Jak poprawić żyzność gleby?
Rozpoczęła się wiosna. Zanim zabierzemy się za sypanie nawozów, warto najpierw sprawdzić jaka jest kondycja gleby w naszym ogrodzie. Poprawiając stan gleby możemy ułatwić życie naszym roślinom i sprawić, że wykorzystają dostarczane składniki mineralne do jeszcze lepszego wzrostu i rozwoju.
Niestety stan gleb w Polsce pogarsza się systematycznie. Żyzność gleb spada z kilku powodów m.in. przez brak płodozmianu (ciągłe uprawianie tych samych roślin na tym samym miejscu), brak nawożenia organicznego, a także z powodu stosowania środków chemicznych. Ten problem dotyka nie tylko tereny upraw rolniczych ale także ogrody przydomowe i działkowe. Dlatego warto przyjrzeć się czynnikom wpływającym na żyzność gleby, bo one decydują o sile wzrostu i zdrowiu naszych roślin, a także o efektywności nawożenia.
Różnica pomiędzy truskawką uprawianą na "zmęczonej" glebie i nawożoną kwasami humusowymi
Czynniki determinujące żyzność gleb
Możemy wskazać 3 czynniki, które decydują o żyzności gleby i wpływają na efektywność nawożenia, a w rezultacie decydują o uzyskiwanych plonach. Są to: odczyn gleby, zawartość próchnicy i struktura gleby. Zły poziom pH, brak próchnicy i złe stosunki wodno-powietrzne prowadzą do blokowania dostępności wielu składników pokarmowych.
Odczyn gleby
Odczyn gleby ma niezmiernie istotny wpływ na dostępność składników pokarmowych, rozwój systemu korzeniowego i wzrost roślin. Na glebach kwaśnych wzrasta bardzo gwałtownie stężenie łatwo dostępnego dla roślin manganu i glinu, które w dużych ilościach są toksyczne dla roślin i obniżają jakość plonu.
Jednak pamiętajmy również o tym, że są rośliny mniej lub bardziej kwasolubne. Przybliżone wymagania roślin opisane są w poniższej tabeli.
Jak zbadać pH gleby?
W tym celu najłatwiej jest posłużyć się kwasomierzem z płynem Helliga. Małą próbkę gleby nakładamy na płytkę ze skalą pomiarową, a następnie mieszamy z płynem Helliga. Po chwili próbka zmieni kolor, który wskaże nam jej odczyn.
Jak regulować pH gleby?
Większość gleb w Polsce jest mnie lub bardziej zakwaszona. Dlatego wapnowanie gleby jest bardzo ważnym zabiegiem agrotechnicznym. Poprawia ono fizykochemiczne właściwości gleby, dostępność składników pokarmowych oraz strukturę gleb. Dostarczając wapno neutralizujemy odczyn gleby zbyt kwaśnej. Najlepszym terminem na wykonanie wapnowania jest jesień.
W przypadku gleby o zbyt alkalicznym odczynie wykonuje siÄ™ zakwaszanie gleby za pomocÄ… torfu o niskim pH lub nawozem mineralnym takim jak np. siarczan amonu.
Zawartość próchnicy
Zawartość próchnicy w glebie jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o jej żyzności oraz wpływających na wzrost roślin, wysokość plonu i jego jakość. Próchnica wpływa na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, decyduje o jej strukturze i właściwościach sorpcyjno-buforujących. Bardzo ważny jest także bezpośredni stymulujący wpływ na rozwój roślin.
Próchnica glebowa jest bardzo złożonym związkiem, składa się z wielu frakcji o różnej barwie, rozpuszczalności w wodzie i łatwości mineralizacji. Głównym składnikiem próchnicy są kwasy humusowe. Powstawanie i rozkład próchnicy jest procesem ciągłym, ale wolno zachodzącym.
Próchnica, jako naturalne lepiszcze, powoduje sklejanie się cząstek gleby w większe i trwalsze agregaty glebowe. Dzięki temu gleba uzyskuje trwałą strukturę gruzełkowatą, która jest podstawą żyzności.
Jak działają kwasy humusowe?
Kwasy humusowe pozytywnie wpływają na żyzność gleb oraz wzrost roślin ze względu na wysoką sorpcję wymienną kationów, zawartość tlenu i dużą pojemność wodną. Można wymienić długą listę ich zalet:
- Zwiększają pojemność wodną gleb lekkich (a w rezultacie zmniejszają zagrożenie suszą),
- Zwiększają dostępność składników pokarmowych (zmniejszają ich wypłukiwanie i zatrzymują je w strefie korzeniowej),
- Stymulują rozwój systemu korzeniowego,
- Stymulują rozwój pożytecznych mikroorganizmów (np. Azotobacter, Nitrosomonas).
