Żurawina wielkoowocowa - właściwości, odmiany, uprawa na działce
Żurawina wielkoowocowa to zimozielona krzewinka dająca bardzo zdrowe i bogate w substancje odżywcze owoce. Dzięki wysokiej zawartości witaminy C, pektyn i kwasów organicznych, owoce żurawiny doskonale nadają się na przetwory - dżemy, galaretki, komfitury, soki i syropy. Poznaj bliżej właściwości żurawiny, zobacz jak wygląda uprawa żurawiny na działce oraz wybierz najlepsze odmiany żurawiny do uprawy amatorskiej.
Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon)
Żurawina - właściwości odżywcze i lecznicze
Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon) jest zimozieloną krzewinką o płożących pędach, należącą do rodziny wrzosowatych, czyli tej samej co borówka amerykańska. Owoce żurawiny jednak nie są tak dobre w smaku i nie nadają się do spożycia na surowo. Są natomiast doskonałym surowcem na przetwory, w tym ceniony sos żurawinowy, będący doskonałym dodatkiem do dziczyzny i indyka.
Cenione są właściwości odżywcze owoców żurawiny. Owoce te są bogatym źródłem błonnika, witaminy C, B1 i B2, licznych soli mineralnych i garbników. Za cierpko-słodki smak owoców żurawiny odpowiadają zawarte w niej kwasy: cytrynowy i jabłkowy, zaś kwas benzoesowy jest naturalnym konserwantem. Dzięki niemu owoce żurawiny zachowują świeżość bardzo długo po zerwaniu. W lodówce można je przechowywać do kilku tygodni, a w zamrażalniku nawet do roku!
Tak bogata zawartość substancji odżywczych wpływa na właściwości lecznicze żurawiny, która wykazuje działanie antybakteryjne i pomaga w zwalczaniu infekcji dróg moczowych. Żurawina ma zastosowanie w leczeniu chorób nerek i pęcherza moczowego. Picie dużej ilości soku żurawinowego zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych. Żurawina pomaga także zwalczać bakterie przyczyniające się do próchnicy zębów i wywołujące chorobę wrzodową żołądka. Picie soku żurawinowego może też zmniejszyć ryzyko miażdżycy i chorób układu krążenia.
Decydując się na uprawę tej rośliny w ogrodzie, warto także docenić właściwości ozdobne żurawiny. Jej błyszczące, czerwone owoce stanowią jaskrawy akcent ogrodu jesienią, zaś białoróżowe kwiaty można podziwiać od czerwca do końca lipca. Żurawina jest też rośliną miododajną.
Ciekawostka! Żurawina zawdzięcza swą nazwę kwiatom, osadzonym na długich szypułkach, przypominającym głowę żurawia. Warto też wiedzieć, że liście żurawiny przebarwiają się w czasie chłodów, zaś gdy jest ciepło ponownie stają się zielone. Liść w ten sposób żyje od 2-3 lat.
Żurawina wielkoowocowa - odmiany
Uprawia się wyłącznie odmiany żurawiny wielkoowocowej, ze względu na największą przydatność owoców tego gatunku. Średnica owoców żurawiny wielkoowocowej wynosi od 1 - 2 cm. U odmian wczesnych dojrzewają one od końca września, zaś u późniejszych - w październiku. O dojrzałości zbiorczej owoców żurawiny świadczy silne wybarwienie skórki. Owoce żurawiny można zbierać aż do pierwszych przymrozków.
Żurawina wielkoowocowa 'Pilgrim' - to chyba najczęściej spotykana u ogrodników odmiana żurawiny, jest to odmiana późna, bardzo plenna, o silnym wzroście. Owoce są duże, owalne, pokryte woskowym nalotem, w pełni dojrzałości purpurowoczerwone.
Żurawina wielkoowocowa 'McFarlin' - odmiana późna o ciemnoczerwonych, nieco podłużnych owocach. Są świetne na przetwory, natomiast lepiej nie przechowywać ich surowych, gdyż tracą wówczas swą barwę. Jest to odmiana żurawiny polecana do uprawy w ogrodach przydomowych.
Żurawina wielkoowocowa 'Howes' - to kolejna późna odmiana żurawiny, niestety mniej plenna od poprzednich. Jej owoce za to najlepiej znoszą przechowywanie. Są średniej wielkości, kuliste i błyszczące. Roślina tworzy bardzo dużo pędów owoconośnych dzięki czemu ta odmiana żurawiny jest szczególnie dekoracyjna. Kwitnie od czerwca do lipca.
Żurawina wielkoowocowa 'Early Black' - tę odmianę wyróżnia bardzo wczesny termin owocowania - już pod koniec sierpnia, owoce są nieduże, gruszkowate w kształcie, o ciemnoczerwonej i błyszczącej skórce.
Świeże owoce żurawiny
Fot. pixabay
Żurawina - uprawa na działce
Uprawa żurawiny na działce wymaga odpowiedniego przygotowania stanowiska przed posadzeniem tej krzewinki. Decydując się na uprawę żurawiny, warto wiedzieć, iż w swoim środowisku naturalnym roślina ta zasiedla torfowiska wysokie w Europie i Azji oraz Ameryce Północnej. Na działce musimy choć częściowo odtworzyć panujące tam warunki. Żurawina najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i glebach próchniczych, przewiewnych oraz koniecznie kwaśnych (pH 3,0 - 4,0), średniowilgotnych do wilgotnych.
