Cebula zwyczajna. Właściwości i uprawa na działce
Cebula zwyczajna (Allium cepa) jest rośliną dwuletnią, przeważnie jednak uprawianą jako jednoroczna. Jest jedną z najstarszych znanych ludzkości roślin uprawnych, uprawianą i spożywaną od ponad 5 tysięcy lat. Ma cenne właściwości lecznicze i wartości kulinarne. Zobacz jak wygląda uprawa cebuli na działce i co jest najważniejsze, jeśli chcemy mieć smaczną i zdrową cebulę.
Cebula zwyczajna jest warzywem chętnie uprawianym w ogrodach
Fot. pixabay
Cebula zwyczajna - właściwości lecznicze i kulinarne
Obecnie cebula zwyczajna jest powszechnie znana i ceniona na całym świecie. To bez wątpienia najpopularniejsze warzywo cebulowe. Swoją popularność zawdzięcza wysokim walorom smakowym i dietetycznym oraz właściwościom leczniczym. W naszej diecie stanowi doskonałe źródło soli mineralnych, potasu, fosforu, wapnia, sodu, magnezu, żelaza, cynku i witamin B1, B2, PP, B6.
Cebula zwyczajna zawiera też cenne flawonoidy, silne antyutleniacze, zmniejszające ryzyko nowotworów i chorób serca. Najwięcej substancji odżywczych znajdziemy w cebuli świeżej i krótko przechowywanej. Można ją też gotować, smażyć, zamrażać, suszyć oraz wykorzystywać na przetwory.
Właściwości lecznicze cebuli możemy wykorzystać przygotowując syrop z cebuli z dodatkiem miodu i cytryny. W tym celu 2 cebule drobno siekamy i zalewamy miodem (ok. 10 łyżek miodu) z dodatkiem soku wyciśniętego z cytryny. Na dobę trzeba to odstawić i potem przecedzić przez sitko.
Taki syrop z cebuli można pić, gdy łapie nas przeziębienie. Zazwyczaj daje się jedną łyżkę na pół szklanki letniej wody i tak wypija. Co ciekawe, dzięki wysokiej zawartości żelaza, syrop z cebuli pomoże też leczyć anemię.
Uprawa cebuli na działce
Fot. pixabay
Uprawa cebuli na działce
Cebulę zwyczajną można uprawiać na stanowiskach słonecznych, na glebach dobrze przepuszczalnych, żyznych i bogatych w próchnicę. Duże znaczenie dla powodzenia uprawy cebuli ma odczyn gleby, dlatego koniecznie przed rozpoczęciem uprawy sprawdźmy pH gleby choćby najprostszym pH-metrem. Cebula najlepiej rośnie w glebie o pH pomiędzy 6,5 do 7,0. Glebę o odczynie pH poniżej 6,0 należy koniecznie zwapnować. Wymagania nawozowe cebuli są dość wysokie z wyjątkiem azotu, którego potrzebuje niewiele. Dlatego uprawia się ją na glebach nawożonych obornikiem jesienią poprzedniego roku. Nie wolno nawozić obornikiem wiosną, tuż przed siewem. Bardzo dobrze cebula reaguje na nawożenie kompostem, który powinien stanowić podstawę naszego nawożenia na działce.
Odmiany cebuli różnią się kolorem, wielkością i smakiem
Fot. pixabay
W amatorskiej uprawie cebuli na działce, gdzie staramy się unikać stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Problemy w uprawie cebuli mogą sprawiać choroby i szkodniki atakujące to warzywo. Aby ograniczyć ryzyko porażenia chorobami odglebowymi, zaleca się uprawę cebuli w systemie płodozmianowym. Dobrym przedplonem dla cebuli są ogórki i fasola szparagowa. Nie powinniśmy jej natomiast uprawiać po burakach, ziemniakach, selerze i marchwi.
Cebulę można uprawiać z siewu wiosennego, z siewu jesiennego na wczesny zbiór następnego roku, z rozsady oraz z dymki. W uprawach rolniczych dominuje uprawa z siewu wiosennego wprost do gruntu. Jednak ze względu na małą konkurencyjność kiełkującej w polu cebuli w stosunku do chwastów, wymagane jest użycie herbicydów. Z tego względu w ogrodach działkowych oraz w gospodarstwach ekologicznych zaleca się uprawę cebuli z rozsady lub z dymki.
