Bielenie drzew owocowych. Jak, kiedy i czym bielić drzewka?

Bielenie drzew owocowych to jeden z ważniejszych zabiegów w sadzie. Zadaniem bielenia jest utrzymanie drzew owocowych w dobrym stanie i zapobieganie uszkodzeniom kory. Niestety wokół bielenia narosło wiele nieprawdziwych przekonań, a większość osób wykonuje ten zabieg w niewłaściwym terminie! Aby prawidłowo wykonać bielenie drzew owocowych przeczytaj nasze rady - jak bielić drzewka, czym bielić oraz kiedy wykonać bielenie drzew w sadzie?

Bielenie drzew owocowych
Fot. depositphotos

Po co wykonuje się bielenie drzew?

Bielenie drzew owocowych wykonuje się w celu zabezpieczenia pni i kory drzew przed uszkodzeniami, wynikającymi z nagłych zmian temperatury.

Występujące zimą bardzo niskie temperatury mogą powodować przemarzanie roślin sadowniczych. Zewnętrznymi objawami uszkodzeń mrozowych są przemarznięcia konarów, pionowe pęknięcia pni i rany zgorzelinowe. Uszkodzenia mrozowe drzew powstają przeważnie po okresowym ociepleniu i rozhartowaniu zewnętrznych tkanek kory i drewna.

Sprzyjające warunki do powstawania ran zgorzelinowych występują w styczniu i lutym, gdy w słoneczne dni pnie drzew i grubsze konary silnie nagrzewają się, a nocą podczas gwałtownego spadku temperatury pobudzone do życia tkanki przemarzają.

Uszkodzenia tkanek wewnętrznych przejawiają się zbrunatnieniem komórek i często możemy je obserwować na przekroju młodych przyrostów jednorocznych, które późno zakończyły wzrost. Powstawaniu takich właśnie uszkodzeń mrozowych na pniach i nasadach konarów drzewek możemy zapobiegać przez bielenie drzew owocowych rosnących w naszym sadzie.

Jak zabezpieczyć drzewka owocowe na zimę
Zabezpieczenia na zimę wymagają przede wszystkim młode, nowo sadzone drzewka owocowe. Do typowych zabiegów zabezpieczających należy usypywanie kopczyków u podstawy pni, zakładanie osłonek sadowniczych przeciw gryzoniom i sarnom, bielenie pni drzewek owocowych wapnem, a także okrywanie koron najbardziej wrażliwych gatunków. Zobacz jak zabezpieczyć drzewka na zimę, jakimi materiałami osłaniać i kiedy to zrobić. Więcej...

Kiedy bielić drzewka?

Najczęściej popełnianym błędem podczas bielenia drzew owocowych jest wykonywanie tego zabiegu na przedwiośniu, gdy jest już zbyt późno. Jaki jest zatem najlepszy termin bielenia drzew?

Bielenie drzew owocowych należy wykonać nie później niż na początku stycznia, a najlepszy termin bielenia drzew to druga połowa grudnia. W przypadku spłukania części wapna przez deszcz, zabieg należy wykonać ponownie, dbając aby pnie drzew owocowych były pobielone aż do początku marca.

Niesłuszne są obiegowe opinie, że wapno naniesione na korę niszczy zimujące w spękaniach kory szkodniki. Zapobieganie uszkodzeniom mrozowym na pobielonych pniach drzew polega na tym, że następuje częściowe odbicie promieni słonecznych, kora mniej się nagrzewa, a tym samym nie podlega zbyt dużym wahaniom temperatury w okresie zimy. Dlatego też bielenie drzew owocowych w późniejszym terminie (w marcu lub kwietniu), jest już bezsensowne, choć wielu działkowców popełnia ten błąd. Pamiętajmy zatem aby drzewa owocowe pobielić przed nastaniem zimy, a nie po jej zakończeniu.

Czy jest sens bielić drzewa podczas ciepłej zimy?

W wyniku ocieplenia się klimatu, zimy w Polsce są coraz łagodniejsze. Wiele osób twierdzi, że jeśli nie ma dużych mrozów, bielenie nie ma sensu. Tymczasem zabieg ten jest konieczny również podczas ciepłej zimy, gdy nie ma dużych mrozów.

Problem ten opisał dr Zbigniew Gruca w miesięczniku Działkowiec (styczeń 2020, artykuł "Groźne wahania temperatury" - gorąco polecam!). Jeżeli w grudniu i styczniu jest stosunkowo ciepło, jedynie z niewielkimi przymrozkami, drzewa zbyt szybko wybudzają się ze spoczynku zimowego. W efekcie już w styczniu mogą "poczuć wiosnę" i przedwcześnie rozpocząć procesy wegetacyjne. Tym samym drzewa tracą swoją mrozoodporność i mogą przemarznąć, jeśli w lutym lub nawet jeszcze w marcu przyjdzie jednak mróz. Bielenie pni ogranicza nagrzewanie drzew od promieni słońca, dzięki czemu zapobiega przedwczesnemu rozpoczęciu wegetacji w czasie łagodnej zimy.

Ciepła zima w ogrodzie. Anomalie pogodowe i ich wpływ na rośliny
Anomalie klimatyczne i ciepłe zimy w Polsce sprawiają, że rośliny są zdezorientowane. Zamiast wchodzić w zimowy spoczynek, wegetują w najlepsze, a niektóre z nich zakwitają jesienią lub zimą, zamiast poczekać do wiosny. Do zachodzących zmian klimatu musimy dostosować sposób pielęgnacji ogrodu. Więcej...

Czym i jak bielić drzewka?

