Przesadzanie roślin doniczkowych

Przesadzanie roślin doniczkowych jest jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych. Trzeba je zazwyczaj wykonywać co roku w przypadku roślin młodych, u starszych wystarczy raz na kilka lat. Jaki jest najlepszy termin na przesadzanie, do jakiej ziemi przesadzać rośliny doniczkowe, jak dobierać doniczki do przesadzania oraz jak wykonać samą czynność przesadzania aby nie uszkodzić rośliny? Już za chwilę poznasz najlepsze sposoby, dzięki którym przesadzone rośliny szybko odzyskają swój wigor i zdrowy wzrost!

Przesadzanie roślin doniczkowych

Termin przesadzania roślin doniczkowych

Na ogół najlepszym terminem na przesadzanie roślin doniczkowych jest marzec. W tym miesiącu większość roślin kończy okres zimowego spoczynku i rozpoczyna okres wzrostu. To moment, w którym rośliny doniczkowe najlepiej znoszą stres związany z przesadzeniem.

Przesadzanie w momencie gdy rośliny rozpoczynają okres wzrostu ma też dodatkowe znaczenie praktyczne - często w tym momencie konieczna okazuje się po prostu większa doniczka.

Warto też zwrócić uwagę, że nie wszystkie rośliny w naszej kolekcji będą wymagały przesadzenia. Najmłodsze okazy (1 lub 2-letnie) trzeba przesadzać co roku. Starsze rośliny można przesadzać rzadziej - co 2 lub 3 lata (wszystko zależy od tempa wzrostu rośliny i od tego czy bryła korzeniowa przerasta już donicę).

Dorosłe okazy, rosnące w dużych donicach, przesadzamy jeszcze rzadziej. Takim roślinom, zamiast regularnego przesadzania, co 1-2 lata wymieniamy jedynie wierzchnią warstwę ziemi w donicy.

Pamiętajmy też, że nie wszystkie rośliny lubią być przesadzane. Przykładem rośliny źle znoszącej ten zabieg jest fikus, który po przesadzeniu może zrzucić nawet wszystkie swoje liście. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków roślina jednak wypuści nowe listki i po dłuższym czasie odzyska swój dawny wygląd. Tym niemniej, fikusy starajmy się przesadzać jak najrzadziej, dopiero gdy naprawdę będzie to konieczne.

Kiedy konieczne jest przesadzanie?

O tym, że rośliny koniecznie trzeba przesadzić, świadczą następujące symptomy:

• roślina wytworzyła wiele odrostów i nie mieści się w pojemniku,
• korzenie rośliny przerastają donicę, wychodzą na wierzch ziemi lub poprzez otwory w dnie donicy,
• po podlaniu cała woda natychmiast wypływa na podstawkę pod doniczką (prawdopodobnie korzenie zajęły już całą objętość donicy),
• roślina osiągnęła spore rozmiary i w małej doniczce łatwo się przewraca,
• starsze rośliny tracą zieleń, nie mają nowych przyrostów, liście zaczynają opadać,
• podłoże, w którym rośnie roślina trzeba wymienić na nowe, gdyż straciło ono swoje właściwości, gleba stała się zbita (skorupa), wytwarza się na niej nieestetyczny osad.

Przesadzamy też rośliny, które nie były przesadzane po zakupie. Bardzo często ziemia w donicach ze sprzedawanymi roślinami jest ziemią jedynie "produkcyjną" i roślina poczuje się lepiej po posadzeniu do lepszej ziemi.

Przesadzanie roślin doniczkowych. Korzenie przerastające donicę
to znak, że roślinę należy przesadzić

Są oczywiście wyjątki od w/w zasad. Przede wszystkim w marcu nie przesadzamy roślin, które w tym okresie kwitną. Odmiennie traktujemy też kaktusy i sukulenty (więcej o przesadzaniu kaktusów jest na końcu tekstu) oraz storczyki. Przesadzanie storczyków wykonuje się dość rzadko, gdyż rośliny te źle znoszą ten zabieg. Ponadto wymagają one dość specyficznego podłoża i przezroczystych doniczek.