Sadzenie cebuli z rozsady
Fot. depositphotos
Uprawa cebuli z rozsady ułatwia walkę z chwastami, a także pozwala przyspieszyć zbiór o 3 do 4 tygodnie. Rozsadę możemy produkować w szklarni, tunelu foliowym lub inspekcie, wysiewając nasiona do skrzyneczek wypełnionych mieszanką ziemi kompostowej i odkwaszonego torfu. Nasiona wysiewamy wczesną wiosną (przeważnie w marcu) na głębokość 1 cm. Zaleca się siew rzędowy, w rzędach oddalonych od siebie o 5 - 10 cm, w ilości 20 do 30 g nasion/m² powierzchni. Siewki przerywamy w miarę ich wzrostu. Wysadzamy na grządkę, gdy rośliny mają po 3 - 4 liście. Przeważnie wypada to pod koniec kwietnia lub na początku maja. Na około tydzień przed wysadzeniem trzeba rozpocząć hartowanie rozsady.
Sadzenie cebuli dymki
Fot. depositphotos
Znacznie łatwiejsza jest uprawa cebuli z dymki. Dymka to małe cebulki, gotowe do wysadzenia, które możemy kupić w sklepach ogrodniczych. Cały proces uprawy z dymki polega na przygotowaniu przez producentów małych cebul dymek w pierwszym roku uprawy, a następnie dalszej uprawie, kontynuowanej w kolejnym roku już przez nas na działce, w celu uzyskania dużych cebul, nadających się do spożycia.
Zakupioną dymkę wysadzamy wczesną wiosną, od marca. Sadzimy na takiej głębokości, aby wierzchołek znajdował się na poziomie gruntu. Można sadzić w rzędach, zachowując pomiędzy roślinami odległość 5 do 8 cm.
Niezależnie od tego czy uprawiamy cebulę z dymki, czy z rozsady, po wysadzeniu na grządki, pielęgnacja jest podobna. Przede wszystkim spulchniamy glebę pomiędzy rzędami i usuwamy chwasty. W miarę potrzeb nawozimy pogłównie i podlewamy, pamiętając że cebula korzeni się płytko i jest dość wrażliwa na niedobory wody. Nawadnianie jest konieczne szczególnie w okresach suszy. Nieco mniej wrażliwa na niedobory wody jest cebula uprawiana z dymki.
Zebraną cebulę przechowujemy w miejscu chłodnym i suchym, ułożoną w skrzyneczkach
Zbiór i przechowywanie cebuli
Do zbiorów cebuli możemy przystąpić gdy ponad połowa szczypioru na grządce jest załamana. Za idealny termin uważa się moment gdy 70 - 80% roślin na grządkach ma załamany szczypior ale na każdej roślinie są jeszcze 3 - 4 liście zielone. Przeczekanie ze zbiorem dłużej znacznie skróci możliwy okres przechowywania.
Po wykopaniu cebuli trzeba ją dosuszyć. Najlepiej zbiór przeprowadzić w dni pogodne, aby cebula mogła doschnąć na świeżym powietrzu. Cebula przeznaczona do przechowywania powinna mieć liście i zewnętrzne łuski zupełnie suche. Wybierając cebule do przechowywania odrzucamy te z widocznymi uszkodzeniami oraz z grubą szyjką. Składujemy w chłodnym i suchym pomieszczeniu ułożoną w skrzyneczkach, powieszoną w siatkach lub zaplecioną w warkocze.
Przeczytaj również:
- Pędzenie cebuli na szczypior - niecodzienny sposób!
- Cebula szalotka - uprawa, zastosowanie
- Cebula siedmiolatka, czosnek dęty - jak wygląda, właściwości, uprawa, przepisy
- Czosnek - sadzenie, uprawa na działce, choroby
Opracowano na podstawie:
1. C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 345;
2. Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, praca zbiorowa, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 734 - 735;
3. Mój Ogród, Delta W-Z, Warszawa 1993, s. 396 - 397;
4. Ekologiczne metody uprawy cebuli, praca zbiorowa pod red. dr J. Babika, GP RCDRRiOW w Radomiu, Radom 2004.
