Berberys czerwony - odmiany, uprawa, przycinanie

Berberysy to bardzo atrakcyjne krzewy sadzone na rabatach ogrodowych, wykorzystywane na żywopłoty i w zieleni miejskiej. Szczególnie popularne są odmiany berberysu o czerwonych liściach, które pozwalają tworzyć kontrastowe kompozycje z roślinami o liściach zielonych. Zobacz jaki berberys czerwony wybrać do ogrodu, czym się różnią poszczególne berberysy czerwone, jak wygląda uprawa berberysu czerwonego, a także jak i kiedy wykonać przycinanie tych krzewów. Wszystko, co trzeba wiedzieć o berberysie czerwonym!

Berberys czerwony posadzony na żywopłot
Fot. depositphotos

Berberys czerwony - odmiany

Mianem berberys czerwony określa się różne odmiany tego krzewu o liściach koloru czerwonego, bordowego lub innego, zbliżonego do czerwieni. Najwięcej odmian o czerwonym ulistnieniu znajdziemy wśród odmian gatunku berberys Thunberga (Berberis Thunbergii). Bardziej dociekliwi ogrodnicy znajdą jednak czerwone berberysy również wśród odmian innych gatunków tego krzewu.

Berberys Thunberga 'Atropurpurea' - to jedna z najbardziej znanych odmian berberysu o czerwonych liściach. Jest to szybko rosnący krzew o liściach purpurowych do purpurowobrązowych, jesienią przebarwiających się na karminowo. Kwiaty tej odmiany są żółto czerwone. Długo zdobią go także czerwone owoce. Czerwonych akcentów w tej roślinie zatem nie brakuje.

Berberys Thunberga 'Atropurpurea' to stosunkowo łatwy w uprawie krzew, który dobrze rośnie na nieurodzajnych glebach, dobrze znosi warunki miejskie i w naszym klimacie jest w pełni mrozoodporny (zaliczany jest do strefy mrozoodporności roślin 5A). Ten berberys czerwony polecany jest do sadzenia w grupach lub żywopłotach, także formowanych, gdyż dobrze znosi przycinanie. Krzew ten osiąga do około 1,5 m wysokości, a na żywopłot sadzi go się w rozstawie 2-3 sztuk na 1 m.

Berberys Thunberga 'Atropurpurea Nana' - to propozycja dla osób szukających berberysu czerwonego o wolniejszym wzroście i osiągającego znacznie mniejsze rozmiary. Liście tej rośliny są purpurowe. Kwitnie na żółto na przełomie maja i czerwca. Sadzić najlepiej na glebach lekkich, w słońcu lub półcieniu. Dorasta do zaledwie 60 cm wysokości przy 1 m szerokości, osiągając pokrój kulisty. Jest to świetny berberys czerwony na niskie żywopłoty obwódkowe, do zestawień kolorystycznych na rabatach, a czasem też wykorzystywany na skalniakach. Jeżeli sadzimy go w grupach, to na 1 m² powinniśmy zmieścić 2-4 roślin.

Berberys czerwony z żółtymi obwódkami liści
Fot. depositphotos

Berberys Thunberga 'Admiration' - to piękna odmiana czerwonego berberysu o liściach ciemnopomarańczowych z żółtą obwódką. Jest to karłowy krzew o kulistym pokroju, osiągający do 0,5 m wysokości. Ma niewielkie wymagania glebowe ale ładnie prezentuje się wyłącznie w pełnym słońcu. Poleca się go do zestawień kolorystycznych na rabatach, na obwódki i do ogrodów skalnych.

Liście czerwone z barwną obwódką ma też odmiana berberysu Thunberga 'Coronita'. Liście tej odmiany są purpurowe z cienką zieloną obwódką, która może zanikać na liściach starszych. Jest to krzew nieco większy od odmiany Admiration, osiągający do 1 m wysokości, a jego pędy lekko wyginają się w łuk. Atrakcyjną żółtą obwódkę na czerwonych liściach ma też berberys Thunberga 'Golden Ring'. Jest to najsilniej rosnąca, z wymienionych tu odmian berberysu o liściach czerwonych z obwódką, osiągająca od 2 do 3 m wysokości.

Berberys Thunberga 'Bagatelle' - to karłowy krzew o płaskokulitym pokroju i ciernistych pędach. Dorasta do 40 cm wysokości. Jego liście są brązowo czerwone, znacznie ciemniejsze niż u odmiany 'Admiration'. Zastosowanie i wymagania siedliskowe ma jednak identyczne.

