Choroby i szkodniki paproci ogrodowych

Choroby paproci ogrodowych mogą doprowadzić do śmierci całej rośliny. Paprocie ogrodowe najczęściej cierpią z powodu chorób fizjologicznych, wynikających z nieodpowiednich warunków uprawy. Niekiedy bywają też atakowane przez chorobotwórcze grzyby lub szkodniki paproci. Zobacz jak rozpoznać choroby i szkodniki paproci ogrodowych. Podpowiadamy najlepsze sposoby ochrony paproci przed patogenami oraz zalecane opryski.

Liść paproci z objawami chorobowymi
Fot. pixabay

Choroby fizjologiczne paproci ogrodowych

1. Brązowienie i zamieranie liści paproci ogrodowych

Zazwyczaj paprocie ogrodowe preferują stanowiska cieniste, pod koronami wysokich drzew lub krzewów. U cieniolubnych paproci uprawianych w pełnym słońcu, szczególnie w upalne lato, dochodzi do blaknięcia, a następnie przedwczesnego brązowienia i rozwijania się spalonych słońcem liści. W takim przypadku jedyną radą jest wykopanie paproci i przesadzenie tam, gdzie będą miały więcej cienia.

Uwaga!
Brązowienie i zamieranie liści paproci jesienią jest zjawiskiem naturalnym. U paproci zimozielonych zamieranie pojedynczych liści również nie jest powodem do niepokoju, ponieważ ich liście żyją ok. 2 lat i szybko są zastępowane nowymi.

2. Żółknięcie liści paproci ogrodowych

Paprocie ogrodowe, jako rośliny leśne, oprócz stanowisk cienistych wymagają również wilgotnego, a zarazem dobrze zdrenowanego podłoża. Źle rosną na glebach podmokłych, ciężkich, gliniastych. Nieodpowiednie warunki wilgotnościowe i zbyt ciężkie podłoże powodują żółknięcie liści paproci. Najlepsze do uprawy paproci ogrodowych jest podłoże piaszczysto-gliniaste, próchnicze, luźne i dobrze napowietrzone.

Paprocie ogrodowe źle rosną na glebach ubogich w składniki pokarmowe. Niedobór składników pokarmowych, zwłaszcza azotu, powoduje blednięcie i żółknięcie liści paproci. Przed posadzeniem paproci w ogrodzie do dołka warto wrzucić trochę kompostu, aby zapobiec niedoborom składników odżywczych w przyszłości. Jeśli w trakcie uprawy zauważymy u paproci objawy niedoboru składników pokarmowych, można je jednorazowo dokarmić nawozem wieloskładnikowym lub kompostem.

Większość paproci najlepiej rośnie w glebie kwaśnej lub lekko kwaśnej o pH od 4,0 do 7,0. Są jednak wyjątki od tej reguły, np. adiantum lub zanokcica skalna preferują podłoże zasadowe. Przed posadzeniem danego gatunku paproci należy dokładnie zapoznać się z jego wymaganiami. Nieodpowiedni odczyn podłoża powoduje żółknięcie i zamieranie paproci ogrodowych, ponieważ nie są one wówczas w stanie pobierać składników pokarmowych z gleby.

Choroby grzybowe paproci ogrodowych

1. Antraknoza paproci

Antraknoza, wywoływana przez grzyby Colletotrichum gloeosporioides lub Phyllosticta pteridis, często atakuje różne rośliny ozdobne, w tym również paprocie ogrodowe. Porażane są najczęściej liście paproci, na których pojawiają się owalne, brązowe plamy. Plamy te stopniowo powiększają się, z czasem obejmując cały liść. Na powierzchni plam wyraźnie widoczne są pierścienie. Dodatkowo wierzchołki liści paproci brązowieją, skręcają się i kurczą, a po długotrwałych opadach pojawiają się na nich ciemne skupienia zarodników grzyba. Szybki rozwój choroby może prowadzić nawet do obumarcia całej rośliny. Chore liście paproci należy wycinać i niszczyć, a całe rośliny opryskać 2-4 razy co 7 dni środkiem Topsin M 500 SC, w dawce około 15 ml środka/10 litrów wody. Podczas stosowania środka należy zachować ostrożność. Paprocie są bardzo wrażliwe na działanie środków ochrony roślin. Jeżeli po zastosowaniu preparatu wystapią niepokojące objawy, należy zaprzestać jego stosowania.