Najczęściej stosowanym sposobem jest bielenie drzew wapnem. Choć bielenie drzew owocowych jest dość prostym zabiegiem, warto dowiedzieć się dokładniej jak bielić drzewka oraz co zrobić aby wapna zbyt szybko nie zmył deszcz.

Do bielenia drzew owocowych najlepiej użyć mleka wapiennego. Najtańszym wapnem, które nadaje się do przygotowanie mleka wapiennego jest tlenek wapnia, czyli pospolite wapno palone, wykorzystywane m. in. w budownictwie. Wapno takie należy rozpuścić w wodzie w ilości 2 kg na 10 l wody.

Aby wapno nie było zbyt szybko spłukiwane z pni drzew podczas deszczu, warto dodać substancje poprawiające jego przyczepność. W tym celu zalecane jest dodanie 10% białej farby emulsyjnej lub krochmalu z mąki ziemniaczanej. Krochmal bardzo dobrze się sprawdza, co pokazał jeden z naszych Frorowiczów - zobacz wpis na forum.

Po dokładnym wymieszaniu wapna z dodatkami, mieszaninę nanosimy pędzlem na pnie drzew owocowych i nasady grubszych konarów. Południową stronę pni i grubych konarów warto pomalować nieco wyżej. Z tej strony pnie drzew nagrzewają się najsilniej, przez co w tych miejscach są najbardziej narażone na wystąpienie ran zgorzelinowych.

Jeżeli poszukujemy rozwiązań prostszych niż samodzielne przygotowywanie wapiennej mikstury do bielenia, warto kupić gotowe wapno do bielenia drzew o zwiększonej przyczepności. Jest to wapno doskonałej jakości, a dzięki zwiększonej przyczepności nie trzeba powtarzać bielenia po każdym deszczu. Gotowe wapno do bielenia można w korzystnej cenie zamówić w naszym sklepie. Polecam od razu zaopatrzyć się w maść ogrodniczą do zabezpieczania ran po cięciu, która niebawem również się przyda.

Inne sposoby zabezpieczania drzew na zimę

Poza bieleniem drzew owocowych, innym sposobem zabezpieczenia drzew przed uszkodzeniami mrozowymi, który możemy stosować w ogrodach przydomowych i na działce, jest owijanie pni papierem lub słomą. W żadnym wypadku nie należy jednak do owijania używać folii, która nie tylko nie pomoże, ale może nawet przyczynić się do zwielokrotnienia powstałych uszkodzeń.

Nowo posadzone sadzonki drzew owocowych można też zabezpieczyć zakładając na ich pnie osłonki sadownicze z tworzywa sztucznego. Osłonki takie zapobiegają obgryzaniu pni drzewek przez zające i gryzonie, które w naszych ogrodach w okresie zimowym szukają pożywienia.

Jeszcze lepszym sposobem jest malowanie pni drzewek preparatem HANTUS. Jest to farba do drzew, która jednocześnie spełnia 2 funkcje:

1. zapobiega obgryzaniu drzewek i sadzonek przez zwierzęta,
2. zabezpiecza drzewka przed pękaniem kory w wyniku mrozów.

Malowanie drzew preparatem HANTUS może zatem zastąpić tradycyjne bielenie drzew owocowych wapnem, a jednocześnie zabezpieczy drzewka przed obgryzaniem przez sarny, jelenie, zające i gryzonie. Przeciwko gryzoniom i zającom drzewka malujemy od samej ziemi do wysokości 80-100 cm. Jeśli ma to być też ochrona przed sarnami i jeleniami, warto pomalować wyżej - do wysokości 1,8 m.

Co ważne, HANTUS nie zawiera żadnych chemicznych trutek. Jest bezpieczny dla ludzi i środowiska.

Opracowano na podstawie:
1. J. Jędrzejewska Bielenie pni drzew owocowych, Dolnośląski Informator Rolniczy, nr 1/2003;
2. Z. Gruca, Groźne wahania temperatury, Działkowiec, 1/2020, s. 31-32.

Zobacz także:

Ochrona roślin przed zimą, mrozem i wiatrem
Gdy nastają chłodniejsze dni i jesień zbliża się ku końcowi szczególnego znaczenia nabiera ochrona roślin ogrodowych przed zimą, mrozem i wiatrem. Zwłaszcza gdy uprawiamy rośliny wrażliwe na niskie temperatury. Niektóre rośliny uprawiane w pojemnikach będą wymagały ukrycia ich na okres zimy do zamkniętych pomieszczeń. Roślin sadzonych w gruncie nie możemy jednak przenieść. Jak zatem chronić je przed zimą, mrozem i mroźnym wiatrem. Więcej...

Cięcie jabłoni
Jabłonie są najpowszechniej uprawianymi drzewami owocowymi w naszym kraju. Ich owoce mają szereg zastosowań, a drzewa jabłoni najlepiej radzą sobie w naszym klimacie spośród wszystkich drzew owocowych. Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych gwarantującym obfity plon jabłek jest cięcie jabłoni. Oto jak prawidłowo wykonać cięcie jabłoni i jakie są właściwe terminy wykonania tego zabiegu. Więcej...

Szczepienie drzew owocowych - sposoby, terminy, podkładki
Szczepienie drzew owocowych to zabieg polegający na połączeniu zrazu z odmiany szlachetnej, dającej zazwyczaj dorodne i smaczne owoce, z podkładką gwarantującą zdrowotność i mrozoodporność drzewa lub pozwalającą regulować siłę jego wzrostu. Poprzez szczepienie uzyskuje się większość obecnie sprzedawanych drzew owocowych. Oto jak prawidłowo wykonać zabieg szczepienia drzew owocowych. Więcej...