierzycy jest ona doskonałym zamiennikiem mięsa cenionym przez wegan. Poznaj lecznicze, zdrowotne i odchudzające właściwości ciecierzycy oraz dowiedz się jak wygląda uprawa ciecierzycy w Polsce.

Ciecierzyca - Cicer arietinum
Fot. depositphotos

Jak wygląda ciecierzyca

Ciecierzyca (Cicer arietinum), nazywana grochem włoskim lub też błędnie cieciorką, należy do rodziny bobowatych (Fabaceae). Ze względu na swoje wartości odżywcze jest uprawiana prawie na całym świecie.

W odróżnieniu od innych warzyw strączkowych ciecierzyca ma pokrój krzewiasty i wzniesiony. Dorasta do 60-100 cm wysokości.

Silny system korzeniowy ciecierzycy może sięgać nawet do 2 m w głąb gleby, mocno się rozrasta także w jej górnych warstwach. Wzniesione łodygi rośliny są owłosione i porośnięte przez pierzastodzielne liście. Motylkowe kwiaty ciecierzycy wyrastają pojedynczo lub w gronach i mogą mieć barwę: białą, różową, fioletową lub niebieską. Niewielkie, pękate, owłosione strąki zawierają po 2-3 kuliste nasiona ciecierzycy będące częścią jadalną rośliny.

Jadalne nasiona ciecierzycy
Fot. pixabay

Ciecierzyca - wartości odżywcze

Ze względu na wartości odżywcze ciecierzycy jest ona jedną z najbardziej cenionych roślin na świecie. Jej skład i wartość zdrowotna sprawiają, że ciecierzyca jest doskonałym zamiennikiem mięsa. Jest niestety kaloryczna, bo 100 g produktu dostarcza aż około 380 kcal, ale dzięki wysokiej zawartości błonnika nawet niewielka jej ilość zaspokaja głód. Duża ilość nierozpuszczalnego błonnika stabilizuje poziom cukru we krwi oraz ogranicza wchłanianie węglowodanów. Niski indeks glikemiczny (IG 30) sprawia, że ciecierzycę powinny włączyć do swojego jadłospisu osoby zmagające się z cukrzycą oraz insulinoopornością.

Jadalne nasiona ciecierzycy
Fot. pixabay

Wartość odżywcza ciecierzycy (w przeliczeniu na 100 gram nasion) wynika przede wszystkim z wysokiej zawartości białka (20 g), tłuszczy (6 g) i węglowodanów (62 g) oraz błonnika (12 g). Ciecierzyca jest także bogata w witaminy: A, B1, B2, BZ, C, B6, K, PP oraz mikroelementy takie jak: selen, magnez, potas, mangan, wapń, bor, żelazo i krzem.

Nasiona ciecierzycy są również źródłem aminokwasów egzogennych, nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz kwasu foliowego.

Ciecierzyca - właściwości lecznicze, zdrowotne i odchudzające

Ciecierzyca była uprawiana na Bliskim Wschodzie już 7500 lat temu a w XVII wieku rozpowszechniła się na całym świecie. W starożytności przypisywano jej właściwości lecznicze, wierząc, że ciecierzyca stymuluje laktację, ma właściwości moczopędne i pomaga wydalać kamienie nerkowe.

Właściwości lecznicze ciecierzycy są znane i wykorzystywane także współcześnie. Badania udowodniły, że ma ona korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy - obniża ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu, zapobiega udarom i zawałom serca. Kobietom zaleca się spożywanie ciecierzycy w czasie menstruacji, laktacji i ciąży, gdyż jest naturalnym źródłem żelaza.

Falafele to popularna przekąska z ciecierzycy
Fot. pixabay

Za sprawą ciecierzycy możemy także w naturalny sposób ograniczyć negatywne skutki stresu, ponieważ jej nasiona zawierają znaczne ilości tryptofanu - aminokwasu niezbędnego do produkcji serotoniny nazywanej hormonem szczęścia.