Poniższy schemat dobrze ilustruje oddziaływanie kwasów humusowych.
Brak kwasów humusowych powoduje, że woda i składniki mineralne wypłukiwane są w głąb gleby
Jak nawozić kwasami humusowymi?
Kluczowym zabiegiem utrzymującym dobrą kondycję gleby w ogrodzie jest nawożenie kwasami humusowymi. Mamy do wyboru kilka źródeł kwasów humusowych.
Podstawowe to nawożenie kompostem oraz obornikiem. Jednak zawartość kwasów humusowych nie jest w nich zbyt wysoka, a ponadto zachodzi szybki proces mineralizacji, który sprawia, że substancje organiczne mineralizują się zanim dotrą w głąb gleby.
Najbardziej efektywnym źródłem kwasów humusowych są nawozy organiczno-mineralne oparte na leonardytach. Jest to kopalina będąca formą pośrednią między torfem, a węglem brunatnym. Złoża leonardytów są efektem kilkudziesięciu milionów lat humifikacji materii organicznej. Stosując go dostarczamy glebie bioaktywne kwasy humusowe, które bardzo szybko zaczynają "pracować" w glebie.
Przykładem nawozu opartego na leonardytach jest Rosahumus. Jeden kilogram Rosahumusu zawiera tyle kwasów humusowych, co aż 30 ton obornika. Nawóz ten dobrze rozpuszcza się w wodzie, a stosuje się go podlewając lub opryskując glebę.
Struktura gleby
Trzecim czynnikiem wpływającym na żyzność gleby jest jej struktura. Problemy z jakimi zwykle spotykamy się na działkach i w ogrodach to zbyt piaszczysta lub zbyt gliniasta gleba. Skutecznym rozwiązaniem obu problemów jest dostarczenie kwasów humusowych, z których powstaje próchnica tworząca gruzełkowatą strukturę gleby.
Rysunek po prawej pokazuje jak nieprawidłowa struktura hamuje wzrost roślin.
Oddziaływanie na gleby piaszczyste
Brak kwasów humusowych w glebie piaszczystej skutkuje słabym zatrzymywaniem w niej wody i składników mineralnych - spływają one w głąb gleby, przez co są poza zasięgiem korzeni roślin. Stosując nawozy takie, jak Rosahumus dostarczamy aktywnych kwasów humusowych, które sprawiają, że struktura gleby jest bardziej "kleista" i zatrzymuje w sobie więcej cennych składników. Tak nawilżona i odżywiona gleba jest znacznie lepszym środowiskiem dla roślin.
Oddziaływanie na gleby gliniaste
Gleba gliniasta jest zwykle zbita i twarda - ani powietrze, ani woda, ani składniki mineralne nie mogą dotrzeć w jej głąb. W takiej glebie rośliny są pozbawione nie tylko składników odżywczych, ale i miejsca do wzrostu. Z podobnym problemem spotykamy się często na terenach po budowie domu, gdzie glina z głębszych warstw gleby została wykopana i rozrzucona na powierzchni. Kwasy humusowe dostarczane takiej glebie przez nawóz Rosahumus dają efekt przewietrzenia - woda i powietrze mogą dotrzeć głębiej, a rośliny zyskują przestrzeń do rozwoju.
Przeczytaj również:
Humus - bezcenny składnik gleby
Humus, inaczej próchnica, to organiczne szczątki, głównie roślinne, nagromadzone w glebach. Zawartość humusu jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na prawidłowy wzrost roślin oraz jakość i wielkość plonów z ogrodu. Jak się jednak okazuje sam humus nie wystarczy dla zdrowego wzrostu roślin. Czego jeszcze potrzeba w glebie? Poznaj sekret zdrowych roślin oraz smacznych warzyw i owoców z własnego ogrodu! Więcej...
Nawozy organiczne - rodzaje, zastosowanie
Nawozy organiczne, czyli nawozy naturalne uzyskane z substancji organicznej, powinny stanowić podstawę nawożenia w ogrodach przydomowych i działkowych. Najpopularniejszymi tego typu nawozami są kompost oraz obornik, jednak w sklepach pojawia się coraz większy wybór nawozów organicznych. Jakie są wady i zalety tych nawozów, które z nich warto wybrać i jak stosować nawozy organiczne? Więcej...
Nawozy zielone - kiedy siać, jakie rośliny na zielony nawóz
Nawozy zielone pełnią ważną rolę w rolnictwie ekologicznym, a amatorsko powinniśmy je stosować głównie w uprawie warzyw na działce. Wysiewając rośliny na zielony nawóz w naturalny sposób poprawiamy strukturę i żyzność gleby w ogrodzie. Zobacz kiedy wysiewać nawozy zielone, jakie są najlepsze rośliny na zielony nawóz oraz kiedy je ścinać i przekopywać z glebą. Więcej...