Przygotowując stanowisko pod uprawę żurawiny na działce najpierw dokładnie usuwamy chwasty, a następie rozsypujemy 10-15 cm warstwę kwaśnego torfu. Kwaśny torf ogrodniczy zapewni odpowiednio niskie pH gleby oraz wzbogaci glebę w substancję organiczną, co pozytywnie wpływa na przyjmowanie się sadzonek żurawiny na miejscu uprawy. Dobrymi dodatkami są też trociny i drobno mielona, przekompostowana kora sosnowa. Dodaną materię organiczną przekopujemy z glebą na głębokość 20 cm. Jeżeli nie mamy możliwości przygotowania całego zagonu lub sadzimy tylko pojedyncze egzemplarze żurawiny, pod każdą roślinę należy wykopać dołek głęboki przynajmniej na 20 cm i wypełnić go mieszanką kwaśnego torfu, piasku i ziemi ogrodowej.
Sadzenie żurawiny. Jak sadzić żurawinę?
Sadzonki żurawiny z tzw. odkrytym korzeniem (kopane z gruntu) można sadzić wczesną wiosną lub jesienią. Zazwyczaj jednak w sprzedaży są sadzonki żurawiny w doniczkach, nadające się do sadzenia przez cały sezon od wiosny do jesieni. Jeżeli zależy nam na pewności przyjęcia się roślin, pamiętajmy jednak, że najczęściej polecany termin sadzenia żurawiny to wczesna wiosna, od początku kwietnia.
Żurawinę sadzi się w rozstawie 50x50 cm. Tak luźne sadzenie sprzyja wytwarzaniu dużej liczby długich pędów wegetatywnych. Jest to ważne, gdyż w pierwszych dwóch latach uprawy żurawiny na działce trzeba uzyskać jak najwięcej tych pędów, tak aby pokryły całą powierzchnię gleby i wytworzyły krótsze pędy owoconośne. Jeżeli jednak chcemy żurawinę posadzić jak najgęściej, to odstępy między sadzonkami nie mogą być mniejsze niż 30 cm. Pierwszego owocowania żurawiny można się spodziewać w 3 roku uprawy, zaś pełnię owocowania rośliny osiągną w 4-5 roku uprawy.
Po posadzeniu glebę pod krzewinkami ściółkujemy torfem lub korą sosnową.
Pielęgnacja i nawożenie żurawiny
W czasie sezonu wegetacyjnego żurawinowe poletko regularnie podlewamy, pamiętając że żurawina lubi gleby wilgotne. W okresach suszy i upałów podlewamy nawet codziennie. Po rozpoczęciu wzrostu można jednorazowo podać nawóz azotowy (najlepiej nawóz wieloskładnikowy dla roślin kwasolubnych) lub rozbić tę dawkę na 3 porcje, podawane po rozpoczęciu wzrostu wczesną wiosną, a potem podczas zawiązywania owoców i podczas zawiązywania pąków kwiatowych. Z nawozami nie należy jednak przesadzać, gdyż wymagania nawozowe żurawiny nie są wysokie a zbyt duża zawartość azotu w glebie paradoksalnie może obniżyć obfitość i jakość plonu zamiast mu sprzyjać (dochodzi do intensywnego wzrostu liści kosztem kwiatów i owoców). Jesienią warto pod żurawinę podsypać nawóz jesienny, o niskiej zawartości azotu, za to bogaty w fosfor i potas, co pozwoli roślinom lepiej przygotować się na zimę. Po nastaniu pierwszych jesiennych przymrozków rośliny okrywamy słomą lub trocinami, co ochroni je przed przemarzaniem.
Przycinanie żurawiny
Termin cięcia żurawiny przypada na okres od lutego do marca. U młodych roślin wycina się pędy chore, uschnięte i nadłamane. Można też delikatnie skrócić długopędy. Radykalnego cięcia wymagają zaś egzemplarze stare, które już słabo owocują. W celu ich odmłodzenia przycinamy pędy tuż nad ziemią.
Przeczytaj również:
Borówka brusznica - uprawa w ogrodzie
Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea), określana też jako borówka czerwona, to niewysoka zimozielona krzewinka, osiągająca wys. 20 do 30 cm. W ogrodach może mieć zastosowanie jako zadarniająca roślina ozdobna, a także być źródłem owoców, wykorzystywanych na przetwory. Dzięki licznym zaletom, warto ją posadzić w ogrodzie. Zobacz jak wygląda sadzenie i uprawa borówki brusznicy. Więcej...
Uprawa Borówki Wysokiej
Owoce borówki wysokiej, zwanej też borówką amerykańską, są uważane za smaczne i bardzo zdrowe. Niestety w handlu jagody borówki należą do jednych z najdroższych. Dlatego też zachęcamy do samodzielnej uprawy tej rośliny w ogródkach działkowych. Zobacz jak wygląda sadzenie i uprawa borówki wysokiej na działce oraz poznaj sekret obficie owocujących borówek, dających pyszne, słodkie owoce z własnej uprawy. Więcej...
Rośliny wrzosowate - ciekawe i mało znane gatunki
Wrzosowate to rodzina roślin licząca ponad 4 tysiące gatunków. W ogrodach najczęściej sadzone rośliny wrzosowate to małe krzewinki - wrzosy i wrzośce, atrakcyjnie wyglądające gdy rosną w dużych grupach, a także krzewy, takie jak azalie i różaneczniki. Aby Twoje wrzosowisko nie było monotonne, poznaj inne, mniej popularne ale za to bardzo ciekawe rośliny wrzosowate, które mogą upiększyć Twój ogród. Więcej...
Opracowano na podstawie: Z. Gruca, Owocowe rarytasy, Działkowiec, 2010; K. Smolarz, Uprawa Żurawiny, Hasło Ogrodnicze, Nr 6/2006 oraz K. Smolarz, Żurawina i jej rozmnażanie, Hasło Ogrodnicze, nr 6/2005 oraz materiały promocyjne Związku Szkółkarzy Polskich. Fot. deposiphotos.com