Zdrowotne właściwości ciecierzycy polegają także na oczyszczaniu jelit, zapobieganiu zaparciom, usuwaniu toksyn oraz hamowaniu procesów gnilnych w jelitach. Uważa się, że ciecierzycy można przypisać działaniu przeciwnowotworowe, ponieważ zmniejsza ryzyko występowania nowotworów jelita grubego.

Popularna ciecierzyca jest znana nie tylko ze swoich właściwości leczniczych i zdrowotnych, ale także odchudzających. Dzieje się tak za sprawą wysokiej zawartości białka oraz błonnika, które zapewniają długotrwałe uczucie sytości, a tym samym zmniejszają apetyt.

Ciecierzyca - Cicer arietinum
Fot. depositphotos

Ciecierzyca a soczewica - różnice

Zarówno ciecierzyca i soczewica są roślinami strączkowymi. Mimo, iż są to różne gatunki, zdarza się, że są ze sobą mylone, ponieważ zarówno ich liście, kwiaty jak i strąki są dość podobne. Jaka więc jest różnica między ciecierzycą a soczewicą?

• Pokrój - ciecierzyca ma pokrój krzaczasty i wzniesiony, natomiast pędy soczewicy zazwyczaj się płożą.
• Nasiona - nasiona ciecierzycy są kuliste i kremowe a mniejsze nasiona soczewicy są płaskie i mogą mieć kolor kremowy, brązowy, zielony lub czerwony.
• Wartość odżywcza i kaloryczność - ciecierzyca i soczewica różnią się również wartością odżywczą i kalorycznością - 100 g ciecierzycy to ok. 300 kcal a soczewicy tylko 116 kcal. Podobnie przedstawia się zawartość węglowodanów, białek i tłuszczy, których ciecierzyca ma trzy razy tyle co soczewica.

Nasiona ciecierzycy (po lewej) i soczewicy (po prawej)
Fot. pixabay

Ciecierzyca - uprawa

Ciepłolubna ciecierzyca może być uprawiana w Polsce, zarówno pod osłonami jak i w gruncie. Najlepiej czuje się na słonecznych stanowiskach i na żyznej, ciepłej i przepuszczalnej glebie o pH 5,7-7,2.

Ciecierzycę uprawiamy z siewu nasion wprost do gruntu na początku maja. Roślina nie wymaga specjalnej pielęgnacji - jest odporna na suszę a hodowana na żyznej glebie nie wymaga dodatkowego nawożenia. Tylko w początkowej fazie wzrostu należy rośliny regularnie odchwaszczać i spulchniać glebę. Podlewanie ciecierzycy jest natomiast konieczne w czasie zawiązywania się strąków. W tym okresie gleba powinna być cały czas wilgotna.

Uwaga!
Wszystkie zabiegi przy roślinach trzeba wykonywać w rękawicach, ponieważ włoski, którymi są pokryte łodygi ciecierzycy, wydzielają kwas szczawiowy drażniący ludzką skórę.

Ciecierzyca - zbiór i przechowywanie

Zbiór ciecierzycy przeprowadza się po 4–6 miesiącach od siewu. W Polsce zazwyczaj wypada to we wrześniu. Do spożycia na świeżo mogą być zbierane niedojrzałe, jeszcze zielone strąki. Jeśli jednak chcemy uzyskać suche ziarno, najlepiej zbierać całą roślinę, gdy liście zbrązowieją i zwiędną. Zebrane nasiona przechowujemy w suchym i przewiewnym miejscu.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Soja - wartości odżywcze, kiedy siać, uprawa w ogrodzie
• Groch siewny, zwyczajny - wartości odżywcze, odmiany, uprawa
• Fasola szparagowa - kiedy siać, uprawa, odmiany
• Bób - właściwości odżywcze i lecznicze, uprawa, odmiany

Opracowano na podstawie:
1. A. K. Jukanti,P. M. Gaur,C. L. L. Gowda,R. N. Chibbar, Nutritional quality and health benefits of chickpea (Cicer arietinum L.): a review w British Journal of Nutrition , 8/2012, s. 11-26;
2. R. Kaur, K. Prasad, Technological, processing and nutritional aspects of chickpea (Cicer arietinum) - A review w Trends in Food Science & Technology 3/2021, s. 448-463.