Choroby hortensji. Dlaczego hortensja brązowieje i usycha?

Hortensje to chętnie uprawiane krzewy, cenione przede wszystkim za piękne kwiaty. Choć hortensje dość rzadko sprawiają problemy, to jednak mogą być atakowane przez kilka chorób i szkodników. Warto wiedzieć, że dla ich zdrowotności bardzo duże znaczenie odpowiednie nawożenie i warunki na stanowisku gdzie rosną. Co zatem robić, gdy hortensja brązowieje, usycha lub więdnie. Wyjaśniamy jak radzić sobie z chorobami i szkodnikami hortensji!

Choroby hortensji pojawiają się najczęściej w wyniku niewłaściwej pielęgnacji
Fot. depositphotos

Choroby nieinfekcyjne - błędy w uprawie hortensji

Wiele problemów zdrowotnych hortensji wynika z niewłaściwych warunków uprawy i błędów popełnianych przy pielęgnacji roślin. Poniżej omawiamy te najczęściej spotykane.

Chloroza hortensji

Hortensjom do zdrowego wzrostu należy zapewnić nieco cienia, oraz żyzną, próchniczą, odpowiednio wilgotną glebę o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnego. Na glebach o zbyt wysokim pH hortensje szybko zapadają na chlorozę liści, objawiającą się jasnym zabarwieniem lub żółknięciem tkanki liścia, przy czym samo unerwienie pozostaje nadal ciemnozielone.

Chloroza hortensji
Fot. depositphotos

W przypadku wystąpienia chlorozy liści należy zastosować nawóz zakwaszający glebę (najlepiej wzbogacić glebę kwaśnym torfem), a w przyszłości występowaniu chlorozy możemy zapobiegać stosując nawozy mineralne do hortensji, zawierające wszystkie potrzebne tym roślinom makro- i mikroelementy ale ubogie w wapń. Glebę pod krzewami warto też ściółkować korą sosnową, która również jest kwaśna i powolnie się rozkładając pomaga utrzymać niższe pH gleby. Dodatkowo kora sosnowa będzie pełnić rolę dekoracyjną.

• Błędy w nawożeniu: niedobory makro- i mikroelementów
• Jaka ziemia do hortensji? Wymagania glebowe hortensji
• Brązowe plamy na kwiatach hortensji. Jak je leczyć?

Poparzenie liści hortensji

Czasem może dochodzić też do poparzenia liści hortensji. W takim przypadku, przy gorącej i słonecznej pogodzie, liście położone bardziej na zewnątrz żółkną lub brązowieją w swoich środkowych partiach, niektóre z nich mogą opadać. Dzieje się tak gdyż hortensje są roślinami cieniolubnymi, ich liście są bardzo wrażliwe na nadmiar słońca, dlatego też na bardzo słonecznych stanowiskach mogą zostać uszkodzone, sprzyja temu również zbyt sucha gleba. Aby nie dopuścić do poparzenia liści należy zapewnić roślinie więcej cienia i regularnie podlewać.

Dlaczego hortensja nie kwitnie?

Często spotykanym problemem jest też brak kwitnienia hortensji. U hortensji ogrodowej może być on spowodowany źle dobranym stanowiskiem uprawy i narażeniem rośliny na mroźne wiatry w okresie zimy lub niewłaściwym cięciem wykonanym wiosną. Otóż hortensja ogrodowa kwitnie na pędach zeszłorocznych i przemarznięcie tych pędów zimą lub wycięcie ich wiosną, spowoduje brak kwiatów na krzewie.

Problem ten nie występuje w przypadku hortensji bukietowej, która kwitnie na pędach tegorocznych. Jeżeli hortensje słabo kwitną, pamiętajmy też że dla prawidłowego zawiązywania pąków kwiatowych i rozwoju kwiatów konieczny jest dostatek składników mineralnych w glebie - azotu, fosforu, magnezu i żelaza. Hortensje dobrze rosną w cieniu ale nadmierne zacienienie też może osłabiać kwitnienie.

• Cięcie hortensji. Jak i kiedy przycinać hortensje?
• Czego nie lubią hortensje? Błędy w uprawie hortensji
• Dlaczego hortensja traci kolor?

Jak wygląda przelana hortensja i jak ją uratować?

Hortensje są znane ze swoich zielonych i żywych liści. Gdy liście te stają żółte, miękkie i opadają, to oznaka przelania hortensji. Przelany krzew jest także mniejszy - słabiej rośnie, pąki kwiatowe i kwiaty gniją i opadają a korzenie, zamiast jędrnych i białych, są brązowe i gniją.

Nadmierna wilgoć w glebie sprzyja także rozwojowi chorób grzybowych, które objawiają się na liściach i łodygach hortensji w postaci gnijących plam pokrytych nalotem grzybni.

Przelaną hortensję można spróbować ocalić wykopując krzew z dużą bryłą korzeniową, następnie usuwając zgniłe korzenie i uszkodzone pędy. Po wysuszeniu korzeni należy posadzić krzew w innym miejscu, gdzie gleba będzie odpowiednio przepuszczalna i wolna od patogenów.

Choroby grzybowe hortensji

Poza chorobami nieinfekcyjnym, hortensje mogą być też atakowane przez choroby grzybowe. Ich pojawienie się jest zwiążane z atakiem patogenu chorobotwórczego.