2. Plamistość liści paproci

Inną chorobą paproci jest plamistość liści wywoływana przez kilka rodzajów grzybów (Alternaria, Cercospora phyllitidis, Septoria asplenii, Cylindrocladium pteris, Mycosphaerella sp.). Jej objawy to pojawiające się na liściach paproci owalne lub okrągłe, niekiedy strefowane, szare, brązowe lub brunatne obrzeżone plamy. Aby nie dopuścić do rozwoju tej choroby, należy unikać zwilżania roślin podczas podlewania. Liście z pierwszymi objawami choroby trzeba natychmiast usuwać i niszczyć, a roślinę opryskać preparatem Biosep Active lub Bioczos.

Szkodniki paproci ogrodowych

1. Nicienie

Paprocie ogrodowe mogą być atakowane przez nicienie glebowe (Nematoda). Są to żyjące w glebie nitkowate i niedostrzegalne "gołym okiem" robaki, przez co trudno stwierdzić ich obecność zanim wyrządzą jakiekolwiek szkody. Niektóre typy nicieni uszkadzają korzenie, co może powodować zahamowanie wzrostu lub więdnięcie paproci. Inne nicienie atakują liście paproci, powodując ich deformacje i przebarwienia. Nicienie są trudne do zwalczenia, najlepiej zastosować bezpieczny preparat naturalny P-Drakol (10g/2 litry wody). Jeżeli zabiegi nie przyniosą rezultatu, paproć trzeba usunąć z ogrodu.

2. Roztocze (Acari)

Paprocie ogrodowe bywają atakowane przez roztocze (Acari). Te drobne pajęczaki uszkadzają rośliny, wypijając sok z tkanek liści. Z czasem powoduje to zahamowanie wzrostu i zniekształcenia liści paproci. W wyniku żerowania roztoczy liście paproci stają się brązowe lub rdzawe. Do zwalczenia roztoczy na paprociach ogrodowych konieczne jest zastosowanie preparatów ochronnych, np. Emulpar 940 EC.

Warto wiedzieć!
Dobrze odżywione i uprawiane w odpowiednich warunkach paprocie ogrodowe bardzo rzadko są atakowane przez szkodniki. Jeśli jednak się one pojawią, to bardzo trudno jest je zwalczyć, ponieważ paporocie są bardzo wrażliwe na działanie chemicznych środków ochrony roślin. Najlepszym sposobem zapobiegania inwazji szkodników jest przestrzeganie zasad zrównoważonego nawożenia paproci, uprawa paproci w odpowiednim podłożu i kupowanie zdrowych sadzonek paproci ze sprawdzonych źródeł.

mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Paprocie ogrodowe - gatunki i odmiany, uprawa, rozmnażanie
Paprocie ogrodowe są niezwykłą grupą roślin, wśród której znajdziemy bogactwo form i odcieni zieleni. Świetnie nadają się do ogrodów spowitych cieniem, zaś szczególnie pięknie prezentują się nad wodą i w kompozycjach naturalistycznych. Poznaj najpiękniejsze gatunki i odmiany paproci ogrodowych oraz dowiedz się jak uprawiać paprocie w ogrodzie aby zdrowo rosły przez wiele lat. Więcej...

Choroby i szkodniki paproci doniczkowych
Paprocie najczęściej zapadają na choroby fizjologiczne, będące konsekwencją nieodpowiedniej pielęgnacji tych roślin. Czasem bywają też atakowane przez choroby grzybowe lub szkodniki. Zobacz jak rozpoznać choroby i szkodniki paproci oraz w jaki sposób pomóc niedomagającym roślinom. Więcej...

Rośliny do cienia. Co posadzić w cienistym miejscu w ogrodzie?
Miejsca cieniste w ogrodzie często wydają się problemem. Co posadzić, gdy dociera tu tak mało słońca? Czy znajdziemy ładne rośliny do cienia? Otóż okazuje się, że przy odrobinie trudu można w cienistych zakątkach działki stworzyć prawdziwe leśne zakątki, tętniące życiem. Oto najlepsze rośliny ogrodowe do cienia! Więcej...

Opracowano na podstawie: M. Czekalski, Ogólna uprawa roślin ozdobnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2010, str. 98-100.