Żółte kwiaty berberysu pięknie kontrastują z jego czerwonymi liśćmi
Fot. pixabay

Berberys Thunberga 'Red Chief' - ma wąskie, ciemne, purpurowobrązowe, a jesienią czerwieniejące liście. Wytwarza różowe owoce, które zdobią krzew także zimą. Gałęzie przewieszają się łukowato. Rośnie szybko, osiągając ostatecznie do 2-3 m wysokości. Ma niewielkie wymagania glebowe i świetnie nadaje się do tworzenia żywopłotów i szpalerów.

Bardzo ciemne, a konkretnie ciemnopurpurowe liście ma też berberys Thunberga 'Dart's Red Lady'. Jest to odmiana czerwonego berberysu nie przekraczająca 1 m wysokości i przybierająca formę niewielkiego, gęstego krzewu. Polecana na niskie żywopłoty, do sadzenia w pojemnikach i do barwnych kompozycji rabatowych.

Ciekawe zabarwienie liści ma berberys Thunberga 'Harlequin'. Jego listki są czerwone z białymi, różowymi i szarymi plamkami. Pędy tej rośliny są czerwone, a kwiaty kontrastowo żółte. Sprawia to, że krzew ten wspaniale wygląda w okresie kwitnienia ale ozdobą ogrodu jest przez cały rok.

Czerwone owoce berberysu
Fot. pixabay

Na początku artykułu obiecałem jednak, że przedstawimy czerwone berberysy należące też do innych gatunków niż berberys Thunberga. Wybór tych roślin nie jest duży ale uda się znaleźć coś ciekawego :-)

Berberys pośredni (Berberis x media) 'Red Jewel' - to gęsty krzew o pędach pokrytych potrójnymi cierniami, dorastający do 1,5 m wysokości i takiej samej szerokości. Jego liście są błyszczące, purpurowoczerwone, a żółte kwiaty kontrastują z nimi od maja do czerwca. Podobnie jak w przypadku wyżej opisanych berberysów Thubnderga, jest to roślina mało wymagająca co do gleby, tolerująca zanieczyszczone powietrze w miastach, mogąca rosnąć zarówno w pełnym słońcu, jak i półcieniu. Podstawowa różnica polega na słabszej mrozoodporności, dlatego czerwonego berberysu pośredniego 'Red Jewel' nie powinniśmy sadzić w miejscach narażonych na silne mrozy, unikając wschodniej części Polski.

Berberys Ottawski (Berberis x Ottawensis) 'Silver Miles' - to wysoki, ciernisty krzew o szeroko-kulistym pokroju, osiągający do 3 metrów wysokości i szerokości. Liście są purpurowe z pstrymi srebrnoszarymi przebarwieniami i nieregularnym białym obrzeżeniem. Czerwone akcenty w tym krzewie to także żółtoczerwone kwiaty pojawiając się w maju oraz czerwone owoce. Jest to roślina o niewielkich wymaganiach glebowych, w pełni mrozoodporna, doskonała na żywopłoty (w tym celu sadzimy ją w rozstawie 1-2 sztuki na metr bieżący).

Piękny kontrast. Żółte kwiaty i bordowe liście berberysu ottawskiego
Fot. pixabay

Przedstawione odmiany berberysów o czerwonych liściach to oczywiście nie wszystkie berberysy czerwone spotykane w polskich szkółkach. Jest ich znacznie więcej, szczególnie wśród odmian berberysu Thunberga. Pamiętajmy też, że i te o ulistnieniu zielonym, jesienią bardzo ładnie przebarwiają się na czerwono. Jeżeli zatem posadziliśmy odmianę berberysu o liściach zielonych, jesienią i tak nacieszymy oczy czerwonymi akcentami w ogrodzie.

Więcej ciekawych odmian berberysów, wraz z ich opisami i zdjęciami prezentuje Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Osobom poszukującym ciekawych roślin do ogrodu, gorąco polecam nabycie tego katalogu.

