Celozja - odmiany, uprawa, rozmnażanie

Celozja (Celosia), zwana także kogucim grzebieniem, to roślina jednoroczna należąca do rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae). Pochodzi z Afryki oraz tropikalnych rejonów Azji. Jej kwiaty o intensywnych barwach są podłużne i mają formę pofałdowanych grzebieni, piramid lub kłosów. Zobacz, jakie odmiany celozji możesz wykorzystać na ogrodowej rabacie lub na balkonie. Wyjawiamy tajniki pielęgnacji i rozmnażania celozji w uprawie amatorskiej.

Celozja - Celosia
Fot. depositphotos

Celozja - zastosowanie

Celozje mają zastosowanie jako rośliny obwódkowe oraz rabatowe. Na ogrodowych rabatach warto sadzić razem odmiany celozji o odmiennym zabarwieniu kwiatów, tworząc z nich barwne kompozycje. Celozje dobrze komponują się z innymi roślinami rabatowymi, takimi jak: szałwia błyszcząca, żeniszek meksykański, trawy ozdobne, starzec srebrzysty, niecierpek. Celozje równie dobrze sprawdzają się w uprawie pojemnikowej, stanowiąc niezrównaną ozdobę balkonów i tarasów.

Celozja jest rośliną cenioną przez florystów. Cięte kwiaty celozji wytrzymują nawet 3 tygodnie. Roślina wykorzystywana jest także na suche bukiety, gdyż jej kwiaty po zasuszeniu nie tracą swojej intensywnej barwy.

Celozja - odmiany

Typowym gatunkiem celozji uprawianym w ogrodach jest celozja srebrzysta (Celosia argentea var. argentea). Roślina ta charakteryzuje się wzniesionym pokrojem. Liście są jasnozielone, wydłużone, a drobne kłoski tworzą obfite kwiatostany. Gatunek dzieli się na trzy formy:

• celozja pierzasta (Celosia argentea var. plumosa),
• celozja kłosowa (Celosia argentea var. spicata),
• celozja grzebieniasta (Celosia argentea var. cristata)

Formy te, czasem traktowane jako odrębne gatunki, różnią się pokrojem, kształtem liści, kwiatów oraz wysokością. Wśród nich wyróżnia się także liczne grupy odmian i odmiany. Poniżej omawiamy je szczegółowo.

Celozja pierzasta

Celozja pierzasta (Celosia argentea var. plumosa) - dorasta do 40-50 cm wysokości, a jej kwiatostany mają kształt piramidy i przybierają intensywne barwy: żółtą, pomarańczową, różową, purpurową i czerwoną. Łodygi są nierozgałęzione, a liście lancetowate, zebrane w rozety. Kwitnie od końca czerwca aż do późnej jesieni. Wśród odmian celozji pierzastej wyróżnia się kilka grup.

Celozja pierzasta - Celosia argentea var. plumosa
Fot. depositphotos

Celozja pierzasta Century - to odmiany o dużych, mocno rozbudowanych kłosach w kolorach żółtym, pomarańczowym i różowym. Do produkcji doniczkowej, ale mogą być również stosowane na kwiat cięty. Odznaczają się silnym wzrostem i krzewiastym pokrojem. Osiągają 50-60 cm wysokości. Bardzo dobrze znoszą wysokie temperatury.

Celozja pierzasta Kimono - standard wśród karłowej celozji. Od wielu lat najpopularniejsza grupa odmian o zwartym pokroju i dużych kłosach oraz szerokiej palecie barw.

Celosia pierzasta Ice Cream - to odmiany karłowe dorastające do 30 cm wysokości o krótkich, grubych kłosach w kolorach kremowym, łososiowym, żółtym, różowym i czerwonym.

Celozja pierzasta 'Arrabona Red' - ta karłowa odmian osiąga 20 cm wysokości. Rośliny są silne, rozgałęzione o krzewiastym pokroju. Kwiatostany mają intensywny odcień czerwieni i pomarańczu. Doskonale znosi upały i susze.

Celozja pierzasta 'Kimono Yellow' - odznacza się imponującym, gęstym pióropuszem żółtopomarańczowych kwiatów. Osiąga wysokość 40-50 cm. Pięknie wygląda zarówno na rabacie jak i w doniczce.

Celozja grzebieniasta

Celozja grzebieniasta (Celosia argentea var. cristata) - wyróżniają ją kwiatostany w kształcie koguciego grzebienia, dlatego jest tak czasem nazywana grzebionatką. Wzniesiona łodyga dorasta do 50 centymetrów, a zielone liście mogą przyjmować lekko purpurowe zabarwienie. Kwiaty mogą być czerwone, żółte i pomarańczowe, bordowe czy łososiowe.

Celozja grzebieniasta - Celosia argentea var. cristata
Fot. depositphotos

Celozja grzebieniasta Bombay - to grupa odmian przeznaczonych na kwiat cięty. Odmiany o kolorach limonkowym, różowym, purpurowym i czerwonym mają zwarte, duże kłosy i osiągają do 100 cm wysokości.

Celozja grzebieniasta Act - to odmiany przeznaczone na kwiat cięty o grubych kłosach kwiatowych w kolorach żółtym, zielonym, pomarańczowym i czerwonym mają wysoką tolerancję na choroby grzybowe. Dorastają do 100 cm wysokości.

Celozja grzebieniasta Chief - to grupa popularnych odmian z przeznaczeniem do cięcia o dużych, pełnych, kulistych kwiatostanach w intensywnych kolorach żółtym, czerwonym i różowym.