Przesadzanie storczyków
Storczyki jak każde rośliny rosną i oczywiste jest, że raz na jakiś czas trzeba je przesadzić. Jednak wiele osób obawia się tego zabiegu. Tymczasem jest to naprawdę proste, trzeba tylko pamiętać o dobraniu odpowiedniego podłoża dla storczyków, doniczki i odpowiedniej technice przesadzania w zależności od rodzaju storczyka. Wszystko to wcale nie jest trudne jeżeli posiada się odpowiednią wiedzę, przedstawioną poniżej. Więcej...

Do jakiej doniczki przesadzać rośliny domowe?

Rośliny przesadzamy do doniczek tylko trochę większych od dotychczasowych. Średnica nowej donicy powinna być większa o około 2 do 4 centymetry. Zastosowanie zbyt dużych donic wielu roślinom nie służy (część z nich wydatkuje wówczas swe siły na rozrost bryły korzeniowej, zamiast koncentrować się na rozwoju pędów, ulistnienia czy pięknych kwiatów).

Każda donica powinna mieć na dnie otwory, dzięki którym nadmiar wody wypłynie na podstawkę. Brak otworów odpływowych może powodować zaleganie wody na dnie donicy (ciężko to sprawdzić, bo może tak się dziać nawet gdy wierzchnia warstwa gleby wydaje się być przeschnięta). Zalegająca na dnie donicy woda u większości roślin spowoduje gnicie korzeni.

Wiele osób zadaje sobie pytanie - lepiej sadzić do donic ceramicznych czy z tworzywa sztucznego? Każde z nich mają swoje zalety i wady. Donice ceramiczne wyglądają bardziej naturalnie (szczególnie w glinianych donicach dobrze prezentują się kaktusy i sukulenty), są cięższe od plastykowych (roślina stoi bardziej stabilnie) ale też niestety są znacznie droższe. Z kolei donice plastykowe to oszczędność i wygoda. Łatwiej jest też utrzymać je w czystości. Choć wybór różnych rozmiarów, kolorów i kształtów jest znakomity, nie każdemu jednak się podobają.

Ciekawego argumentu na rzecz przesadzania roślin doniczkowych do donic plastykowych dostarczył prof. Zbigniew Pindel, pisząc w Działkowcu (Nr 3/2009), że "rośliny lepiej rosną w doniczkach o nieprzepuszczalnych ścianach, bo temperatura ziemi jest w nich o 1 - 2°C wyższa niż w glinianych." Z nieprzepuszczalnych plastykowych donic też wolniej odparowuje woda, dzięki czemu rośliny w nich rosnące można podlewać nieco rzadziej, niż rośliny rosnące w donicach ceramicznych. A zatem wybór donic plastikowych nie musi oznaczać wcale, że jedynie idziemy na łatwiznę. Po prostu kierujemy się dobrem rośliny.

Przesadzanie roślin doniczkowych - wybór doniczki

Na koniec rozważań o doniczkach, warto jeszcze wspomnieć, że niektóre rośliny łatwiej jest uprawiać w pojemnikach przezroczystych. Właśnie dlatego w takich doniczkach są sprzedawane storczyki, np. Phalaenopsis. Przezroczysta doniczka pozwala obserwować stan i zabarwienie korzeni (gdy korzenie zmieniają barwę na szarą, trzeba roślinę podlać).

Ziemia dla roślin doniczkowych

W sklepach ogrodniczych i kwiaciarniach jest szeroki wybór podłoży do przesadzania roślin doniczkowych z różnych grup (np. ziemia dla palm, dla paproci, dla storczyków). Takie wyspecjalizowane ziemie są jednak z reguły droższe od ziemi uniwersalnej. Czy warto zatem za nie dopłacać? Tym bardziej, że hodowcy przecież większość roślin uprawiają po prostu w torfie ogrodniczym!

Otóż torf sprawdza się, o ile dokładnie przestrzegamy zasad uprawy, podlewania, nawożenia, oraz utrzymujemy odpowiednie warunki klimatyczne (wilgotność powietrza, temperatura). Rośliny, które doskonale rosną w torfie gdy są uprawiane w szklarniach, nie koniecznie poradzą sobie również w naszych mieszkaniach. Wybór mieszanki specjalnie skomponowanej dla naszych roślin, da nam większe szanse, że roślina sobie poradzi, nawet jeśli zdarzy nam się ją nieco zaniedbać.

