Borówka brusznica - uprawa w ogrodzie

Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea), określana też jako borówka czerwona, to niewysoka zimozielona krzewinka, osiągająca wys. 20 do 30 cm. W ogrodach może mieć zastosowanie jako zadarniająca roślina ozdobna, a także być źródłem owoców, wykorzystywanych na przetwory. Dzięki licznym zaletom, warto ją posadzić w ogrodzie. Zobacz jak wygląda sadzenie i uprawa borówki brusznicy, czy możliwe jest rozmnażanie brusznicy w ogrodzie i jakie choroby mogą zagrażać tej roślinie.

Borówka brusznica - owoce

Borówka brusznica - zastosowanie

Gdy mówimy o borówkach, na pierwszą myśl przychodzi zazwyczaj borówka amerykańska (wysoka). Tymczasem warto się zainteresować również uprawą innych borówek, np. borówki brusznicy.

Gatunek ten występuje pospolicie w umiarkowanej i chłodnej strefie całej półkuli północnej. W Polsce można go spotkać zarówno na niżu jak i wyżu, gdzie rośnie zarówno na podmokłych torfowiskach, wrzosowiskach, w lasach świerkowych, jak i suchych lasach sosnowych.

Do posadzenia w ogrodzie borówkę brusznicę predysponują stosunkowo niewielka kłopotliwość uprawy, rzadkie występowanie chorób i szkodników, wysoka mrozoodporność i dekoracyjność niemal przez cały rok. W okresie kwitnienia, który przypada od maja do lipca, zdobią ją białe lub jasnoróżowe kwiaty, zebrane w kwiatostany tworzące grona. Niemniej dekoracyjna jest również w trakcie owocowania. Jej owoce są początkowo białe, a w trakcie dojrzewania przebarwiają się na atrakcyjny czerwony kolor. Lekko pokładające się, delikatnie omszone pędy brusznicy, przez cały rok pokryte są zimozielonymi liśćmi. Liście z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, a od spodu - nieco sinawe, matowe.

Jak już wspomniałem, walory ozdobne brusznicy to jeszcze nie wszystko. Jej owoce wprawdzie są cierpkie, gorzko-kwaskowate i raczej nie spożywa się ich na świeżo, są za to doskonałe na przetwory i mrożonki. Przygotowuje się z nich szczególnie wyborne galaretki, będące świetnym dodatkiem do ciemnych mięs i dziczyzny.

Borówka brusznica - kwiaty

Sadzenie borówki brusznicy

Do sadzenia borówki brusznicy wybiera się zazwyczaj rośliny dwuletnie, a pełnię owocowania osiągają one w 4 - 5 roku.

Do uprawy brusznicy należy wybrać miejsce słoneczne (ewentualnie lekko półcieniste), z glebami lekkimi, próchniczymi i kwaśnymi (pH 3,5 do 4,5). Warunki w jakich rośnie w środowisku naturalnym, pokazują że jest dość tolerancyjna wobec wilgotności gleby, należy jednak unikać gleb mokrych, gdzie woda zalega, a także nie dopuszczać do całkowitego przesuszenia gleby w okresach suszy i upałów.

Przed posadzeniem borówki brusznicy glebę należy odchwaścić. Zazwyczaj konieczne jest także obniżenie pH gleby, co uzyskamy dodając do niej siarkę. Warto z glebą wymieszać także kwaśny torf ogrodniczy lub trociny z drzew iglastych (są materiałem tańszym od torfu), pamiętając jednak, że podczas rozkładu trocin zużywany jest azot i konieczne jest dodatkowe nawożenie azotowe, np. siarczanem amonu.

W tak przygotowaną glebę możemy sadzić borówkę brusznicę. Najlepiej sadzić ją wiosną lub jesienią. Po sadzeniu glebę wokół roślin ściółkujemy trocinami z iglaków lub korą sosnową. Te materiały ściółkowe pomogą utrzymać kwaśny odczyn gleby, jej właściwą wilgotność, a także ograniczą wyrastanie chwastów.

Roślinom dobre zrobi też mikoryza, gdyż brusznica, podobnie jak inne rośliny wrzosowate, dobrze reaguje na podanie szczepionki mikoryzowej. Grzybnię mikoryzową najlepiej podać jeszcze przed sadzeniem, wprost na bryłę korzeniową. Mikoryza ułatwia roślinom pobieranie z gleby składników odżywczych, a zatem zmniejszy się konieczność dodatkowego nawożenia i nawadniania.

Jagoda goji - właściwości, uprawa w Polsce, gdzie kupić sadzonki
Jagoda goji to krzew uprawiany przede wszystkim ze względu na walory odżywcze owoców. Jesienią czerwone owoce goji czynią go również ciekawą rośliną ozdobną. Lecznicze właściwości jagody goji wykorzystywane są w medycynie chińskiej od ponad 2 tysięcy lat. A jak wygląda uprawa jagody goji w Polsce i gdzie można kupić sadzonki? Poznaj sekrety uprawy i możliwości zastosowania jednych z najbardziej odżywczych owoców świata! Więcej...

Borówka brusznica - uprawa

W dalszych latach uprawy, borówka brusznica powinna być regularnie nawadniana i odchwaszczana. Jeżeli chcemy aby kępki borówek się zagęściły, warto wiosną przycinać końcówki najbardziej wyrośniętych pędów.

Dla borówki brusznicy doskonałym towarzystwem na ogrodowej rabacie będą inne rośliny wrzosowate, takie jak azalie i różaneczniki, wrzosy i wrzośce. Można ją uprawiać także z borówką wysoką lub średnią, gdyż wymagania ma podobne.