Celozja grzebieniasta 'Gypsy Queen' - ta odmiana celozji ma intensywny, ciemno bordowy kolor i szeroki, wachlarzowaty kwiat. Liście przybierają także odcień purpury. Roślina osiąga wysokość około 30 cm i kwitnie od późnego lata do jesieni. Dobrze sprawdza się także w pojemnikach, w ogrodach i na kwiat cięty.

Celozja grzebieniasta 'Red Velvet' - to karmazynowa odmiana o wyjątkowo dużych kwiatostanach osiągająca ok 100 cm wysokości.

Celozja kłosowa

Celozja kłosowa (Celosia argentea var. spicata) - dorasta do 70 cm wysokości. Wzniesiona łodyga pokryta jest jasnozielonymi, wydłużonymi liśćmi, a na końcach pędów wyrastają podłużne kwiatostany przypominające kłosy. Szczególną uwagę przykuwają następujące odmiany i grupy odmian celozji kłosowej:

Celozja kłosowa 'China Town' - niewątpliwą ozdobą tej odmiany są duże, luźne, puchate intensywnie czerwone kwiatostany oraz bordowe liście. Roślina osiąga 50 cm wysokości.

Celozja kłosowa Celway - to grupa odmian przeznaczonych na kwiat cięty. Osiągają wysokość do 120 cm, a efektowne kłosy mają nietypowe kolory: cytrynowy, biały, łososiowy, purpurowy, pomarańczowy, ceglasty.

Celozja kłosowa Kosmo - jest kompaktową celozją uprawianą w pojemnikach i na rabacie. Karłowe rośliny osiągają 20 cm wysokości, a dekoracyjny główny kłos z licznymi kłoskami bocznymi występuje w szerokiej palecie kolorów.

Celozja kłosowa - Celosia argentea var. spicata
Fot. pixabay

Celozja - uprawa

Celozja jest rośliną dość wymagającą. Preferuje stanowisko słoneczne, ciepłe i zaciszne. Słabo znosi miejskie zanieczyszczenia. Pochodzi z rejonów o wysokich temperaturach, więc w naszych warunkach możemy ją sadzić dopiero, gdy minie ryzyko przymrozków - od końca maja lub w czerwcu. Celozja preferuje gleby żyzne, próchnicze, lekkie i przepuszczalne o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6-7,5).

Podłoże do uprawy celozji musi być stale lekko wilgotne ale nie podmokłe. Celozja nie toleruje zastoin wody. Zastosowanie warstwy ściółki organicznej (kora ogrodowa, kompost) pomoże zwalczyć chwasty i utrzymać prawidłową wilgotność gleby. Roślina wymaga cotygodniowego zasilania wieloskładnikowym nawozem do roślin kwitnących lub naturalnym biohumusem. Jeśli chcemy wydłużyć okres kwitnienia celozji nie możemy zapomnieć o regularnym usuwaniu przekwitłych kwiatostanów. Wówczas w ich miejsce roślina będzie zawiązywać nowe.

Celozja - rozmnażanie

Celozja to roślina jednoroczna uprawiana z rozsady. Rozsadę przygotowujemy od lutego do marca w szklarni lub ogrzewanym inspekcie. W tym celu nasiona celozji wysiewamy do skrzynek wypełnionych specjalną ziemią do wysiewu nasion lub ziemią ogrodową wymieszaną z piaskiem w proporcjach 3:1. Nasiona potrzebują dość wysokiej temperatury do kiełkowania, tj. 20 - 22°C. Kiełkują w ciągu 14-21 dni. Pilnujemy by podłoże było stale wilgotne. Jeśli wysialiśmy nasiona zbyt gęsto, siewki należy przepikować do pojedynczych doniczek.

Celozja przed sadzeniem na miejsce stałe (maj/czerwiec) powinna być przez ok. 10 dni hartowana, czyli przyzwyczajana do niższych temperatur. Na miejsce docelowe sadzonki celozji sadzimy w rozstawie 20x30 cm.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Mayer. J., Rośliny balkonowe, Wydawnictwo Hachette Livre, Warszawa 2005, s. 90;
2. Przymęska J., Celozja w uprawie doniczkowej w Hasło Ogrodnicze, 10/2005;
3. Przymęska J., Celozja - roślina na fali w Hasło Ogrodnicze 4/1999 s. 83-85.

Przeczytaj również:

Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
Oto zestawienie 20 najlepszych wieloletnich kwiatów ogrodowych o długim terminie kwitnienia, które ozdobią rabaty w Twoim ogrodzie od maja do października! Więcej...

Aksamitka. Uprawa i odmiany aksamitki
Aksamitka (Tagetes) to stosunkowo łatwa w uprawie roślina jednoroczna, która przez całe lato cieszy swoimi żółtymi lub pomarańczowymi kwiatami o karbowanych płatkach. Doskonale sprawdza się na ogrodowych rabatach, sadzona na obwódki oraz w donicach na balkonach i tarasach. Więcej...

Begonia stale kwitnąca (Begonia semperflorens)
Begonie to jedne z najczęściej uprawianych roślin ogrodowych. Cenione są za asymetryczne liście i soczyste barwy kwiatów. W ogrodach najpopularniejsze są: begonia stale kwitnąca, begonia bulwiasta i begonia zwisająca. W bardzo wczesnym terminie, od stycznia, można wysiewać nasiona begonii stale kwitnącej. Więcej...