Berberys czerwony - uprawa

Berberysy czerwone wymienione w tym artykule to rośliny mało wymagające co do gleby, w pełni mrozoodporne, dobrze znoszące warunki miejskie, mogące rosnąć zarówno w pełnym słońcu jak i półcieniu. Jedynie dla berberysów Thunberga 'Bagatelle', 'Coronita' i 'Harlequin' odpowiednie będzie wyłącznie stanowisko słoneczne, zaś berberys pośredni 'Red Jewel' to jedyny z w/w czerwonych berberysów charakteryzujący się słabszą mrozoodpornością.

Berberysy czerwone preferują gleby lekkie, mało urodzajne, od kwaśnych do lekko zasadowych. Są to rośliny odporne na suszę. Dzięki tym cechom uprawa berberysu czerwonego nie jest skomplikowana i zazwyczaj nie sprawia problemów.

Ten berberys czerwony niebawem zakwitnie :-)
Fot. pixabay

Sadzenie berberysów czerwonych najlepiej wykonać na wiosnę lub jesienią, choć krzewy sprzedawane w pojemnikach można sadzić przez cały sezon wegetacyjny, od wiosny do jesieni. Berberysy o liściach sezonowych z przeznaczeniem na żywopłoty bywają też sprzedawane w postaci kopanej z gruntu, z tzw. odkrytym korzeniem. Sadzonki takie są znacznie tańsze (co nie jest bez znaczenia jeśli potrzebujemy większą liczbę roślin na żywopłot) ale też bardzie delikatne. Aby dobrze się zaadoptowały można je sadzić tylko wczesną wiosną lub późną jesienią, najlepiej w stanie bezlistnym.

Berberys czerwony - przycinanie

Wszystkie berberysy czerwone dobrze znoszą przycinanie, nie wszystkie jednak tego wymagają. Zawsze warto przyciąć młode rośliny aby się zagęściły i wytworzyły nowe silne pędy. Potem odmian karłowych, zwartych i kulistych nie musimy przycinać, gdyż same z siebie zachowują ładny pokrój. Trzeba natomiast ciąć starsze krzewy silnie rosnące i prowadzone w formie żywopłotu, aby ograniczyć ich wzrost, utrzymać zwarty i gęsty pokrój lub nadać im oczekiwaną formę.

Przycinanie berberysu czerwonego
Fot. depositphotos

Nowo posadzone berberysy przycina się silnie wiosną, najlepiej w marcu. Celem tego zabiegu jest uzyskanie wielu nowych, świeżych pędów i jak najlepsze zagęszczenie się krzewu. Krzewy sadzone wiosną przycinamy od razu po posadzeniu, zaś sadzone jesienią, przycinamy najbliższej wiosny. Młodym berberysom skracamy wszystkie pędy o połowę ich długości.

Przez kolejne dwa lata uprawy czerwonego berberysu, roślinie należy skracać o połowę nowe gałązki, które wyrosły w roku ubiegłym. Wycinamy też pędy krzyżujące się, osłabione lub posiadające oznaki chorób, a także takie, które przypadkowo się połamały.

Starsze, duże i nadmiernie rozrośnięte berberysy przycinamy na początku lata, gdy zakończą kwitnienie. Warto wówczas część pędów skrócić o połowę ich długości aby pobudzić je do rozgałęziania się i wyrastania nowych, młodych pędów. W przypadku berberysów o czerwonych liściach jest to o tyle ważne, że niektóre czerwone berberysy najładniej wybarwiają się na liściach wyrastających z pędów młodych. Dodatkowo wiosną co 2-3 lata warto tuż przy ziemi wyciąć jedną lub dwie najstarsze gałęzie oraz pozbyć się tych, które psują wygląd krzewu.

Jak nabrać pewności w przycinaniu roślin?

Jeżeli nie masz pewności jak wykonać cięcie lub po prostu boisz się to robić, pomoże Ci fantastyczna książka „Szkoła cięcia”. Dzięki niej nabierzesz pewności w przycinaniu roślin i nauczysz się tak ciąć rośliny, aby rosły zgodnie z Twoimi oczekiwaniami. Po lekturze tej książki prawdopodobnie całkowicie zmieni się Twoje podejście do cięcia roślin!

Przeczytaj również:

• Berberys brodawkowaty. Idealny krzew na żywopłot zimozielony
• Przycinanie berberysów. Jak i kiedy przycinać berberysy?
• Czerwony ogród - rośliny o czerwonych liściach, czerwone kwiaty i owoce
• Rośliny ozdobne jesienią. Jesienne kwiaty, liście i owoce!