Szara pleśń hortensji

W naszych ogrodach najczęściej spotykane są hortensje ogrodowe (Hydrangea macrophylla). Z chorób grzybowych dość powszechnie atakuje je szara pleśń hortensji, wywoływana przez grzyba Botrytis cinerea. Rozwojowi tej choroby sprzyjają częste opady deszczu i duże zacienienie krzewów. Objawem jest zamieranie wierzchołków pędów lub pojedynczych liści. Najmłodsze liście czernieją, a zgnilizna rozszerza się na łodygę. Na starszych liściach brązowieją i czernieją głównie ich wierzchołki. Może dochodzić też do brązowienia pojedynczych kwiatów, a na ich powierzchni obserwuje się szary nalot grzybni i zarodników. Porażone części roślin trzeba na bieżąco wycinać i usuwać. Do oprysków stosujemy środki i preparaty na szarą pleśń, takie jak: szarej pleśni, np. Switch 62.5 WG, Signum 33 WG.

Plamistość liści hortensji

Stosunkowo często, szczególnie na hortensji dębolistnej, obserwuje się plamistość liści hortensji. W przypadku porażenia tą chorobą obserwuje się różnej wielkości plamy na liściach hortensji, przeważnie okrągłe, początkowo jasnobrązowe, następnie brunatne i szarobrunatne, nieraz otoczone czerwoną obwódką. Gdy choroby nie zwalczamy na liściach pojawia się coraz więcej plam i z czasem całe liście zamierają.

Aby zapobiegać rozwojowi choroby, unikajmy zbytniego zagęszczenia roślin oraz zwilżania liści podczas podlewania (podlewajmy bezpośrednio na glebę). Pierwsze liście z objawami plamistości należy usuwać, a jesienią wygrabić spod krzewów wszystkie opadłe liście aby nie stanowiły źródła zakażenia w następnym sezonie. Takich liści oczywiście nie dajemy na kompost, a usuwamy je z ogrodu. Późną jesienią krzewy warto też opryskać 1% roztworem oleju rzepakowego. Jeżeli w sezonie wegetacyjnym porażonych liści jest bardzo dużo, trzeba się posiłkować wykonując opryski naturalnym preparatem Polyversum WP lub fungicydem Scorpion 325 SC.

Mączniak prawdziwy hortensji

Na liściach hortensji może też pojawiać się biały nalot, początkowo punktowo, z czasem może on pokrywać całą blaszkę liścia. Powierzchnie liścia pokryte nalotem z czasem brązowieją. Porażone liście rosną wolniej, a pędy wierzchołkowe ulegają deformacji. Takie objawy świadczą iż roślinę zaatakował mączniak prawdziwy hortensji, którego przyczyną jest grzyb Erysiphe polygoni. Po zauważeniu pierwszych objawów należy usuwać porażone części rośliny, a jesienią spod krzewów dokładnie wygrabić wszystkie opadłe liście, aby nie stały się one źródłem infekcji w kolejnym sezonie. Do ewentualnych oprysków można użyć tych samych fungicydów, którymi zwalcza się plamistość liści.

Szkodniki hortensji

Poza chorobami, hortensje mogą też cierpieć z powodu ataku szkodników. Trzeba jednak przyznać, że szkodniki nie powodują dużych zniszczeń, a na hortensjach pojawiają się właściwie jedynie dwa szkodniki - mszyce oraz przędziorki.

Mszyce na hortensjach

Mszyce można zaobserwować głównie na wierzchołkach pędów hortensji i spodniej stronie liści, gdzie tworzą one duże skupiska bezskrzydłych owadów o barwie ciemnozielonej do czarnej. Mszyce wysysając soki z rośliny ograniczają jej wzrost i powodują deformację liści oraz kwiatostanów. Wydzielają też lepką rosę miodową, sprzyjającą powstawaniu czarnego nalotu grzybów sadzakowych. Po zauważeniu mszyc należy przeprowadzić oprysk preparatem mszycobójczym. W pierwszej kolejności warto zastosować naturalny preparat olejowy Emulpar 940 EC. Jeśi taki oprysk nie pomoże, tutaj prepzentujemy inne środki i preparaty na mszyce.

Przędziorek na hortensji

Drugim szkodnikiem pojawiającym się na hortensji jest przędziorek chmielowiec. Jest to roztocz, żerujący na spodniej stronie liści hortensji od maja do połowy sierpnia. Wysysając soki z liści powoduje powstawanie na ich powierzchni żółtych, mozaikowatych przebarwień. Początkowo pojawiają się one wzdłuż nerwów liści, a potem mogą obejmować całą ich powierzchnię. Mocno porażone liście żółkną, brązowieją ich końcówki, ostatecznie więdną i opadają. Aby zwalczyć przędziorki należy zastosować jeden z preparatów przędziorkobójczych, np. Karate Zeon 050 CS.

Przeczytaj również:

• Hortensja bukietowa - odmiany, uprawa, cięcie
• Hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris)
• Hortensja w doniczce - jak sadzić, uprawa, zimowanie

Opracowano na podstawie:
1. Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 320-323;
2. Z. Pindel, Dlaczego hortensje ogrodowe przynoszą rozczarowanie?, Kwiaty, nr 1/1994, s. 6-7;
3. G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 51-53.