Ziemia do kwiatów doniczkowych - jaka jest dobra, rodzaje, cena
Czym powinna charakteryzować się dobra ziemia do kwiatów doniczkowych i na co zwrócić uwagę przy zakupie takiej ziemi? Jakiej ziemi wymagają palmy, storczyki i kaktusy? I czy w ogóle rodzaj podłoża dla roślin doniczkowych jest tak ważny? Zobacz jaka jest dobra ziemia do kwiatów doniczkowych, jakie są najczęściej spotykane rodzaje ziemi do kwiatów, a także jaka jest cena worka dobrej ziemi. Więcej...

Pamiętajmy też, że niektóre rośliny, jak np. storczyki, potrzebują specjalnie przygotowanego podłoża. Jeżeli nie wiemy jak je uzyskać samodzielnie, zdecydowanie trzeba wybrać gotową mieszankę dla naszych roślin.

Dla większości roślin wystarczy jednak zwykła ziemia uniwersalna. Powinna być przepuszczalna i lekko kwaśna. Aby sprawdzić, czy ziemia jest wystarczająco przepuszczalna, warto przeprowadzić mały eksperyment. Napełnijmy doniczkę ziemią i obficie podlejmy. W zasadzie natychmiast woda powinna przesiąknąć i wypłynąć od spodu donicy. Jeżeli tak się nie dzieje, warto glebę wymieszać z niewielką ilością piasku, drobnego żwiru lub z perlitem. Są to sprawdzone dodatki do podłoży ogrodniczych pozwalające poprawić właściwości ziemi.

Kupując ziemię, warto wybrać towar znanego producenta. Da to większe szanse, że ziemia będzie dobrej jakości i nie przeniesiemy z glebą chorób czy szkodników.

Podczas przesadzania roślin lubiących dużo wilgoci warto też pomyśleć o zapewnieniu sobie dodatkowego zabezpieczenia i wymieszać ziemię z TerraCottem. Zawarty w TerraCottem hydrożel podczas podlewania wchłania nadmiar wody (która normalnie spłynęła by na podstawkę lub wyparowała) i oddaje ją roślinie, gdy ziemia w doniczce przeschnie. Dzięki temu możemy wydłużyć czas pomiędzy kolejnymi podlewaniami (przyda się gdy będziemy chcieli wyjechać na wakacje) oraz zaoszczędzić znaczne ilości wody zużywanej do podlewania. Przede wszystkim jednak TerraCottem, zapewniając ciągły dostęp wilgoci w doniczce, sprawia że rośliny bujnie się rozrastają i pięknie kwitną.

Jak wykonać przesadzanie roślin doniczkowych

Przesadzanie roślin doniczkowych wymaga pewnego przygotowania. Otóż na kilka godzin przed przesadzaniem rośliny warto obficie podlać. Dzięki temu będzie łatwiej wyjąć roślinę ze starej donicy, a nawodnione korzenie lepiej zniosą stres związany z przesadzeniem.

Małe rośliny w celu wyjęcia z donicy obracamy do góry dnem donicy i przytrzymujemy wysuwającą się bryłę korzeniową. Jeśli roślina nie chce się wysunąć lekko donicę ostukujemy.

Większe rośliny mogą wymagać aby najpierw wewnętrzną ścianę donicy obwieść długim nożem (oddzielić bryłę korzeniową od ścian donicy). Potem w pozycji pionowej roślinę wysuwamy do góry.

Wyjmowanie rośliny z donicy
Fot. depositphotos

Gdy roślinę wyjmiemy z donicy, trzeba zobaczyć w jakim stanie są jej korzenie. Zbite, poskręcane korzenie trzeba lekko poluzować. Jeżeli długie, cienkie korzenie są uschnięte, lub nadgniłe, trzeba je przyciąć. Ale uwaga - nie wolno tego robić z korzeniami grubymi, mięsistymi (np. u palm). Takie korzenie wymagają bardzo ostrożnego traktowania.

Aby zmniejszyć stres roślin związany z przesadzaniem i tym samym zapewnić sobie, że przesadzanie się uda, warto przed posadzeniem rośliny do świeżej ziemi, zamoczyć korzenie w preparacie stymulującym rozwój korzeni roślin. Dzięki temu wszelkie uszkodzone, złamane czy przycięte korzenie szybko się zregenerują, a przesadzona roślina odzyska swój wigor i zdrowy wzrost.