Rozmnażanie borówki brusznicy

Borówka brusznica rozrasta się sama, tworząc podziemne rozłogi. Późnym latem można pobierać niezdrewniałe sadzonki z fragmentem starszego pędu, które ukorzenia się je w cieplarce, w mieszaninie piasku i torfu. Jeżeli uprawiamy czysty gatunek, można także jesienią wysiewać nasiona w inspekcie z wilgotnym torfem.

Borówka brusznica - choroby i szkodniki

Borówka brusznica rzadko bywa atakowana przez szkodniki i choroby borówki. Pamiętajmy tylko aby nie dopuszczać do zalania roślin i zapobiegać przesuszeniu latem. Czasem pędy bywają obgryzane przez zające i sarny, a owoce wyjadane przez ptaki. Aby zapobiec wyjadaniu owoców przez ptaki, rośliny można nakryć siatką.

Odmiany borówki brusznicy

Najstarszą i najlepiej poznaną odmianą borówki brusznicy jest 'Koralle'. Owocuje ona dwukrotnie w ciągu roku - niewielki zbór jest możliwy na początku sierpnia, a większy - od końca września do połowy października. Sadząc ją trzeba jednak pamiętać, że dość szybko się rozrasta z podziemnych rozłóg i przez niektórych jest uważana za zbyt inwazyjną.

Szukając innych, typowo amatorskich odmian borówki brusznicy, o dużej wartości dekoracyjnej, warto zwrócić uwagę także na borówkę brusznicę 'Ida' oraz 'Sussi'. Obie owocują dwukrotnie. Pierwsze owoce dojrzewają w połowie sierpnia, a drugi zbiór jest możliwy w październiku. 'Ida' rośnie dość silnie, natomiast 'Sussi' znacznie wolniej.

Borówka brusznica - cięcie

Cięcie borówki brusznicy wykonuje się wczesną wiosną. Zabiegu tego jednak nie wykonuje się co roku, gdyż to bardzo osłabiło by owocowanie.

Borówka brusznica bardzo dobrze rośnie i owocuje bez potrzeby przycinania. Przycinanie borówki brusznicy wykonuje się co 7-8 lat. Jest to tzw. cięcie odmładzające. Wszystkie pędy skraca się na wysokości 4-6 cm nad powierzchnią ziemi.

Nie musimy się martwić, jeśli zapomnieliśmy o przycięciu brusznicy po 8 latach. Niektórzy fachowcy twierdzą, że roślinę wystarczy przycnać nawet co 10 lat. Dlatego w przypadku bardzo starych krzewinek, przytnijmy je po prostu po najbliższej zimie.

Nabierz pewności w przycinaniu roślin owocowych

Jeżeli nie masz pewności jak wykonać cięcie lub po prostu boisz się to robić, pomoże Ci fantastyczna książka „Szkoła cięcia 2” poświęcona przycinaniu drzew i krzewów owocowych.

Jest to druga część bestsellerowej książki „Szkoła cięcia”, w której Autorki Lucyna i Alicja Grabowskie w prosty i jasny sposób wyjaśniały tajniki cięcia roślin ozdobnych. Pierwszą książkę "Szkoła cięcia" za prosty język i wyraźne, dokładne rysunki pokochali posiadacze ogrodów w całej Polsce. Książka szybko stała się bestsellerem - 20 tysięcy sprzedanych egzemplarzy!

„Szkoła Cięcia 2” sprawi, że nabierzesz pewności w przycinaniu drzew i krzewów owocowych i nauczysz się tak ciąć rośliny, aby rosły zgodnie z Twoimi oczekiwaniami oraz obficie owocowały. Po lekturze tej książki prawdopodobnie całkowicie zmieni się Twoje podejście do cięcia roślin!

Przeczytaj również:

Co posadzić obok borówki amerykańskiej
Chociaż borówka amerykańska ma szczególne wymagania glebowe, istnieją rośliny, które doskonale czują się w jej towarzystwie. Z tego artykułu dowiesz się, co sadzić obok borówki amerykańskiej, aby uzyskać ekologiczne, zdrowe i dorodne plony oraz ciekawy efekt dekoracyjny. Więcej...

Jagoda kamczacka - odmiany, uprawa, sadzenie, rozmnażanie
Jagoda kamczacka jest dość mało popularnym u nas krzewem jagodowym. Tymczasem owoce jagody kamczackiej są smaczne i niezwykle bogate w witaminy, a roślinę do uprawy w naszym kimacie predysponuje wysoka mrozoodporność i dość niewielkie wymagania. Więcej...

Świdośliwa lamarcka - uprawa, sadzenie, pielęgnacja
Świdośliwa lamarcka jest polecana do sadzenia w ogrodach działkowych i przydomowych z racji na wysoką mrozoodporność i niskie wymagania glebowe. Wiosną zdobią ją śliczne kwiaty, a jesienią pięknie przebarwiają się liście. Atrakcyjne są też owoce świdośliwy, nieco przypominające borówkę amerykańską. Więcej...

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 683, K. Smolarz, Borówka brusznica i jej uprawa, Hasło Ogrodnicze, Nr 2005/07 oraz T. Werner, Truskawka, poziomka i borówka brusznica, Hasło Ogrodnicze, Nr 2002/08. Autorami fotografii są: Algirdas (kwiaty), H. Zell (owoce) i Staffan Enbom (oszronione liście), źródło: Wikimedia Commons.