Jednym z niewielu preparatów ułatwiających regenerację korzeni roślin po przesadzeniu jest Podkorzeniacz uniwerslany EkoDarPol. Jest to preparat w proszku, który stymuluje rozrost korzeni i zapobiega chorobom. Wsypuje się go na dno dołka w ziemi przeznaczonego na sadzoną roślinę.

Zanim roślinę umieścimy w nowej donicy, trzeba na dnie pojemnika nasypać cienką warstwę drenażu (np. gruby żwir lub keramzyt). Następnie sypiemy cieniutką warstwę ziemi, umieszczamy w donicy bryłę korzeniową i dopełniamy ziemię do pełna donicy. Na koniec glebę lekko ubijamy (ostukujemy donicę po bokach lub dociskamy glebę dłońmi) i obficie podlewamy. Świeża ziemia jest z reguły zasobna w składniki pokarmowe, więc pierwsze nawożenie będzie konieczne dopiero za około miesiąc.

Uwaga!
W czasie przesadzania wiele roślin wymaga również przycięcia pędów. Dobrze jest to zrobić u roślin o pędach zdrewniałych (hibiskus, oleander, figowiec). Warto też przyciąć pędy roślin łatwo się rozgałęziających, takich jak fuksja, trzykrotka, bluszcz doniczkowy czy poinsecja. Dzięki temu lepiej się rozkrzewią. Przycięcie pędów jest też wskazane gdy mocno skróciliśmy korzenie roślin (zachowanie proporcji pomiędzy korzeniami a częścią nadziemną rośliny).

Przesadzanie kaktusów

Jak już wcześniej wspomniałem, trochę inaczej postępujemy przy przesadzaniu kaktusów. Wymagają przesadzenia nie częściej jak co 2-3 lata. Najlepiej przesadzać je na przełomie stycznia i lutego, ponieważ w marcu już część z nich kwitnie. Kaktusy przed przesadzaniem na pewien czas przestajemy podlewać, żeby bryła korzeniowa dobrze obeschła. Wyjmujemy bardzo ostrożnie z doniczki i oglądamy system korzeniowy. Podczas tych oględzin usuwamy uszkodzone i zbyt długie korzenie. Jeśli korzenie były w nienagannym stanie, możemy przesadzić do nowej doniczki. Jeśli jednak usuwaliśmy jakieś korzenie, dobrze jest roślinę zostawić do zaschnięcia ran i dopiero sadzić w nowe podłoże. Bezpośrednio po przesadzaniu roślin nie podlewamy. Podlewanie przesadzonych kaktusów rozpoczynamy dopiero po ok 14 dniach.

Podczas przesadzania kaktusów uważajmy aby się nie poranić od ich kolców. Można je obejmować poprzez opaskę wykonaną np. z gazety lub założyć grube rękawice. Są też specjalne drewniane szczypce do przesadzania kaktusów.

Opracowano na podstawie:
1. Z. Pindel, Przesadzamy rośliny doniczkowe, Działkowiec, nr 3/2009, s. 20-21;
2. Z. Pindel, O przesadzaniu roślin, Działkowiec, nr 3/2004, s. 14-15;
3. M. Markiewicz, Wiosenne przesadzanie, Kwietnik, nr 2/2005, s. 18-20.

Zobacz także:

Nawożenie roślin doniczkowych
Nawożenie roślin doniczkowych jest ważnym zabiegiem w pielęgnacyjnym, wpływającym na obfitość kwitnienia, zabarwienie liści oraz tempo wzrostu roślin, a także ich zdrowotność i ogólną kondycję. W jakim terminie wykonuje się nawożenie roślin doniczkowych, jak dawkować nawozy i które z nich są najlepsze? Oto wszystko co trzeba wiedzieć na temat nawożenia roślin doniczkowych. Więcej...

Uprawa roślin doniczkowych w domu
Uprawa roślin doniczkowych w domu jest zajęciem lubianym przez wiele osób. Aby jednak rośliny doniczkowe uprawiane w domu zdrowo rosły, należy przestrzegać podstawowych zasad ich uprawy. Oto kilka rad co sprawia największe problemy w uprawie roślin doniczkowych w domu osobom początkującym i jakie warunki należy zapewnić roślinom aby pięknie i zdrowo rosły. Więcej...